Juanito txistularia (eu)
Bat bateko haize bolada zakarren atzean, herriak irudikatu ohi duen pertsonai mitikoaren izenetako bat: Juanito txistularia (Soraluze, Zerain), Mateo-Txistu (Ataun, Amezketa), Martin-abade (Gesalibar), Errege Xalamon (Dohozti), Salomon apaiza (Oiartzun), Prizti-Juan (Usurbil)… Ikusi, inork ez du ikusi oraindik; baina askok diotenez, baso eta mendietan haren txistua eta bere txakurren uluak entzuten omen dituzte.
Euskal Herriaz gain, istorio hau Europa osoan sakabanatuta dago. Soraluzen, gutxienez, istorioa hiru modu desberdinetan jaso izan da.
Elosuako apaiza
- (Carlos Oruetak kontatuta eta Jose Migel Barandiaranek jasoa[1])
Juanito txistularia Elosuako apaiza omen zen, eta meza ematen ari zela deabrua agertu zitzaion erbi itxuran, eskubitik.
Meza bertan behera laga eta bere txakurrekin erbia jarraitzeari ekin zion.
Jaungoikoak zigortu zuen, mugaezineko aintsitsiketan betirako ehizan ibiltzera.
Pekataria
- (Arantxa Lasak kontatuta)
Beste bertsio batek dioenez, Juanito txistulariak pekatua egin zuen, kondenatzeko nahiko larria ez zela eta salbatzeko bezain arina ez zela. Ordutik txistua jotzen ari da airean.
Zuhaitz adar artetik edo lehio bitartetik haizeak jotzen duenean zera esaten da: Hor dabil Juanito txistularixa
Pedro txistularia
- (Ignacia Mugicak kontatuta)
Haizeak txistu egiterakoan Hor dabil Pedro txistularia esaten da.
Erreferentziak
- Mateo Txistu. Auñamendi eusko enziklopedia.
- ↑ Juanito txistularixa. El mundo en la mente popular vasca, 1. alea, 76. orrialdea (Jose Miguel de Barandiarán 1960).