«Ganz automotoreak (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

Hauxe da oraingo bertsioa, 00:04, 10 urtarrila 2019 data duena

MCD 7-9 Ganz automotorea Maltzagako geltokian (Christian Schnabel)

Ganz automotoreak^[1]

1920 hamarkada bukaeran Ferrocarriles Vascongados-ek trenbideak elektrifikatu zituen. Merkantzietako trenak mugitzeko Brown Boveri lokomotorak erosi zituen, eta bidaiarientzat automotoreak.

1927 urtean hamaika automotore eskatu zizkion Budapest-eko (Hungaria) Ganz enpresei: Ganz-Danubius-ek automotoreak eraiki zituen, eta motorrak era gainontzeko alde elektrikoa Ganz Electric-ek.

6 automotoreak arruntak (luzeak) ziren, Bilbao-Donostia lerroan erabiltzeko; beste bostak 11 metrotakoak ziren (motzak), Maltzaga-Zumarraga lerroko errebuelta estuak hartzeko egokiagoak.

1929 urtean etorri ziren hamaika Ganz automotoreak.

Gerra osteko egokitzapenak

1941 urtean, Ferrocarriles Vascongados konpañiak Ganz automotoreen potentzia handitzea erabaki zuen^[2], trakzio motoreak ordezkatuz.

Reinosako CENEMESAk^[3] Westinghouse patenteak erabiltzen ari zen, eta urte hartako uztailean 18 motor berri eskatu zizkion. Motoreak 160 HP-koak ziren, 1.500 v-tan lan egitekoak.

Ganz automotoreen ardatzek, 140 mm.-takoak, ez zuten balio motore berri hauek montatzeko. Beraz, Beasaingo CAFek 152 mm.-tako ardatz berriak egin zituen.

Honetaz gain, motorren eta ardatzen arteko trasmisioa berria egin behar izan zen.

Ganz automotore motza Azpeitiako museoan
(Miguel A.L. Galán 2014)

SAPAren ekarpena

SECN eta CENEMESA ingurutakoa izanik, SAPAri (Sociedad Anónima de Placencia de las Armas) egokitu zitzaion trasmisio berriaren ekoizpena.

Engranaje multzoak, 64/19 erlaziokoak, Soraluzeko lantegiak egin zituen.

Gaur egungo egoera

Azpeitiako Burdinbidearen Euskal Museoan^[4] bi Ganz automotore gordetzen dira, motza eta luzea. Bertako erakusketaren parte izateaz gain, hainbat ospakizun eta urteurrenetan erabili izan dira (Bilboko metroaren inaugurazioa, Durango, Eibar...)

Biek erabiltzen dute Soraluzen SAPAk egindako trasmisioa.

Erreferentziak

↑ Ganz (y II). Juanjo Olaizola Elordi (Historias del tren 2014).
↑ Trenbidea Bilbotik Donostiara - Trenbidearen 125 urte Durangon (I liburua, 369 orrialdea). Juanjo Olaizola Elordi (Eusko Tren 2007).
↑ CENEMESA-Constructora Nacional de Maquinaria Eléctrica, SECN-Sociedad Española de Construcción Naval enpresaren lotuta.
↑ Burdinbidearen Euskal Museoa. Site ofiziala.

[1] Ganz (y II). Juanjo Olaizola Elordi (Historias del tren 2014).

[2] Trenbidea Bilbotik Donostiara - Trenbidearen 125 urte Durangon (I liburua, 369 orrialdea). Juanjo Olaizola Elordi (Eusko Tren 2007).

[3] CENEMESA-Constructora Nacional de Maquinaria Eléctrica, SECN-Sociedad Española de Construcción Naval enpresaren lotuta.

[4] Burdinbidearen Euskal Museoa. Site ofiziala.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
-[[Fitxategi: Argazkirik_ez.jpg | thumb | right | 600px | (sartu hemen Ganz automotore baten argazkia)]]
+[[Fitxategi: Maltzaga._MCD_7-9_geltokian_(Cristian_Schnabel).jpg | thumb | right | 400px | MCD 7-9 Ganz automotorea [[Maltzagako geltokia (eu)|Maltzagako geltokian]] (Christian Schnabel)]]
-==Ganz automotoreak==
+==Ganz automotoreak<ref>[http://historiastren.blogspot.com/2014/05/ganz-y-ii.html Ganz (y II)]. Juanjo Olaizola Elordi (Historias del tren 2014).</ref>==
+hamarkada bukaeran Ferrocarriles Vascongados-ek trenbideak elektrifikatu zituen. Merkantzietako trenak mugitzeko Brown Boveri lokomotorak erosi zituen, eta bidaiarientzat automotoreak.
+urtean hamaika automotore eskatu zizkion Budapest-eko (Hungaria) Ganz enpresei: Ganz-Danubius-ek automotoreak eraiki zituen, eta motorrak era gainontzeko alde elektrikoa Ganz Electric-ek.
+automotoreak arruntak (''luzeak'') ziren, Bilbao-Donostia lerroan erabiltzeko; beste bostak 11 metrotakoak ziren (''motzak''), Maltzaga-Zumarraga lerroko errebuelta estuak hartzeko egokiagoak.
+urtean etorri ziren hamaika Ganz automotoreak.
 ==Gerra osteko egokitzapenak==
-urtean, Ferrocarriles Vascongados konpañiak Ganz automotoreen potentzia handitzea erabaki zuen<ref>Trenbidea Bilbotik Donostiara - Trenbidearen 125 urte Durangon (I liburua, 369 orrialdea). Juanjo Olaizola Elordi (Eusko Tren).</ref>, trakzio motoreak ordezkatuz.
+urtean, Ferrocarriles Vascongados konpañiak Ganz automotoreen potentzia handitzea erabaki zuen<ref>Trenbidea Bilbotik Donostiara - Trenbidearen 125 urte Durangon (I liburua, 369 orrialdea). Juanjo Olaizola Elordi (Eusko Tren 2007).</ref>, trakzio motoreak ordezkatuz.
-Reinosako CENEMESAk<ref>CENEMESA-Constructora Nacional de Maquinaria Eléctrica, SECN-Sociedad Española de Construcción Naval enpresaren lotuta.<ref> Westinghouse patenteak erabiltzen ari zen, eta urte hartako uztailean 18 motor berri eskatu zizkion. Motoreak 160 HP-koak ziren, 1.500 v-tan lan egitekoak.
+Reinosako CENEMESAk<ref>CENEMESA-Constructora Nacional de Maquinaria Eléctrica, SECN-Sociedad Española de Construcción Naval enpresaren lotuta.</ref> Westinghouse patenteak erabiltzen ari zen, eta urte hartako uztailean 18 motor berri eskatu zizkion. Motoreak 160 HP-koak ziren, 1.500 v-tan lan egitekoak.
 Ganz automotoreen ardatzek, 140 mm.-takoak, ez zuten balio motore berri hauek montatzeko. Beraz,  Beasaingo CAFek 152 mm.-tako ardatz berriak egin zituen.
@@ 15. lerroa: / 21. lerroa: @@
+[[Fitxategi: Ganz_automotorea_(Miguel_A.L._Galàn_2014).jpg | thumb | left | 400px | Ganz automotore ''motza'' Azpeitiako museoan <br> (Miguel A.L. Galán 2014)]]
 ==SAPAren ekarpena==
 SECN eta CENEMESA ingurutakoa izanik, SAPAri (Sociedad Anónima de Placencia de las Armas) egokitu zitzaion trasmisio berriaren ekoizpena.
@@ 21. lerroa: / 28. lerroa: @@
-==Gaur egun==
+==Gaur egungo egoera==
-Azpeitiako Euskal Trenbideren Museoan bi Ganz automotore gordetzen dira, motza eta luzea. Hainbat ospakizunetan erabili izan dira (Bilboko
+Azpeitiako Burdinbidearen Euskal Museoan<ref>[http://www.bemfundazioa.org Burdinbidearen Euskal Museoa]. Site ofiziala.</ref> bi Ganz automotore gordetzen dira, motza eta luzea. Bertako erakusketaren parte izateaz gain, hainbat ospakizun eta urteurrenetan erabili izan dira (Bilboko metroaren inaugurazioa, Durango, Eibar...)
- Biak era,biltzen dute Soraluzen SAPAk egindako teasmisioa.
+Biek erabiltzen dute Soraluzen SAPAk egindako trasmisioa.
-SAPAren dibersifikazioa==
-. hamarkada bukaeran argi zegoen armadaren eskaerak gero eta bakanagoak zirela, eta [[Sociedad Anónima Placencia de las Armas (eu)|SAPAk]] dibertsifikazio bideari ekin zion.
-Arazo honi aurre egiteko, beste produktu lerroak zabaldu zituzten, horretarako beste enpresekin zituen harreman bereziak baliatzen: Sociedad Española de Construcciones Navales S.A., Experiencias Industriales S.A. (EISA), Construcciones Aeronáuticas S.A. (CASA) eta Constructora Nacional de Maquinaria Eléctrica S.A. (CENEMESA).
-Honen adibidea da Z-501 trolebusa. ENASA-Pegaso enpresaren gidaritzapean, enpresa hauek hartu zuten parte: Madrilgo Electrificaciones Nacionales (E.N.S.L.), Córdobako CENEMESA, Soraluzeko S.A de Placencia de las Armas, Aranjuezeko Experiencias Industriales, S.A. eta Bartzelonako Material y Construcciones S.A.
-Trolebus hauetan 80 bidaiarientzako tokia zegoen (horieratik 23 jarrita), bi langilez gain. Gehienezko abiada orduko 60-65 kilometrokoa zen, era 1.960 hamarkadakomazken urteak arte martxan egon ziren.
-==ENASA-Pegaso trolebusa==
-Garai haietan erregaiak lortzeko arazo handiak zirela eta, Pegaso II oinarritzat hartuta, motore elektrikodun bertsio batzuk aztertu ziren. Kamioi elektrikoen prototipoak egin baziren ere, trolebusaren Z-501 diseinuak arrakasta handia lortu zuen: Espainiako hainbat hirietan erabili izan ziren, era asko saldu ziren.
-Trolebus hauek Pegaso IIaren diesel modeloen talde mekanikoak erabiltzen zituzten, ibileran seguritatea eta erosotasuna bermatzeko. Ekipamendu elektrikoa, E.N.S.L.rena, 125 CV potentziko motorra zuen, aginte automatikodun kontaktoreen gobernatuta, freno reostatikoa erabiliz aldiberean.
-Ekipamenduak hiru atal nagusi zituen:
-* Kontaktore-panelak, zirkuitoaren konbinazio desberdinak eratzeko.
-* Haize konprimituak eragindako leva-kontrola, korronte mugatzaile batek abiadak edota frenu indarrak eratzen zituela, azelerazio edo desazelerazio berdina mantenduz.
-* Hiru kontrol martxa, frenua eta inbertsiorako, gidariaren menpe eta 24 voltiotako sareari lotuak.
-Modu honetan, erregulazio sistemak 15 abiada maila zituen eta 13 frenu maila.
-==SAPAren ekarpena==
-SAPAK Z-501 trolebusaren zenbait atal elektrikoak egiten zituen.
 ==Erreferentziak==
-* Hispano-Suiza/Pegaso. Un siglo de camiones y autobuses. Manuel Lage (IVECO-Pegaso 1992)
-* [[Media: SAPA._ENASA-Pegaso_trolebusa_iragarkia_(ABC_1951).pdf | ABC ]] egunkarian iragarkia (1.951/06/26).
 [[Kategoria: SAPA]]
-[[Kategoria: Autogintza]]