Raquetistas (es)
A comienzos del pasado siglo un grupo de mujeres revolucionaron las reglas y el pensamiento de la sociedad de la época. Eran las raquetistas. Se cree que fueron las primeras mujeres con un contrato profesional en el deporte a nivel mundial.
Y entre ellas figuraban dos placentinas: Aurea Etxaniz Beitia y Juanita Nieto Matas.
Como pelotari de primera, Aurea Etxaniz Beitia fue testigo de excepción del especial contexto de aquellas mujeres: el comienzo de las raquetistas, su posterior auge y la profesionalización de este tipo de deporte.
Inicios
Para conocer las primeras noticias sobre las raquetistas hemos de retrotraernos a 1917.
Aunque hubo intentos anteriores, el empresario donostiarra Ildefonso Anabitarte llevó a Madrid a varias muchachas jóvenes y empezaron a jugar. En un comienzo las raquetas eran de sólida madera y las pelotas de tenis, pero rápidamente pasaron a las pelotas de cuero.
Jugaban en frontones pequeños donde las pelotas cogían gran velocidad, y sin protección alguna: el espectáculo estaba asegurado. A resultas del éxito, fueron abriéndose frontones por toda España y en América. Semejante expansión hizo que se necesitaran más pelotaris y así nacieron las Escuelas de Raqueta.
Durante muchos años hubo raquetistas en los frontones; los últimos partidos se jugaron en la década de los 80.
Kontratudun lehenak
Izatez ere, emakume tenistak dira kirolari profesional izan ziren lehen emakumezkoak. Baina tenistek hilean behin partidu bat jokatu eta horren truke dirua ematen zieten. Raketistak dira, berriz, kirola egitearren kontratua izan zuten lehen emakumezkoak. Espainian ziurtatuta dago horrela izan zela, eta adituen arabera, kontratu batekin munduan izan ziren lehenak ere izan ziren raketistak, baina hori zailagoa da seguru-seguru esatea”.
Halaxe kontatu du Jon Juanesek, Raketistak Lehen eta Orain Kultura eta Kirol elkarteko kideak. Halaber, hark esplikatutakoaren arabera, izen bera duen dokumentala estreinatu zuten abenduan, “isiltasunean iraun duen” pilotari horien istorioa agerian jarri nahian.
Raketisten profila
Izan ere, gaur egun, emakume raketista profesional izateak aparteko arretarik eman ez lezakeen arren, joan den mende hasieran oso gauza ezohikoa zen, eta gainera, emakume aitzindari haiek Euskal Herrian gaizki ikusiak izan ziren, oro har, garaiko emakume moldearekin bat egiten ez zutelako. Besteak beste, 15 urte ingururekin etxetik joan behar izaten zuten eta pilotan trebatutakoan dirua etxera bidaltzeko modua egiten zuten gehienek.
Halako arrakastatsu bilakatu ziren, ezen Euskal Herrian 41 udalerritan izan zirela raketistak, horien artetik 28 gipuzkoarrak, Soraluze barne. “Ehunka emakume izan ziren raketista profesional Espainiar Estatuan nahiz Ameriketan propio zabaldutako frontoietan. Eta gu erabat ezjakin izan gara. Raketisten gaia gordea egon da, sekretua bailitzan”, diote Raketistak Lehen eta Orain dokumentalaren aurkezpenean.
Raketistak lehen eta orain elkartea
Raketisten historia eta istorioak ilunpetik argitara ekartzeko, 2.016 urtean Oiartzunen Raketistak lehen eta orain kultur kirol elkartea sortu zuten.
Informazioa eta dokumentazioa biltzeaz gain, izen bereko dokumentala grabatu dute, ordu t'erdikoa.
Eta raketisten historia zabaltzeko herriz herri ari dira argazki-erakusketak, bideo-emanaldiak eta partidu erakustaldia antolatzen.
Soraluzen, esateko, 2018/05/22an egin zuten bideo-emanaldia, eta 2018/05/26ean partidu erakustaldia
Erreferentziak
- Aurea Etxaniz Beitia, Soraluzeko raketista. Plaentxia.eus (2018/05/12)
- Historia berreginez. Berria (2016/07/23)