«San Martzial ermita (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

11:43, 7 maiatza 2019(e)ko berrikuspena

San Martzial ermita San Emeterio eta San Zeledonio ermita

Estiloa
Mendea	XVI
Kokapena	Irure bailara
Mota	Arkitektura

Irudiak

(handitzeko, sakatu gainean)

Orokorra (Indalecio Ojanguren 1916)
Orokorra (Indalecio Ojanguren 1916)
Ikuspegi orokorra
Ikuspegi orokorra
Ikuspegi orokorra (1990)
Ikuspegi orokorra (1991)
Ikuspegi orokorra (1991)
Ikuspegi orokorra (1996)
Sarrera (1996)
San Martzial
Erretaula (1990)
Hauts-babesa

Kokapena

(Pantaila osoan ikusteko sakatu hemen)

Mapa kargatzen...

Azalpena eta historia

San Martzialekoa da Soraluzeko ermitarik handiena. Ernizketa baserriaren ondoan dago, herri gaineko tontorrean. Ermita baserrikoen jabetzakoa da eta eurak arduratzen dira bere zainketa eta mantenuaz. Herrian bada beste ermita bat egoera berean, Santa Ageda ermita hain zuzen, Zabale baserriarena.

Ermita laugune eder batean dago kokatuta, estalpe zabala du aldamenean eta haritz zaharrez inguratutako zelaitxo dotore bat ere bai. Asteburuetan, eta batez ere uda garaian plaentxiar asko igotzen da bertara.

Izen ofiziala Emeterio eta Zeledonio santuen ermita du. Medel (edo Meteri) eta Zeledon santu hauek anaiak ziren, erromatar gudariak. Kalagorrian hil omen zituzten, kristauak izanik ez zuten izan nahi enperadorea gurtzea eta.

Kopraixak (A. Bolumburu Biribiltxo)

Baselizaren lehen aipamenak 1556koak dira, Soraluzen 150 bat familia zirenekoak. Baina kontutan hartu behar da San Martzial irudia XV mendekoa dela, ehun urte zaharragoa. Segururena, Kalagorriko elizbarrutian Medel eta Zeledonen debozioa zabaldu zutenean, santu berriak ekarriko zituzten, erretaula berria egin (XVI mendekoa) eta ermitaren izena aldatu. Hala ere, ermita hau San Martzial ermita izenarekin ezagutzen da herrian.

Sasoi batean ekainak 30ren osteko domekan erromeria izaten zen^[1].

Kopraixak

Gehiago jakiteko, sakatu hemen.

Abuztuaren 30a da Emeterio eta Zeledonio santuen eguna. Osintxun ere Emeterio eta Zeledonio santuak dituzte, eta kopraixak (jaiak) egun berean ospatzen zituzten. 1701 urtean soraluzetarrak eta osintxuarrak bildu ziren, eta San Martzialeko kopraixak astebete atzeratzea erabaki zuten, iraileko aurreko domekara hain zuzen.

Larunbatean, kanpotik ekarritako musika taldeekin dantzaldia egiten da eta igande goizaldean estalpean egindako salda banatzen da (orain dela urte batzuk arte, txahala hil eta bere okela egosten zen). Ondoren, egunean zehar, herri kirolak, mus txapelketa, umeendako jolasak, trikitilariak eta bertsolariak izan ohi dira. Jaiaz auzoko bizilagunek antolatzen dituzte eta plaentxiar asko batze da bertara.

Herri sinismenak

Herri-sinismenen artean, sasoi batean bazegoen garatxoak sendatzeko modua San Martzial ermitarekin lotura zuena. Garatxoa olioz ondo igurtzi ostean, olio hori jarri behar zen ermitako lanpara batean: olioa erretzen zen heinean garatxoa desagertzen joaten zen.

Artelanak

Ez ditu asko, baina ez dira nolanahikoak:

San Martzial irudia, gotikoa.
Emeterio eta Zeledonio Santuen erretaula, platereskoa.
Hauts-babesa, flamenko estilokoa.

1997ko urriak 30n, Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarian balizko arkeologia gune moduan izendatu zuten.

Erreferentziak

Artikulua: Karidadeko eguna (=Día de la Caridad) (1922)
Artikulua: Un retablo plateresco de los Santos Mártires en Ernizketa de Placencia (1979)
Artikulua: Caridades, cofradías y fiestas. Los santos mártires Emeterio y Celedonio de Osintxu (Bergara) y de Soraluze-Placencia de las Armas [Gipuzkoa] (1988)
Artikulua: El culto de los mártires de Calahorra en el País Vasco (2000)

↑ Cuestionario etnográfico. Jose Miguel Barandiaranek prestatutako eta Cruz Abarrategi soraluzetarrak osatutako galdetegia (1936).

[1] Cuestionario etnográfico. Jose Miguel Barandiaranek prestatutako eta Cruz Abarrategi soraluzetarrak osatutako galdetegia (1936).

[1]

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
 {{Artelana (eu)
-  | izena    = San Martzial ermita
+  | izena    = San Martzial ermita <br> San Emeterio eta San Zeledonio ermita
-  | irudia   = [[Fitxategi: San_Martzial_ermita._Ikuspegi_orokorra_05.jpg | 437px | frameless]]
+  | irudia   = San_Martzial_ermita._Ikuspegi_orokorra_05.jpg
   | estiloa  =
-  | mendea   =
+  | mendea   = XVI
-  | kokapena = [[San Martzial auzoa (eu)|San Martzial auzoa]] <br> [[Irure balle (eu)|Irure balle]]
+  | kokapena = [[Irure bailara (eu) | Irure bailara]]
   | mota     = Arkitektura
 }}
-==Azalpena eta historia==
-[[Ernizketa baserria (eu)|Ernizketa baserria]]ren ondoan dago, herri ganeko tontorrean. Baserriarena da, jabego partikularrekoa; hau da, ez da elizarena, ezta herriarena ere. Herrian bada beste ermita bat egoera berean, [[Santa Ageda ermita (eu)|Santa Ageda ermita]] hain zuzen.
-Izen ofiziala ''Emeterio eta Zeledonio santuen ermita'' du, baina herrian ''San Martzial ermita'' moduan ezagutzen da. Santu irudien aintzinatasuna kontutan harturik, badaiteke jatorrizko izena San Martzial izatea (irudia XV mendekoa da). Geroago, santu berriak ekarriko zuten, erretaula berria egin (XVI mendekoa) eta izena aldatu. Berez, bertako jaiak irailaren lehen domekan izaten dira, [[San MArtzialeko kopraixak (eu)|kopraixak]].
-Sasoi bateko herri-sinismenen artean, bazegoen garatxoak sendatzeko modu bat San martizal ermitarekin lotura zuena. Garatxoa olioz ondo igurtzi ostean, olio hori erretzen jarri behar zen ermitako lanpara batean: olioa erretzen zen heinean garatxoa desagertzen joaten zen.
-==Artelanak==
-Ez ditu asko, baina ez dira nolanahikoak:
-* [[San Martzial irudia (eu)|San Martzial irudia]], gotikoa.
-* [[San Emeterio eta San Celedonio erretaula (eu)|Emeterio eta Zeledonio Santuen erretaula]], platereskoa.
-* [[San Martzial ermitaren hauts-babesa (eu)|Hauts-babesa]], flamenko estilokoa.
 ==Irudiak==
@@ 30. lerroa: / 15. lerroa: @@
     Fitxategi: San_Martzial_ermita._Ikuspegi_orokorra_03.jpg     ‎                       | Ikuspegi orokorra
     Fitxategi: San_Martzial_ermita._Ikuspegi_orokorra_04.jpg                            ‎| Ikuspegi orokorra
-   Fitxategi: San_Martzial_ermita._Ikuspegi_orokorra_05.jpg                            ‎| Ikuspegi orokorra
     Fitxategi: San_Martzial_ermita._Ikuspegi_orokorra_06_(1990).jpg                     ‎| Ikuspegi orokorra (1990)
     Fitxategi: San_Martzial_ermita._Ikuspegi_orokorra_07_(1991).jpg                     ‎| Ikuspegi orokorra (1991)
@@ 40. lerroa: / 24. lerroa: @@
     Fitxategi: San_Martzial_ermita._Aldare_nagusia_01_(1990).jpg            ‎               | Hauts-babesa
 </gallery>
+==Kokapena==
+[https://www.google.es/maps/@43.176232,-2.418553,17z?hl=eu ''(Pantaila osoan ikusteko sakatu hemen)'']
+{{#display_map: 43.176232, -2.418553 |height=600 |zoom=18| type=earth}}
+==Azalpena eta historia==
+San Martzialekoa da Soraluzeko ermitarik handiena. [[Ernizketa baserria (eu)|Ernizketa baserria]]ren ondoan dago, herri gaineko tontorrean. Ermita baserrikoen jabetzakoa da eta eurak arduratzen dira bere zainketa eta mantenuaz. Herrian bada beste ermita bat egoera berean, [[Santa Ageda ermita (eu)|Santa Ageda ermita]] hain zuzen, [[Zabale baserria (eu)|Zabale baserria]]rena.
+Ermita laugune eder batean dago kokatuta, estalpe zabala du aldamenean eta haritz zaharrez inguratutako zelaitxo dotore bat ere bai. Asteburuetan, eta batez ere uda garaian plaentxiar asko igotzen da bertara.
+Izen ofiziala ''Emeterio eta Zeledonio santuen ermita'' du. Medel (edo Meteri) eta Zeledon santu hauek anaiak ziren, erromatar gudariak. Kalagorrian hil omen zituzten, kristauak izanik ez zuten izan nahi enperadorea gurtzea eta.
+[[Fitxategi: U_Jaiak_15_(A._Bolumburu).jpg | thumb | right | 600 | Kopraixak (A. Bolumburu ''Biribiltxo'')]]
+Baselizaren lehen aipamenak 1556koak dira, Soraluzen 150 bat familia zirenekoak. Baina kontutan hartu behar da San Martzial irudia XV mendekoa dela, ehun urte zaharragoa. Segururena, Kalagorriko elizbarrutian Medel eta Zeledonen debozioa zabaldu zutenean, santu berriak ekarriko zituzten, erretaula berria egin (XVI mendekoa) eta ermitaren izena aldatu. Hala ere, ermita hau ''San Martzial ermita'' izenarekin ezagutzen da herrian.
+Sasoi batean ekainak 30ren osteko domekan erromeria izaten zen<ref>[[Cuestionario etnográfico 1936 (eu) | Cuestionario etnográfico]]. Jose Miguel Barandiaranek prestatutako eta Cruz Abarrategi soraluzetarrak osatutako galdetegia (1936).</ref>.
+==Kopraixak==
+::<small>''Gehiago jakiteko, sakatu [[San Martzialgo jaiak (eu) | hemen]]''.</small>
+Abuztuaren 30a da Emeterio eta Zeledonio santuen eguna. Osintxun ere Emeterio eta Zeledonio santuak dituzte, eta ''kopraixak'' (jaiak) egun berean ospatzen zituzten. 1701 urtean soraluzetarrak eta osintxuarrak bildu ziren, eta San Martzialeko kopraixak astebete atzeratzea erabaki zuten, iraileko aurreko domekara hain zuzen.
+Larunbatean, kanpotik ekarritako musika taldeekin dantzaldia egiten da eta igande goizaldean estalpean egindako salda banatzen da (orain dela urte batzuk arte, txahala hil eta bere okela egosten zen). Ondoren, egunean zehar, herri kirolak, mus txapelketa, umeendako jolasak, trikitilariak eta bertsolariak izan ohi dira. Jaiaz auzoko bizilagunek antolatzen dituzte eta plaentxiar asko batze da bertara.
+==Herri sinismenak==
+Herri-sinismenen artean, sasoi batean bazegoen garatxoak sendatzeko modua San Martzial ermitarekin lotura zuena. Garatxoa olioz ondo igurtzi ostean, olio hori jarri behar zen ermitako lanpara batean: olioa erretzen zen heinean garatxoa desagertzen joaten zen.
+==Artelanak==
+Ez ditu asko, baina ez dira nolanahikoak:
+* [[San Martzial irudia (eu)|San Martzial irudia]], gotikoa.
+* [[San Emeterio eta San Celedonio erretaula (eu)|Emeterio eta Zeledonio Santuen erretaula]], platereskoa.
+* [[San Martzial ermitaren hauts-babesa (eu)|Hauts-babesa]], flamenko estilokoa.
+ko urriak 30n, Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarian balizko arkeologia gune moduan izendatu zuten.
@@ 48. lerroa: / 70. lerroa: @@
 * Artikulua: [[El culto de los mártires de Calahorra (eu)| El culto de los mártires de Calahorra en el País Vasco]] (2000)
-[[Kategoria:Arkitektura]]
+[[Kategoria: Arkitektura erlijiosoa]]
+[[Kategoria: Balizko arkeologia guneak]]