«Memoria al gobierno español (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

Hauxe da oraingo bertsioa, 02:46, 27 azaroa 2023 data duena

Memoria al gobierno español

Egilea	Eugenio de Aviraneta
Hizkuntza	Gazteleraz
Urtea	1841
Argitaletxea	Imprenta D'Aug. Henault
Hiria	Tolosa

Izenburu osoa

Memoria dirigida al Gobierno español sobre los planes y operaciones puestos en ejecución para aniquilar la rebelión en las provincias del norte de España

Espainiako Gobernuari zuzendutako memoria, Espainiako iparraldeko probintzietan matxinada deuseztatzeko abian jarritako plan eta operazioei buruzkoa

Liburua zertan den

Eugenio Abiraneta^[1] (1792-1872) euskal politikari eta espioia izan zen.

Lehen karlistadan liberalen alde aritu zen, karlisten artean informazioa biltzen eta zurrumurruak zabaltzen, beraiek ahultzeko asmoarekin.

Gerra bukatu berria, armen indarrez baino karlistak maltzurkeriaz garaitu zirela esaten zuen. Eta Espartero jeneralak ez zuen oso begikoa, ez. Bere burua zuritzeko, Eugenio Abiranerak liburuxka hau idatzi zuen, espioi lanak kontatzen eta erreginari zein liberalei atxikituta ibili zela erakusteko.

Eugenio Abiraneta

Soraluzeri buruzkoak

Eugenio Abiranetaren agente batzuk, asko ez esateafatik, andrak ziren. Horierako batek, onenetakoa, Konkista zuen ezizena.

Berau erabili zuen 1838. urteko urtarrilan, Don Karlos erregegai karlista Bergaran zegoela (gogoratu behar da Eugenioren aita bergararra zela, eta familia bertan zuela).

Urtarrilaren 20ko komunikazioan, gobernuari esan nion hurrengo 21ean nire agentea On Karlosen koartelerako irtengo zela, aurrerantzean nire idazkietan Konkista izenarekin agertuko zena.

Urte hartan ez zen girorik karlisten artean, Maroto jeneralak hainbat lagun fusilatu zuelako Lizarran. Konkista ere, beldurrez, isildu egin zen, eta Eugenio Abiranerak beste hiru agente, emakumeak hirurak, Konkistaren bila bidali zituen, horietako bat Soraluzera:

Lizarrako gertakari izugarriaren ostean bere berririk jaso ez nuenez, Konkistaz oso kezkatuta nengoen. Eta bere egoera jakin nahirik, kosta ala kosta salbatu ahal izateko, lerroko agenteak abisatu nituen karlisten artean espioi azkarren eta seguruenak bidaltzeko, hirurak emakumeak. Halaxe egin zuten, eta lehena Zumalakarregiren alargunaren etxera bidali zuten, Konkistarekin loturak zituen eta; beste bat Soraluzera eta hirugarrena Bergarara; azken honek arrastoa topa zuen eta Lizarraraino heldu zen, eskatutakoak bilatzeko.

Erreferentziak

Memoria dirigida al Gobierno español sobre los planes y operaciones puestos en ejecución para aniquilar la rebelión en las provincias del norte de España (1841). Atzo atzokoa (Koldo Mitxelena Kulturuneko Liburutegia)

↑ Eugenio Abiraneta. Wikipedia (euskaraz).

[1] Eugenio Abiraneta. Wikipedia (euskaraz).

[1]

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
 {{Liburua (eu)
-  | izena        = A travers le Guipuzcoa
+  | izena        = Memoria al gobierno español
-  | irudia       = A_travers_le_Guipuzcoa._Azala.jpg
+  | irudia       = Memoria_al_gobierno_español._Azala.jpg
-  | egilea       = E.A. Menassade
+  | egilea       = Eugenio de Aviraneta
-  | hizkuntza    = Frantsesez
+  | hizkuntza    = Gazteleraz
-  | urtea        = 1897
+  | urtea        = 1841
-  | argitaletxea = Hachette et Cie
+  | argitaletxea = Imprenta D'Aug. Henault
-  | hiria        = Paris
+  | hiria        = Tolosa
   }}
 ==Izenburu osoa==
-A travers le Guipuzcoa: impresions
+Memoria dirigida al Gobierno español sobre los planes y operaciones puestos en ejecución para aniquilar la rebelión en las provincias del norte de España
-''Gipuzkoa zehar: inpresioak''
+''Espainiako Gobernuari zuzendutako memoria, Espainiako iparraldeko probintzietan matxinada deuseztatzeko abian jarritako plan eta operazioei buruzkoa''
 ==Liburua zertan den==
-Izenburuak adierazten duenez, Gipuzkoaren gida da. Hiri eta herrien azalpenak, zertzelada historikoak, ohiturak... denetik azaltzen ditu egileak.
+Eugenio Abiraneta<ref>[https://eu.wikipedia.org/wiki/Eugenio_Abiraneta Eugenio Abiraneta]. Wikipedia (euskaraz).</ref> (1792-1872) euskal politikari eta espioia izan zen.
-Eta, askotan gertatzen den moduan, Donostialdeak liburuaren erdia baino gehiago betetzen du, hogei ataletatik hamahiru hain zuzen. Beste bost kostalderako  (Zarautz-Mutriku tartea) eta azken hiruak Debarrorako (Mutrikutik Bergararaino, Oñati eta Arantzazu). Gainontzeko eskualdeak ez dira aipatzen.
+Lehen karlistadan liberalen alde aritu zen, karlisten artean informazioa biltzen eta zurrumurruak zabaltzen, beraiek ahultzeko asmoarekin.
+Gerra bukatu berria, armen indarrez baino karlistak maltzurkeriaz garaitu zirela esaten zuen. Eta Espartero jeneralak ez zuen oso begikoa, ez. Bere burua zuritzeko, Eugenio Abiranerak liburuxka hau idatzi zuen, espioi lanak kontatzen eta erreginari zein liberalei atxikituta ibili zela erakusteko.
+[[Fitxategi: Eugenio_de_Aviraneta._Erretratua.jpg | thumb | left | 200px | Eugenio Abiraneta]]
 ==Soraluzeri buruzkoak==
+Eugenio Abiranetaren agente batzuk, asko ez esateafatik, andrak ziren. Horierako batek, onenetakoa, ''Konkista'' zuen ezizena.
-''(198. orrialdea)''
+Berau erabili zuen 1838. urteko urtarrilan, Don Karlos erregegai karlista Bergaran zegoela (gogoratu behar da Eugenioren aita bergararra zela, eta familia bertan zuela).
-:Eta orain, aitzinako Itziarko biztanleen modura, ''Debako hiribildu''rantz jeisten gara. Titulu hau Alfonso XIri zor dio, eta 1343ean eman zion, hornitu, defendatu eta jendeztatzeko aginduz. Eta horretarako lau hilabete lehenago Soraluzeko zein Herlabiako Esparruko<ref<Campo de Herlabia.</ref> biztanleei ''Soraluzeko Plasencia hiribildua'', gaur egun ''Plasencia de las Armas'' izenez ezagutzen dena, sortzeko eman zizkien eskubide eta pribilegio berberekin.
+:''Urtarrilaren 20ko komunikazioan, gobernuari esan nion hurrengo 21ean nire agentea On Karlosen koartelerako irtengo zela, aurrerantzean nire idazkietan Konkista izenarekin agertuko zena.''
-''(208. orrialdea)''
+Urte hartan ez zen girorik karlisten artean, Maroto jeneralak hainbat lagun fusilatu zuelako Lizarran. Konkista ere, beldurrez, isildu egin zen, eta Eugenio Abiranerak beste hiru agente, emakumeak hirurak, Konkistaren bila bidali zituen, horietako bat Soraluzera:
-:Haran estu batean, mendi alai azpian ondo izkutatuta eta Debaren ertzetan, Soraluze topatzen dugu, "Plasencia de las Armas" deitua (hiribildu hau oso ospetsua da armagintzarengatik, eta itsas armadarako kainoiengatik). Bere kokapen xarmanta du aipagarriena; gero, Bergarara bizkor abiatzen gara, oso gertu dagoena.
+:''Lizarrako gertakari izugarriaren ostean bere berririk jaso ez nuenez, Konkistaz oso kezkatuta nengoen. Eta bere egoera jakin nahirik, kosta ala kosta salbatu ahal izateko, lerroko agenteak abisatu nituen karlisten artean espioi azkarren eta seguruenak bidaltzeko, hirurak emakumeak. Halaxe egin zuten, eta lehena Zumalakarregiren alargunaren etxera bidali zuten, Konkistarekin loturak zituen eta; beste bat Soraluzera eta hirugarrena Bergarara; azken honek arrastoa topa zuen eta Lizarraraino heldu zen, eskatutakoak bilatzeko.''
 ==Erreferentziak==
-* [https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k62208608 A travers le Guipuzcoa: impresions (1897)]. Frantziako Liburutegi Nazionala (Biblioteque Nationale de France)
+* [http://atzoatzokoa.gipuzkoakultura.net/folleto1841/index.php Memoria dirigida al Gobierno español sobre los planes y operaciones puestos en ejecución para aniquilar la rebelión en las provincias del norte de España (1841)]. Atzo atzokoa (Koldo Mitxelena Kulturuneko Liburutegia)
 [[Kategoria:Aipamenak]]