«San Andres ermita (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

17:55, 5 ekaina 2016(e)ko berrikuspena

San Andres ermita
Fitxategi:Fitxategi:San Andres ermita. Ikuspegi orokorra 01 (Kontrargi 2002).jpg
Estiloa	Herrikoia
Mendea	XVI-XVII
Kokapena	San Andres
Mota	Eraikina

Kanpo aldeko irudiak

(handitzeko, sakatu gainean)

Ikuspegi orokorra
(Indalecio Ojanguren)
Kanpandegia
(Kontrargi 2002)

Barrualdeko irudiak

(handitzeko, sakatu gainean)

Pulpitoa eta sabaia

Erretaulak eta irudiak

(handitzeko, sakatu gainean)

Ezoziako Santutegia. San Antonio erretaula. Arantza Cuesta Ezeiza.jpg

San Antonio erretaula (Arantza Cuesta Ezeiza)

Kokapena

(Pantaila osoan ikusteko sakatu hemen)

Mapa kargatzen...

Azalpena

Ermita Itsasoi baserriko lurretan eraiki zuten, Itsasoegigoitia izeneko tokian (En el lugar llamado Ysasoegugoytia).

Forma laukizuzena du, eta sarrera oinetan, albo batera, hegoaldera hain zuzen. Eguraldia zela eta, XX mendeko erdialdean aterpea egin zioten hegoaldeko alde osoa hartuz.

Presbiterio aldean hauts-babesa du, Soraluzeko ermitetan onena, Arrate santutegian dagoenaren oso antzekoa.

Artelanak

Aipatutakoak eta gehiago ditu:

Pulpitoa. San Andres (eu)

Sagrario atea. San Andres (eu) San Andres irudia (eu) San Isidro irudia (eu) San Andres ermitaren hauts-babesa (eu) Santa Isabel irudia (eu)

1. Kaliza. San Andres ermita (eu)

Ore-kanpaiak (eu) San Andres ermita Plaentzian (eu) Un San Isidro con laya (eu)

Kondaira

Kondairak dioenez, Irigoin baserriko gizonari agertu zitzaion Amabirgina, eta Ezoziako parajean eliza eraikitzeko eskatu. Artean Arritxa eraiki gabe zegoela aprobetxatuz, auzokoek Arritxa baserri inguruan hasi ziren, baina Amabirginak idi pare batez harri eta oholak Ezoziara jaisten zituen.

Irigoineko gizona zelatan jarri zen, gauez, eta Amabirginak begibakar utzi zuen.

Kondaira osorik irakurtzeko, hemen.

Historia

San Andres ermita 1558. urtean eraiki zen, eta 1610ean Jeronimo de Larrea eskultoreari San Andresen irudia nagusitzen deneko erretaula bat egiteko eskatu zitzaion, 1622an Joan de Arriola pintoreak urreztatu eta polikromatua izango zena, hain zuzen ere.

Gorago aipatu denez, ermita Itsasoegi lurretan eraiki zen (Itsasoegigoitia izeneko tokian), eta irisgarritasuna arazo larria zen, bai herritik ermita berrira, baita honetatik gorago zeuden herri lurretara, handik Azkoitia eta Azpeitiara pasatzeko. Lur jabeek baimen guztiak eman zituzten aipatu bideak egiteko, baina... inguruko baserrietakoek ez zuten baimenik bideak erabiltzeko. Hau da, Izarre, Guenetxe, Etxebarri, Barrenetxe eta Uzkatekoek (Eyçaguirre, Goenechea, Echeberria, Barrenechea y Urruzcarate) bide zaharretatik ibili behar ziren, eta ezin zuten beraiek, ezta animaliez, ezta buruan karga zutela bide berriak inondik inora erabili.

Datu hauek Oñatiko Protokoloen Artxiboko dokumentu batean (3663 paper sorta. Joan de Churruca Eskr.) agertzen dira, eta Javier Elorza Maiztegi soraluzetarrak argirata ekarri zituen 1980. urtean.

Horretaz gain, esan genezake forma eta eraikuntza mailako ezaugarriak aztertuta, aldarearen ingurua babesten duen zerua edo egurrezko ganga XVII. mendearen lehenengo erdialdean ere eraikia izan zela.

Ermita guregana ia bere horretan heldu da, jatorrizko konfigurazioa gordez. Hori dela eta, XX mendeko azken urteetan auzokoek eskulana auzolana prozeduraren bidez jarriz zaharberritzeari ekitea erabaki zutenean, ekimena babestua izan zen, baina ermitaren balio arkitektonikoa bereziki azpimarratuz, eta elementurik esanguratsuenak ahalik eta gehien errespetatuz, egurrezko egitura, koroa, zeramikazko zorua, zerua, pulpitua, erretaulak eta irudiak, alegia.

Oro har, nahiko ondo gordeta bazegoen ere, estalkia zen eraikinean arazo gehien zituen alderdia, euri ura zirrikitu ugarietatik filtratzen baitzen. Presbiterioaren alderdian, aspaldiko itogin batek egurrezko ganga larriki kaltetua zuen, eta zati baten bat erabat botatzea ere proposatzera iritsi zelarik.

Lanak estalkia erabat berritzearekin hasi ziren, zurajea sendotuz narriatutako gapirioak ordeztuz eta lata eta teilak berriztatuz. Egurrezko ganga berrosartu zen, egur guztiari xilofagoen aurkako tratamendua eman zen, adreiluzko lauzatxoen zoladura osatu eta garbitu zen eta hormak pintatu ziren. Lanak aurrera eramateko 1987 eta 1998 urteetan Gipuzkoako Foru Aldundiak 1.500.000 pezetako (9.000 euro) dirulaguntza eman zuen.

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
 {{Artelana (eu)
   | izena    = San Andres ermita
-  | irudia   = Ezoziako_santutegia._Ikuspegi_orokorra_4.jpg
+  | irudia   = Fitxategi:San Andres ermita. Ikuspegi orokorra 01 (Kontrargi 2002).jpg
-  | estiloa  = Gotikoa
+  | estiloa  = Herrikoia
-  | mendea   = XIV
+  | mendea   = XVI-XVII
   | kokapena = [[San Andres bailara (eu)|San Andres]]
   | mota     = Eraikina
@@ 12. lerroa: / 12. lerroa: @@
 ''(handitzeko, sakatu gainean)''
 <gallery>
-    Fitxategi: Ezoziako_santutegia._Ikuspegi_orokorra_01_(Indalecio_Ojanguren).jpg    | Ikuspegi orokorra (Indalecio Ojanguren)
+    Fitxategi: San Andres ermita. Ikuspegi orokorra 01 (Indalecio Ojanguren).jpg | Ikuspegi orokorra <br> (Indalecio Ojanguren)
-   Fitxategi: Ezoziako_santutegia._Ikuspegi_orokorra_02_(Indalecio_Ojanguren).jpg    | Ikuspegi orokorra (Indalecio Ojanguren)
+    Fitxategi: San Andres ermita. Kanpandegia 01 (Kontrargi 2002).jpg            | Kanpandegia <br> (Kontrargi 2002)
-    Fitxategi: Ezoziako_santutegia._Ikuspegi_orokorra_11.jpg                          | Ikuspegi orokorra Armendia paretik
-   Fitxategi: Ezoziako_santutegia._Ikuspegi_orokorra_3.jpg                           | Ikuspegi orokorra (Arantza Cuesta Ezeiza)
-   Fitxategi: Ezoziako_santutegia._Ikuspegi_orokorra_5.jpg                           | Ikuspegi orokorra (Arantza Cuesta Ezeiza)
-   Fitxategi: Ezoziako_santutegia._Prozesioa_01_(Indalecio_Ojanguren).jpg            | Prozesioa (Indalecio Ojanguren)
-   Fitxategi: Ezoziako_santutegia._Prozesioa_02_(Indalecio_Ojanguren).jpg            | Prozesioa (Indalecio Ojanguren)
 </gallery>
@@ 25. lerroa: / 20. lerroa: @@
 ''(handitzeko, sakatu gainean)''
 <gallery>
-    Fitxategi: Ezoziako_santutegia._Burualdea_1.jpg                             | Burualdea
+    Fitxategi: San Andres ermita. Pulpitoa eta sabaia 1.jpg  | Pulpitoa eta sabaia
-   Fitxategi: Ezoziako_santutegia._Aldare_nagusia_01_(Indalecio_Ojanguren).jpg | Aldare nagusia (Indalecio Ojanguren)
-   Fitxategi: Ezoziako_santutegia._Aldare_nagusia_02_(Indalecio_Ojanguren).jpg | Aldare nagusia (Indalecio Ojanguren)
-   Fitxategi: Ezoziako_santutegia._Aldare_nagusia_03_(Indalecio_Ojanguren).jpg | Aldare nagusia (Indalecio Ojanguren)
-   Fitxategi: Ezoziako_santutegia._Korua_3.jpg                                 | Oinaldea eta korua
-   Fitxategi: Ezoziako_santutegia._Korua_4.jpg                                 | Korua
-   Fitxategi: Ezoziako_Santutegia._Korua_1.jpg                                 | Korua
-   Fitxategi: Ezoziako_Santutegia._Korua_2._Arantza_Cuesta_Ezeiza.jpg          | Korua (Arantza Cuesta Ezeiza)
 </gallery>
@@ 41. lerroa: / 28. lerroa: @@
 <gallery>
     Fitxategi: Ezoziako_Santutegia._San_Antonio_erretaula._Arantza_Cuesta_Ezeiza.jpg | San Antonio erretaula (Arantza Cuesta Ezeiza)
-   Fitxategi: Ezoziako_Santutegia._San_Antonio_1.jpg                                | San Antonio
-   Fitxategi: Ezoziako_Santutegia._San_Jose_erretaula._Arantza_Cuesta_Ezeiza.jpg    | San Jose erretaula (Arantza Cuesta Ezeiza)
-   Fitxategi: Ezoziko_Santutegia._Andra_Maria_01._Arantza_Cuesta_Ezeiza.jpg         | Andramaria
-   Fitxategi: Ezoziako_Santutegia._San_Miguel._Arantza_Cuesta_Ezeiza.jpg            | San Miguel (Arantza Cuesta Ezeiza)
-   Fitxategi: Ezoziako_Santutegia._Santa_Agueda._Arantza_Cuesta_Ezeiza.jpg          | Santa Agueda (Arantza Cuesta Ezeiza)
-   Fitxategi: Ezoziako_Santutegia._Kaliza._Arantza_Cuesta_Ezeiza.jpg                | Kaliza (Arantza Cuesta Ezeiza)
-   Fitxategi: Ezoziako_Santutegia._Fazistola._Arantza_Cuesta_Ezeiza.jpg             | Fazistola (Arantza Cuesta Ezeiza)
-   Fitxategi: Ezoziako_Santutegia._San_Ignacio._Arantza_Cuesta_Ezeiza.jpg           | San Ignacio (Arantza Cuesta Ezeiza)
-   Fitxategi: Ezoziako_Santutegia._Itsasontzia_2_(1993).jpg                         | Itsasontzia (1993)
 </gallery>
 ==Kokapena==
-[https://www.google.es/maps/@43.182607,-2.420516,17z?hl=eu ''(Pantaila osoan ikusteko sakatu hemen)'']
+[https://www.google.es/maps/@43.175002,-2.403969,17z?hl=eu ''(Pantaila osoan ikusteko sakatu hemen)'']
-{{#display_map: 43.182607, -2.420516 |height=600 |zoom=18| type=earth}}
+{{#display_map: 43.175002, -2.403969 |height=600 |zoom=18| type=earth}}
 ==Azalpena==
-San Andres ermita 1558. urtean eraiki zen, eta 1610ean Jeronimo de Larrea eskultoreari San Andresen irudia nagusitzen deneko erretaula bat egiteko eskatu zitzaion, 1622an Joan de Arriola pintoreak urreztatu eta polikromatua izango zena, hain zuzen ere.
+Ermita [[Itsasoi baserria (eu)|Itsasoi]] baserriko lurretan eraiki zuten, Itsasoegigoitia izeneko tokian (''En el lugar llamado Ysasoegugoytia'').
-Datu hauek Oñatiko Protokoloen Artxiboko dokumentu batean (3663 paper sorta. Joan de Churruca Eskr.) agertzen dira, eta Javier Elorza Maiztegi soraluzetarrak argirata ekarri zituen 1980. urtean.
+Forma laukizuzena du, eta sarrera oinetan, albo batera, hegoaldera hain zuzen. Eguraldia zela eta, XX mendeko erdialdean aterpea egin zioten hegoaldeko alde osoa hartuz.
-Horretaz gain, esan genezake forma eta eraikuntza mailako ezaugarriak aztertuta, aldarearen ingurua babesten duen zerua edo egurrezko ganga XVII. mendearen lehenengo erdialdean ere eraikia izan zela.
+Presbiterio aldean hauts-babesa du, Soraluzeko ermitetan onena, Arrate santutegian dagoenaren oso antzekoa.
-Ermita guregana ia bere horretan heldu da, jatorrizko konfigurazioa gordez. Hori dela eta, XX mendeko azken urteetan auzokoek eskulana auzolana prozeduraren bidez jarriz zaharberritzeari ekitea erabaki zutenean, ekimena babestua izan zen, baina ermitaren balio arkitektonikoa bereziki azpimarratuz, eta elementurik esanguratsuenak ahalik eta gehien errespetatuz, egurrezko egitura, koroa, zeramikazko zorua, zerua, pulpitua, erretaulak eta irudiak, alegia.
+==Artelanak==
+Aipatutakoak eta gehiago ditu:
-Oro har, nahiko ondo gordeta bazegoen ere, estalkia zen eraikinean arazo gehien zituen alderdia, euri ura zirrikitu ugarietatik filtratzen baitzen. Presbiterioaren alderdian, aspaldiko itogin batek egurrezko ganga larriki kaltetua zuen, eta zati baten bat erabat botatzea ere proposatzera iritsi zelarik.
+* Pulpitoa. San Andres (eu)
+Sagrario atea. San Andres (eu)
-Lanak estalkia erabat berritzearekin hasi ziren, zurajea sendotuz narriatutako gapirioak ordeztuz eta lata eta teilak berriztatuz. Egurrezko ganga berrosartu zen, egur guztiari xilofagoen aurkako tratamendua eman zen, adreiluzko lauzatxoen zoladura osatu eta garbitu zen eta hormak pintatu ziren. Lanak aurrera eramateko 1987 eta 1998 urteetan Gipuzkoako Foru Aldundiak 1.500.000 pezetako (9.000 euro) dirulaguntza eman zuen.
+San Andres irudia (eu)
+San Isidro irudia (eu)
+San Andres ermitaren hauts-babesa (eu)
+Santa Isabel irudia (eu)
+##Kaliza. San Andres ermita (eu)
-==Artelanak==
-Aipatutakoak eta gehiago ditu:
-* [[Ezoziako Andramaria (eu)|Andramaria]] irudia, gotikoa
-* [[San Migel irudia (eu)|San Migel irudia]], gotikoa
-* [[Santa Ageda irudia (eu)|Santa Ageda irudia]], gotikoa
-* Ur bedeinkatuaren harria, gotikoa
-* [[Kaliza. Ezoziako santutegia (eu)|Kaliza]], berpizkunde manierista
-* [[Ezoziako erretaula nagusia (eu)|Erretaula nagusia]], barrokoa
-* [[San Antonio erretaula (eu)|San Antonio erretaula]], barrokoa
-* [[San Jose erretaula (eu)|San Jose erretaula]], barrokoa
-* San Ignacio irudia, barrokoa
-* Korua, herrikoia
-* Goiko plaza eta atariaren zoruak, herrikoiak
-* Fazistolak, barrokoak
+Ore-kanpaiak (eu)
+San Andres ermita Plaentzian (eu)
+Un San Isidro con laya (eu)
 ==Kondaira==
@@ 97. lerroa: / 68. lerroa: @@
 ==Historia==
-Nahiz eta askoz lehenago existitzen zela zalantzarik ez eduki, lehendabizi Soraluzeko beste ermita batzuekin batera aipatua ikusten dugu: gaur eguneko Kontu Liburuak, 1500garren urteko ingurukoa denak, erre egin zen beste aurreko bat aipatzen du.
+San Andres ermita 1558. urtean eraiki zen, eta 1610ean Jeronimo de Larrea eskultoreari San Andresen irudia nagusitzen deneko erretaula bat egiteko eskatu zitzaion, 1622an Joan de Arriola pintoreak urreztatu eta polikromatua izango zena, hain zuzen ere.
+Gorago aipatu denez, ermita Itsasoegi lurretan eraiki zen (Itsasoegigoitia izeneko tokian), eta irisgarritasuna arazo larria zen, bai herritik ermita berrira, baita honetatik gorago zeuden herri lurretara, handik Azkoitia eta Azpeitiara pasatzeko. Lur jabeek baimen guztiak eman zituzten aipatu bideak egiteko, baina... inguruko baserrietakoek ez zuten baimenik bideak erabiltzeko. Hau da, Izarre, Guenetxe, Etxebarri, Barrenetxe eta Uzkatekoek (''Eyçaguirre, Goenechea, Echeberria, Barrenechea y Urruzcarate'') bide zaharretatik ibili behar ziren, eta ezin zuten beraiek, ezta animaliez, ezta buruan karga zutela bide berriak inondik inora erabili.
+Datu hauek Oñatiko Protokoloen Artxiboko dokumentu batean (3663 paper sorta. Joan de Churruca Eskr.) agertzen dira, eta Javier Elorza Maiztegi soraluzetarrak argirata ekarri zituen 1980. urtean.
-Ochoa Ybañez Yrurekoak 1518ko Martxoaren 9an, Andres Ybañez Yrure eskribauari eskaini zion testamentuan, ermita hau ''Santa Maria de Oceycia'' izenaz agertzen da, eta berarentzat bi erreal donatzen dira.
+Horretaz gain, esan genezake forma eta eraikuntza mailako ezaugarriak aztertuta, aldarearen ingurua babesten duen zerua edo egurrezko ganga XVII. mendearen lehenengo erdialdean ere eraikia izan zela.
-Uste dugu tenplu honen egungo konfigurazioa, XVII. mendearen hasieran buruturiko berriketa eta handitze obren ondorioa dela, 1614ko Martxoaren 27 egunean Pedro Yraolakoa eskribauaren aurrean aurkezturiko ''Oceyciako hargintza obraren Kontzertu Idazkia, Maeses Martin Landerrainekoak eta Martin Galarragakoak emana, bi hargin hauek jatorriz errexildarrak'' honen bidez deduzitzen denez.
+Ermita guregana ia bere horretan heldu da, jatorrizko konfigurazioa gordez. Hori dela eta, XX mendeko azken urteetan auzokoek eskulana auzolana prozeduraren bidez jarriz zaharberritzeari ekitea erabaki zutenean, ekimena babestua izan zen, baina ermitaren balio arkitektonikoa bereziki azpimarratuz, eta elementurik esanguratsuenak ahalik eta gehien errespetatuz, egurrezko egitura, koroa, zeramikazko zorua, zerua, pulpitua, erretaulak eta irudiak, alegia.
--1704 aldiari dagokion Udaletxeko Akta Liburuan akordio bat agertzen da, zeinaren bidez Pedro Ochoa Armendikoari lur batzuen emakida
+Oro har, nahiko ondo gordeta bazegoen ere, estalkia zen eraikinean arazo gehien zituen alderdia, euri ura zirrikitu ugarietatik filtratzen baitzen. Presbiterioaren alderdian, aspaldiko itogin batek egurrezko ganga larriki kaltetua zuen, eta zati baten bat erabat botatzea ere proposatzera iritsi zelarik.
-akordio bat agertzen den, ''Eçoyziako Andra Mari ermitaren estalpea egiteko berak emandako bere aipatu Aramendiako baserria baratza nagusiaren kitatze eta ordaintza gisan''.
--1990 urtean zaharberritze lanak egin ziren santutegian: ''Galtzara, sarbide, harresi, eskalinata, plazatxoak eta ermitako atariaren berreskuratzea, larriki kaltetuak ezbehar sail baten ondorioz eta erortze edo erabateko aurri arriskuarekin''. Udalak emandako dirulaguntza 3.600.000 pezetakoa izan zen.
+Lanak estalkia erabat berritzearekin hasi ziren, zurajea sendotuz narriatutako gapirioak ordeztuz eta lata eta teilak berriztatuz. Egurrezko ganga berrosartu zen, egur guztiari xilofagoen aurkako tratamendua eman zen, adreiluzko lauzatxoen zoladura osatu eta garbitu zen eta hormak pintatu ziren. Lanak aurrera eramateko 1987 eta 1998 urteetan Gipuzkoako Foru Aldundiak 1.500.000 pezetako (9.000 euro) dirulaguntza eman zuen.
 [[Kategoria: Arkitektura]]