«Errekaldeko ospitalea (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

    Sorapediatik
    (Orria sortu da. Edukia: ==Izenak== Hiru izen erabili izan dira Errekaldeko ospitalea izendatzeko: Erruki-ospitalea<Hospital de la Misericordia.</ref> (Kalagorriko eta Ozkabarteko elizbarrutiko ik...)
     
    No edit summary
     
    (2 erabiltzailek tartean egindako 23 berrikusketa ez dira erakusten)
    1. lerroa: 1. lerroa:
    [[Fitxategi: Errekaldeko_ospitalea_(Google_2013).jpg | thumb | 400px | right | Errekaldeko 1. zenbakia gaur egun (Google 2013)]]
    ==Izenak==
    ==Izenak==
    Hiru izen erabili izan dira Errekaldeko ospitalea izendatzeko: Erruki-ospitalea<Hospital de la Misericordia.</ref> (Kalagorriko eta Ozkabarteko elizbarrutiko ikuskariek), Maala edo Madalena<ref>La Magdalena.</ref> (Sorlauzeko biztanleek) eta Hirutasun Santua<ref>La Santísima Trinidad.</ref> (Soraluzeko Udalak).
    Hiru izen erabili izan dira Errekaldeko ospitalea izendatzeko: ''Erruki-ospitalea''<ref>Hospital de la Misericordia.</ref> (Kalagorriko eta Ozkabarteko elizbarrutiko ikuskariek), ''Maala'' edo ''Madalena''<ref>La Magdalena.</ref> (Soraluzeko biztanleek) eta ''Hirutasun Santua''<ref>La Santísima Trinidad.</ref> (Soraluzeko Udalak).


    Errekaldeko ospitalea Errabalekoa ordezkatzeko sortu zuten, helburu berberekin.
    Errekaldeko ospitalea [[Errabaleko ospitalea (eu)|Errabalekoa]] ordezkatzeko sortu zuten, helburu berberekin.




    8. lerroa: 9. lerroa:
    Mota honetako erakundeak hiriko harresietatik kanpo eta errepide edo galtzada nagusi baten ondoan egoten ziren, eta Soraluzeko bigarren ospitalea ez zen salbuespena izan,  
    Mota honetako erakundeak hiriko harresietatik kanpo eta errepide edo galtzada nagusi baten ondoan egoten ziren, eta Soraluzeko bigarren ospitalea ez zen salbuespena izan,  


    Errabal kaleko ospitala zabaldu zenetik (XV mendea) berrehun urte eta gehiago pasa zirenez, pentsatzekoa da Soraluze ordurako haziko zela. Agian horregatik ospitale berria egiterakoan kanporago bidali zutela, Herlaibiara.
    Errabal kaleko ospitala zabaldu zenetik (XV mendea) berrehun urte eta gehiago pasa zirenez, pentsatzekoa da Soraluze ordurako nahikoa haziko zela. Agian horregatik ospitale berria egiterakoan kanporago bidali zutela, Herlaibiara.


    Ospitale berria Errekalde kaleako 1. Zenbakian egin zuten. Orubea herriarena zen, Maala ermita egiteko propio erosita XVII mende hasieran. Ermita egiteko dirurik ez zegoenez, ospitalerako erabiltzea erabaki zuten.
    Ospitale berria Errekalde kaleako 1. zenbakian egin zuten.


    [https://www.google.es/maps/@43.172304,-2.411399,17z?hl=eu ''(Pantaila osoan ikusteko sakatu hemen)'']
    [https://www.google.es/maps/@43.172304,-2.411399,17z?hl=eu ''(Pantaila osoan ikusteko sakatu hemen)'']
    {{#display_map: 43.172304,-2.411399 |type=earth |height=800px |width=1000px}}
    {{#display_map: 43.172304,-2.411399 |type=earth |height=800px |width=1000px}}


    ==Azalpena==


    ==Eraikuntza==
    XVII mende bukaeran [[Errabaleko ospitalea (eu)|Errabaleko ospitale zaharra]] oso egoera eskasean zegoen. Horregatik, 1695.eko ekainean, Kalagorriko elizbarrutiko Elizepaile eta Bikario Nagusiak Hirutasun Santuaren Ospitalea bota eta berria jaso eta erakitzeko baimena eman zuen.


    ==Eraikuntza==
    Berria egiteko elkarren ondoko bi orube erabili zituzten. Bata [[Maala ermita (eu)|Maala]] ermita egiteko orubea zen, Udalarena; eta bestea Teresa Beiztegi-Egozak, Juan Agirre Aranbururen alargunak, erosi eta Udalari doan emandakoa.
    XVII mende bukaeran Errabaleko ospitale zaharra oso egoera eskasean zegoen. Horregatik, 1.695eko ekainean, Kalagorriko elizbarrutiko Elizepaile eta Bikario Nagusiak Hirutasun Santuaren Ospitalea bota eta berria jaso eta erakitzeko baimena eman zuen.
    Berria egiteko orubearen zati bat Maala ermita egiteko orubea zen, Udalarena, eta beste zatia Teresa Beiztegi-Egozak, Juan Agirre Aranbururen alargunak, erosi eta Udalari doan eman zion.
    Izatez, Maala ermitaren orube ondoan bazeuden harlanduzko etxe batzuk, Francisco Hernizketaren oinordekoenak. 1.695ko martxoan Teresa Beiztegi-Egozak etxeak erosi zizkien zilarrezko 300 dukatengatik, eta Soraluzeko Udalari eman bertan Hirutasun Santuaren ospitale berria egiteko.
    Errebaleko ospitala saldu zenean (1.695ko abendua) baldintza bat zen bi urteetara pobreek ospitale berrira pasata egon behar zirela. Jakin badakigu ospitalea 1.701 urterako bukatuta zegoela.
    Ospitalea eraikitzeko Lukas Longakoa aukeratu zuten. Eta kontratak egin ziren Juan Aranzeta Elgetako hargin-maisuarekin, eta Andres Aldaeta Bergarako arotzarekin.
    Harri eta silarriak 3.176 zilarrezko erreal, eta beste 5.800 erreal arotz lanak.
    Lanak 1.701 urtean bukatu ziren, eta 195 erreal erabili ziren pobreak Errabaleko ospitale zaharretik ospitale berrira ekartzeko.
    ==Historia==
    Lanak 1.701 urtean bukatu ziren, eta 195 erreal erabili ziren pobreak Errabaleko ospitale zaharretik ospitale berrira ekartzeko.
    1.718an, Aduanen kontura ‘’Lehenego Matxinada’’ sortu zen. Orduan Foru Aldundiak ospitaleak ixtea agindu zuen, baina zenbait pertsonak ezkutuan erabiltzen jarraitu zuen denbora batean.
    1.756 urtean hiriko diruzaina zenak, Joseph Mendiolak, Errege Agindu baten bidez ospitalea itxita dagoela jasotzen du. Hiru urte geroag, alkateak ospitalea itxitzat ematen du, eta ondasunak udalari pasatzen zaizkiola.
    Hirutasun Santuaren ospitale beraren etxea (bukatu gabe oraindik), Elizburun orubea, Ospital erreka inguruko lursaila (Sagar errekan, Ostegietarako bide ondoan)


    Izatez, Maala ermitaren orube ondoan bazeuden harlanduzko etxe batzuk, Francisco Hernizketaren oinordekoenak. 1695ko martxoan Teresa Beiztegi-Egozak etxeak erosi zizkien zilarrezko 300 dukatengatik<ref>Teresa de Veiztegui andereari salmenta "para sí sus herederos y para quien tubiese su derecho unos suelos de casas con sus edificios de cantería que quedaron por fin y muerte del dicho Francisco de Hernizqueta y de su herencia para los otrogantes en el barrio de Erleyco Recalde que confina por un lado con las casas que fueron de Martín de Irigoien y por arriba el camino real que baja desde Vergara a esta villa y por abajo el río principal de ella llamado Deba y por el otro lado el arroyo que baja por los montes del barrio de Erlaeguia que está pegante otro solar que tiene esta dicha villa para hacer hermita con la bocación de la Madalena y los dichos suelos dan y venden con todas sus entradas y salidas derechos caminos, servidumbres" (Soraluzeko Udal Artxibategia 1695/03/29).</ref>, eta Soraluzeko Udalari doan eman bertan Hirutasun Santuaren ospitale berria egiteko<ref>Aipatutako Teresa de Veizteguik solairuak eta hargintza eraikin bera ematen dizkio "a la dicha villa de Placencia que es patrona del hospital viejo, para que en ellos haga fabricar y fabrique un hospital nuebo con la misma bocación de la Santissima Trinidad que tiene el viejo" (Soraluzeko Udal Artxibategia 1695/03/29).</ref>


    ==Ostekoak==
    Ospitalea eraikitzeko Lukas Longakoa aukeratu zuten. Eta bi kontrata nagusi egin ziren. Bata Juan Aranzeta Elgetako hargin-maisuarekin harri eta silarri lanetarako, 3.176 zilarreko errealetan. Eta bigarrena Andres Aldaeta Bergarako arotzarekin, 5.800 errealetan.


    ==Antolakuntza==
    Lanak bi urtetan egitekoak baziren ere<ref>Errebaleko ospitala saldu zenean (1695ko abendua) baldintza bat zen bi urteetara pobreek ospitale berrira pasata egon behar zirela.</ref> 1701 urtean nahikoa aurreratuak ziren ospital berria erabiltzen hasteko.
    Udalak maiordomoa<ref>''...haren errentak etxezainak banatzen dituela, eta herriko alkateak eta apaizek egiten dutela pagamendua, ospitaleko patroi bakarrak direnez'' ("que la distribuzión de las rentas del mismo corren a cuenta del Maiordomo, con libramiento de los señores Alcalde y Curas de esta villa como Patronos únicos de él"). Bernardo de la Mata Kalagorriko kalonjearen aginduak.</ref> edo etxezaina izendatzen zuen urtero<ref>XVI. mendean bi aukeratzen ziren.</ref>.


    Kontuak eramateaz gain, arauen betebeharraz arduratzen zen: osasun onean zeuden pobreak ezin ziren gehiegitan gelditu bertan lotan, erlijiorako atxikimendua eta portaera itxurosoa eskatu behar zitzaizkien babestuei, arloteek eta gaizkileek ezin zuten sorospenik jaso, etab.


    Egunerokotasunerako bi ospitalezain<ref>Gazteleraz ''hospitaleros''.</ref> ziren, senar-emazteak. Ordaintzeko, Udalak urtero-urtero izendatzen zuen diru kopurua. Beren lana, ''Mertzedariak ehun urte Soraluzen'' liburuaren arabera:
    ==Historia==
    1701 urtean bertan 195 erreal erabili ziren pobreak Errabaleko ospitale zaharretik ospitale berrira ekartzeko.


    ::...zentroan babesten zirenak behar bezala zaintzea eta garbiketa-lan orokorrak egitea zen; horretarako, egoera hobezinean eduki behar izaten zituzten oheak, eta ''pobreen lapikoan'' egin behar zuten eguneroko janaria. Lapiko hori kobrezko galdara kirtendun bat zen, eta hamabi librako edukiera zeukan; dena den, ospitalezainek lapikokoak prestatzeko erabiltzen zuten ontziari ''topiña'' deitzen zioten herri-hizkuntzan: metalezko eltzea zen, konkortua, goiko tapa zeukan, eta sarritan konpondu behar izaten zen, ziurrenik metal arinarekin eginda zegoelako.
    Dena dela, lanak ez ziren bukatuak, diru faltaz. 1705, urtean Udalaren agirietan jaso zen eraikuntza lanak geldirik zeudela, eta jarraitu ahal izateko limosna eske irtetzeko agindu zela<ref>Soraluzeko Udal Artxibategia (1705/03/25)</ref>.
    ::Era berean, arropak, izarak, etab. ospitalezainek garbitu behar izaten zituzten. Lisiba egiteko, "piba" edo zurezko upela erabiltzen zuen ospitalezainek, emazteak alegia; upel hori etzanda eta lurrari lotuta zegoen, eta goiko zatia ebakitzen zitzaion. Ospitalean ematen zen jatekoa ez zen herri xeheak jaten zuenaren oso desberdina.
    ::Ogia, haragia (behikia edo aharikia) eta urdaia ziren oinarrizko elikagaiak; eta horiekin, esnea eta esnekiak (gazta, etab.), arraultzak, eztia eta garaiko elikagaiak (gaztainak, intxaurrak, pikuak, etab.) izaten ziren dietaren osagaiak. Edateko, aldiz, ura eta sagardoa, erreferentzia asko egiten baitira Ospitalearen beheko solairuan sagardoa gordetzeko upel handiari buruz: ''cuba grande de envasar sidra''.  


    Udalak emandako diruaz gain, ospitaleko gastuak finantziatzeko hiru bide izaten ziren nagusiak: testamentuetan lagatakoak, parrokian igande jakin batzuetan batzen zena eta isilpeko ekarpenak. Diruaz gain, oso garrantzitsuak ziren ondasun higiezinak (gaztainadiak, hariztiak, lursailak...) eta maileguen interesen lagapenak, ospitalerako urteroko sarrerak sortzen zituztelako.
    Bertako antolakuntza eta bizimodua aurreko ospitalearenak ziren: maiordomoa eta bi ospitalezainak alde batetik, eta pobre eta eskaleak bestetik.


    ::<small>Gehiago jakiteko sakatu [[Errabaleko ospitalea (eu)#Antolakuntza | ''hemen'']].</small>


    ==Erreferentziak==
    Baina Errekaldeko ospitaleak ez zuen historia luzea izan. 1718.ean, Felipe V.k aduanak Ebrotik itsasertzera mugitzeko agindu zuenean [[1718.ko matxinada (eu)|''lehenego matxinada'']] sortu zen. Sortutako arazoak zirela eta, Gipuzkoako Foru Aldundiak ospitaleak ixtea agindu zuen, baina Soraluzen zenbait pertsonek ezkutuan erabiltzen jarraitu zuen denbora batean: 1730.ean Udalak ospitalea konpontzea onartu zuen<ref>...se acordó hacer obras y reparos de la Casa del Hospital (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1730/05/19).</ref>.


    1756 urtean hiriko diruzaina zenak, Joseph Mendiolak, Errege Aginduz ospitalea itxita dagoela jasotzen du.


    Hiru urte geroago (1759) orduko alkateak ospitalea itxitzat ematen du, eta bere ondasunen jabe udala egiten dela: Hirutasun Santuaren ospitale beraren etxea (bukatu gabe oraindik), Elizburun orube bat eta Ospital erreka inguruko lursail bat ([[Sagar-erreka (eu)|Sagar-errekan]], [[Osteitta baserria (eu)|Osteittako]] bide ondoan).


    Hurrengo mende t'erditan Soraluzen ez zen ospitalik egon, baina Kontzejua arduratzen zen balizko behartsuez.


    Arlote eta eskaleak ugari ziren garai haietan. Ospitalea itxita, Kontzejua hasi zen behartsuez arduratzen.
    ::<small>Gehiago jakiteko sakatu [[Ospitalak (eu)#Ospitale gabeko sasoiak: XVIII mendea | ''hemen'']].</small>
    Armagintzari esker Soraluzek oso egoera ekonomiko ona izan zuen XVIII. mendean (batez ere bigarren zatian) RealCompañia Guipuzcoana lan asko ekarri.
    Era berean, garai hartan ekintza eta obra ugari burutu ziren. Batzuk Kontzejuak egin zituen: udaletxea, hiltegi zaharra, Erregetxea, etab.; ekimen pribatuak egindakoak: abadetxea, Baltegietako dorrea, etab.; beste batzuk, ordea, eskualdearen onurarako ziren, adibidez Debako portura zihoan bide berria, gaur egungo errepidearen trazadura zeukana.
    Beste datu batek indartze orokorra baieztatzen digu: herriaren biztanle-kopurua bikoiztu egin zen (1.000 lagun izatetik 2.000 izatera pasatu zen) XVIII. mendean. Gure herriak XVIII. mendearen bukaeran zeukan demografiaren osaketa aztertzen badugu, 1787ko Floridablanca-ren errolda ospetsuaren arabera , 2.028 pertsona zeuden erroldan; horietatik 1.012 emakumezkoak ziren eta 1.016 gizonezkoak.
    Eskaleri ez Soarulen, ospitale falta ez zen ako nabaritu.


    XIX mendean egoera zapurtu: independentzia gerra (1808-1814), lehen karlistada (1833-1839),
    Bitartean, eraikina beste zereginetan erabili zen. 1791 urtean, esateko, Thomas de Amuchastegui maisu arotzak lanak egin zituen "kanoi-gurdien biltegia etxe-ospitalean"<ref>Soraluzeko Udal Artxibategia. Biztanleen Matrikula Liburua 1791).</ref>.


    Oñatin 1847an egin ziren Batzar Nagusiek, eta batez ere 1849an Hondarribian egindakoek, Probintziako Aldundiari baimena eman zioten lau Erruki-Etxe eraikitzeko, Eta bvitartean, egurra eskaleei.
    XIX mende amaieran herrian [[Babesetxea (eu)|babesetxea]] ezartzeko kontakto ofizialak hasi ziren. Etxe hori erruki-ordenaren batek zuzenduko luke, eskualdeko beste herri batzuetan egin ohi zen moduan, esate baterako Elgoibarren (1869) edo Arrasaten (1892).
    Aldundiak Tolosan zeukan etxera bidaltzen zituzten herriko pobreak; umezurtzak, ordea, asko ziren gerra eta izurriteengatik, eta gehienetan Bergarako hospiziora eramaten zituzten.
    Bigarren Karlistada (1871-1875); más de lo mismo.
    ==Mugimenduak==
    1.893 Soraluzeko Artisauen Elkarlaguntzarako Baltzua sortzeko estatutuak idaztea erabaki dugu, horien gaixotasunak zaintzeko
    Mende amaieran, beraz, herrian Erruki-Etxe bat ezartzeko kontakto ofizialak hasi ziren. Etxe hori erruki-ordenaren batek zuzenduko luke, eskualdeko beste herri batzuetan egin ohi zen moduan, esate baterako Elgoibarren (1869) edo Arrasaten (1892).
     
     
    ==Erreferentziak==
    * [[Merzedariak ehun urte Soraluzen (eu) | Merzedariak ehun urte Soraluzen]]. Javier Elorza (Soraluzeko Udala 1995).
    [[Kategoria: Osasuna]]

    Hauxe da oraingo bertsioa, 15:52, 18 azaroa 2021 data duena

    Errekaldeko 1. zenbakia gaur egun (Google 2013)

    Izenak

    Hiru izen erabili izan dira Errekaldeko ospitalea izendatzeko: Erruki-ospitalea[1] (Kalagorriko eta Ozkabarteko elizbarrutiko ikuskariek), Maala edo Madalena[2] (Soraluzeko biztanleek) eta Hirutasun Santua[3] (Soraluzeko Udalak).

    Errekaldeko ospitalea Errabalekoa ordezkatzeko sortu zuten, helburu berberekin.


    Kokapena

    Mota honetako erakundeak hiriko harresietatik kanpo eta errepide edo galtzada nagusi baten ondoan egoten ziren, eta Soraluzeko bigarren ospitalea ez zen salbuespena izan,

    Errabal kaleko ospitala zabaldu zenetik (XV mendea) berrehun urte eta gehiago pasa zirenez, pentsatzekoa da Soraluze ordurako nahikoa haziko zela. Agian horregatik ospitale berria egiterakoan kanporago bidali zutela, Herlaibiara.

    Ospitale berria Errekalde kaleako 1. zenbakian egin zuten.

    (Pantaila osoan ikusteko sakatu hemen)

    Mapa kargatzen...


    Eraikuntza

    XVII mende bukaeran Errabaleko ospitale zaharra oso egoera eskasean zegoen. Horregatik, 1695.eko ekainean, Kalagorriko elizbarrutiko Elizepaile eta Bikario Nagusiak Hirutasun Santuaren Ospitalea bota eta berria jaso eta erakitzeko baimena eman zuen.

    Berria egiteko elkarren ondoko bi orube erabili zituzten. Bata Maala ermita egiteko orubea zen, Udalarena; eta bestea Teresa Beiztegi-Egozak, Juan Agirre Aranbururen alargunak, erosi eta Udalari doan emandakoa.

    Izatez, Maala ermitaren orube ondoan bazeuden harlanduzko etxe batzuk, Francisco Hernizketaren oinordekoenak. 1695ko martxoan Teresa Beiztegi-Egozak etxeak erosi zizkien zilarrezko 300 dukatengatik[4], eta Soraluzeko Udalari doan eman bertan Hirutasun Santuaren ospitale berria egiteko[5]

    Ospitalea eraikitzeko Lukas Longakoa aukeratu zuten. Eta bi kontrata nagusi egin ziren. Bata Juan Aranzeta Elgetako hargin-maisuarekin harri eta silarri lanetarako, 3.176 zilarreko errealetan. Eta bigarrena Andres Aldaeta Bergarako arotzarekin, 5.800 errealetan.

    Lanak bi urtetan egitekoak baziren ere[6] 1701 urtean nahikoa aurreratuak ziren ospital berria erabiltzen hasteko.


    Historia

    1701 urtean bertan 195 erreal erabili ziren pobreak Errabaleko ospitale zaharretik ospitale berrira ekartzeko.

    Dena dela, lanak ez ziren bukatuak, diru faltaz. 1705, urtean Udalaren agirietan jaso zen eraikuntza lanak geldirik zeudela, eta jarraitu ahal izateko limosna eske irtetzeko agindu zela[7].

    Bertako antolakuntza eta bizimodua aurreko ospitalearenak ziren: maiordomoa eta bi ospitalezainak alde batetik, eta pobre eta eskaleak bestetik.

    Gehiago jakiteko sakatu hemen.

    Baina Errekaldeko ospitaleak ez zuen historia luzea izan. 1718.ean, Felipe V.k aduanak Ebrotik itsasertzera mugitzeko agindu zuenean lehenego matxinada sortu zen. Sortutako arazoak zirela eta, Gipuzkoako Foru Aldundiak ospitaleak ixtea agindu zuen, baina Soraluzen zenbait pertsonek ezkutuan erabiltzen jarraitu zuen denbora batean: 1730.ean Udalak ospitalea konpontzea onartu zuen[8].

    1756 urtean hiriko diruzaina zenak, Joseph Mendiolak, Errege Aginduz ospitalea itxita dagoela jasotzen du.

    Hiru urte geroago (1759) orduko alkateak ospitalea itxitzat ematen du, eta bere ondasunen jabe udala egiten dela: Hirutasun Santuaren ospitale beraren etxea (bukatu gabe oraindik), Elizburun orube bat eta Ospital erreka inguruko lursail bat (Sagar-errekan, Osteittako bide ondoan).

    Hurrengo mende t'erditan Soraluzen ez zen ospitalik egon, baina Kontzejua arduratzen zen balizko behartsuez.

    Gehiago jakiteko sakatu hemen.

    Bitartean, eraikina beste zereginetan erabili zen. 1791 urtean, esateko, Thomas de Amuchastegui maisu arotzak lanak egin zituen "kanoi-gurdien biltegia etxe-ospitalean"[9].

    XIX mende amaieran herrian babesetxea ezartzeko kontakto ofizialak hasi ziren. Etxe hori erruki-ordenaren batek zuzenduko luke, eskualdeko beste herri batzuetan egin ohi zen moduan, esate baterako Elgoibarren (1869) edo Arrasaten (1892).  

    Erreferentziak

    1. ↑ Hospital de la Misericordia.
    2. ↑ La Magdalena.
    3. ↑ La Santísima Trinidad.
    4. ↑ Teresa de Veiztegui andereari salmenta "para sí sus herederos y para quien tubiese su derecho unos suelos de casas con sus edificios de cantería que quedaron por fin y muerte del dicho Francisco de Hernizqueta y de su herencia para los otrogantes en el barrio de Erleyco Recalde que confina por un lado con las casas que fueron de Martín de Irigoien y por arriba el camino real que baja desde Vergara a esta villa y por abajo el río principal de ella llamado Deba y por el otro lado el arroyo que baja por los montes del barrio de Erlaeguia que está pegante otro solar que tiene esta dicha villa para hacer hermita con la bocación de la Madalena y los dichos suelos dan y venden con todas sus entradas y salidas derechos caminos, servidumbres" (Soraluzeko Udal Artxibategia 1695/03/29).
    5. ↑ Aipatutako Teresa de Veizteguik solairuak eta hargintza eraikin bera ematen dizkio "a la dicha villa de Placencia que es patrona del hospital viejo, para que en ellos haga fabricar y fabrique un hospital nuebo con la misma bocación de la Santissima Trinidad que tiene el viejo" (Soraluzeko Udal Artxibategia 1695/03/29).
    6. ↑ Errebaleko ospitala saldu zenean (1695ko abendua) baldintza bat zen bi urteetara pobreek ospitale berrira pasata egon behar zirela.
    7. ↑ Soraluzeko Udal Artxibategia (1705/03/25)
    8. ↑ ...se acordó hacer obras y reparos de la Casa del Hospital (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1730/05/19).
    9. ↑ Soraluzeko Udal Artxibategia. Biztanleen Matrikula Liburua 1791).
    "http://www.sorapedia.eus/index.php?title=Errekaldeko_ospitalea_(eu)&oldid=26096"(e)tik jasota