«Abizenak (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

    Sorapediatik
    (Orria sortu da. Edukia: ==Euskal abizenak== ==Soraluzeko abizenak== ::{| class="wikitable" style="float:center" ! width= "50 px" style="background:Pink" | Abizena ! width= "500 px" style="ba...)
     
    No edit summary
    (Erabiltzaile berak tartean egindako 14 ekarpen ez dira erakusten)
    1. lerroa: 1. lerroa:
    ==Euskal abizenak==
    ==Abizenen bilakaera==
    Ertarotik aurrera pertsona askoren izenak hiru zati zituen: izen propioa gehi patronimikoa gehi toponimikoa. Soraluzen gordetako agiri zaharretan hainbat adibide gordetzen dira: María Beltrán de Irure (1555), Juan Ibáñez de Irure (1560), Pedro Pérez de Arteaga (1564), Domingo Martínez de Arechaga (1572), Pedro Martínez de Aseguinolaza (1589)… Patronimikoa aitaren izenak markatzen zuen eta jatorriak, berriz, toponimikoa (etxea, baserria, inoiz herria).
     
    Beraz, abizenak belaunaldiz belaunaldi aldatzen ziren, nahiz eta bizitokia edo jatorria mantendu: aita Juan Pérez de Izaguirre bazen, semea Melchor Ibáñez de Izaguirre izango zen.
     
    Baina XVI mendetik XVIII mendera patronimikoaren erabilera indarra galtzen ari zen: Melchor de Churruca (1576), Bartolomé de Igueribar (1566)… Inoiz, familia baten aldaketak gordetzen dira: Juan Ibáñez de Armendia aita, baina Juan de Armendia semea (1584).
     
    Eta XVIII mendean abizen toponimikoak dira nagusi, beti ''de'' aurretik dutela. Jatorria mantentzen bazen, abizenak ez ziren aldatzen... baina inoiz
    Juan de Izaguirre izeneko baten Joaquín bere semea Soraluzetik joaten bazen, bizitoki berrian Joaquín de Placencia izango zen.
     
    Azkenean, abizenak fosilizatu egin ziren. Araban osorik, hau  da, patronimikoa gehi toponimikoa. Baina toki gehienetan, Soraluze barne, toponimikoa gailendu zen. Azken aldaketa XIX mende bukaeran etorri zen, Erregistro Zibilak garatu zirenean: abizen toponimikoek berezko zuten ''de'' hori desagertu egin zen kasu gehienetan, jabeek kontra egin ez bazuten behintzat.
     
     
    ==Abizenen jatorria==
    Abizen patronimikoen jatorria aitaren izena zen: López, Loperena, Lopetegui… Eta abizen toponimikoen jatorria tokia, etxea, baserria, herria... izaten zen.
     
    Abizen batzuk leku askotan sortu ziren batera (Ibarra, Iraola...), toki izen moduan oso zabalduta daudelako. Baina beste abizen batzuk jatorri bakarra dute; nahiz eta familiako batzuk tokiz aldatu, batzuetan ez zuten abizena galtzen (ospea gorde nahi zutelako edo...) eta abizenaren adar berriak sortzen zituzten.
     
    Abizenen jatorria aztertzeko oso baliogarriak dira kaparetasun auziak eta odol garbiaren agiriak. Aintzinako Erregimenean pertsona guztiek ez zituzten eskubide berberak, lan mota batzuk kapareek edo hidalgoek besterik ezin zuten egin. Hortik norberaren abizenaren jatorria argitzeko askoren interesa.




    ==Soraluzeko abizenak==
    ==Soraluzeko abizenak==
    Soraluzen bertan sortutako abizenak dira. Hala ere, badaude bakar batzuk kanpotik etorritakoak (Irure Nafarroatik, Isasi Eibartik...)


    Gehienak toponimikoak direnez, kasu askotan Euskal Herriko hainbat tokitan abizen berdinak sortu ziren. Dozenatik gora Soraluzen bakarrik sortu ziren: Espren, Gorbea, Hernizketa, Imitola, Laskortegi, Loiolaetxea, Mueska, Mueska-Iturburu, Plazentzia, Salogoen, Solaguen, Ubarkalde eta Unamuno.


    ::{| class="wikitable" style="float:center"
    ::{| class="wikitable" style="float:center"
    9. lerroa: 29. lerroa:
    ! width= "500 px" style="background:Pink" | Azalpenak
    ! width= "500 px" style="background:Pink" | Azalpenak
    |-
    |-
    | BOLINCHU Bolintxu.
    | Bolintxu <br> ''Bolincho''
    || Apellido vasco, en Soraluze-Placencia de las Armas, Gipuzkoa., y Bérriz, Bizkaia.
    || Soraluzekoa izateaz gain, Berrizkoa (Bizkaia).
    |-
    |-
    | CIGARAN Zigaran.
    | Zigaran <br> ''Cigaran''
    || Apellido vasco en Itziar (Deba, Gipuzkoa), Placencia, Bergara y Hernani, también Gipuzkoa así como en Durango, Bizkaia.
    || Soraluzekoa izateaz gain, Itziar (Deba), Bergara, Hernani eta Durangokoa.
    |-
    |-
    | ESPILLA
    | Espilla
    || "Apellido vasco en Placencia (Gipuzkoa), Oñati (Gipuzkoa), Zarautz (Gipuzkoa), Eskoriatza (Gipuzkoa) y en Ermua (Bizkaia). En plata, un losanje azul cargado de un águila volante de oro, con alas desplegadas, y cantonado de cuatro armiños. Bordura roja, con ocho panelas de  plata.
    || Soraluzekoa izateaz gain, Oñati, Zarautz, Eskoriatza eta Ermukoa. <br> Soraluzeko [[Espilla baserriko armarria (eu)|armarria]]: zilarrezkoa, erronbo urdina (azur) dauka urrezko arrano batekin kargatua: tarte bakoitzean armiño beltz (sable) bat. Inguru gorriaren barruan zilarrezko zortzi lertxun hosto.  
    (AUÑAMENDIri esteka)"
    |-
    |-
    | ESPREN
    | Espren
    || Apellido vasco en Placencia de las Armas (Gipuzkoa).
    || Jatorri bakarra Soraluzekoa.
    |-
    |-
    | GOENAGA
    | Goenaga
    || "Apellido vasco en Gipuzkoa: Errezil, Placencia, Antzuola, Azpeitia, Azkoitia y Astigarreta.
    || Soraluzekoa izateaz gain, Errezil, Antzuola, Azpeitia, Azkoitia eta Astigarretakoa. <br> Soraluzeko armarria: urdinaren gainean urrezko grifoa, inguru gorri eta urrezko ajedrezadoak inguratua.
    En Placencia, azul, un grifo de oro con bordura de dos órdenes de jaqueles de rojo y oro.
    <small>''Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu [http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/goenaga/ar-75012/ hemen].''</small>
    (AUÑAMENDIri esteka)"
    |-
    |-
    | GOENECHE Goinetxe.
    | Goienetxe <br> ''Goeneche''
    || Apellido vasco en Eibar (Gipuzkoa), Ziortza (Bizkaia), y Placencia (Gipuzkoa).
    || Soraluzekoa izateaz gain, Eibar eta Ziortzakoa.
    |-
    |-
    | GORVEA Gorbea.
    | Gorbea <br> ''Gorvea''
    || Apellido vasco en Placencia (Gipuzkoa), en 1738.
    || Jatorri bakarra Soraluzekoa. <br> 1738 urtean abizenaren kaparetasuna frogatu zuten.
    |-
    |-
    | HERNIZQUETA Hernizketa.
    | Hernizketa <br> ''Hernizqueta''
    || Apellido vasco en Placencia (Gipuzkoa), en 1667.
    || Jatorri bakarra Soraluzekoa. <br> 1667 urtean abizenaren kaparetasuna frogatu zuten.
    |-
    |-
    | IBARRA Ybarra.
    | Ibarra <br> ''Ybarra''
    || Apellido vasco en Bizkaia: en Sopelana, Getxo, Gorliz, Urduliz, Elorrio, Abadiño, Amorebieta, Arratzu, Dima, merindad de Arratia, Mendexa, Gordexola, Igorre, Markina-Etxebarria, Berriatua, Xemein, Amoroto, Bolibar-Zenarruza, Etxebarri, Orozko, Mallabia, Güeñes, y en Bilbao, originario de Okondo (Álava-Araba). En Gipuzkoa: Eibar, Elgeta, barrio de Lizarraga (Antzuola), Antzuola, Ugazua (Eskoriatza), Elgoibar, Soraluze, Mendaro, Itsasondo y Mutriku. En Álava-Araba: en Okondo, Ayala/Aiara, y en el valle de Llodio. En Navarra: en Leitza. En Nafarroa Beherea, en Valpuesta (Burgos) y en Santaloya. Una rama pasó a Indias. Oñate-Ibarra: en Gorliz (Bizkaia); Ibarra Leitza: en Leitza (Navarra.); Ibarra Armona: en Ayala/Aiara (Álava-Araba).
    || Soraluzekoa izateaz gain, toki askotakoa: Eibar, Elgeta, Lizarraga (Antzuola), Antzuola, Ugazua (Eskoriatza), Elgoibar, Mendaro, Itsasondo, Mutriku, Okondo, Aiara, Laudio, Leitza, Sopelana, Getxo, Gorliz, Urduliz, Elorrio, Abadiño, Amorebieta, Arratzu, Dima, Arratia, Mendexa, Gordexola, Igorre, Markina-Etxebarria, Berriatua, Xemein, Amoroto, Bolibar-Zenarruza, Etxebarri, Orozko, Mallabia, Güeñes, Nafarroa Beherea, Valpuesta (Burgos) eta Santaloyakoa.
    |-
    |-
    | IMITOLA
    | Imitola
    || Apellido vasco en Soraluze (Gipuzkoa).
    || Jatorri bakarra Soraluzekoa.
    |-
    |-
    | IRAOLA
    | Iraola
    || "Apellido vasco en Placencia (Gipuzkoa), Itsaso (Gipuzkoa), Errezil (Gipuzkoa), Itsasondo (Gipuzkoa) y Tolosa (Gipuzkoa) Pasaron a Bizkaia, Palma de Mallorca y Cuenca.  
    || Soraluzekoa izateaz gain, Itsaso, Errezil, Itsasondo eta Tolosakoa. <br> Soraluzekoei bi armarri dagozkie. Lehena urrezkoa da, bi lehoi elkarren kontra eta, buruan, hiru lili urdin elkarren ondoan. Bigarrenak bi zati ditu; ezkerrean bi eskopeta bata bestearen gainean eta, goian, izarra; eskuman zuhaitza eta basurdea enborraren gainean. <br><br> <small>''Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu [http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/iraola/ar-75092/ hemen].''</small>
    En Placencia, oro, dos leones rojos afrontados combatiendo y, en jefe, tres lises azules, puestas en faja.
    En Placencia, partido: 1.º, dos escopetas puestas una sobre otra y en situación de banda, y, en lo alto, una estrella; 2.º, un árbol con un jabalí, pasante, al pie del tronco.
    (AUÑAMENDIri esteka)"
    |-
    |-
    | IRIBE
    | Iribe
    || Apellido vasco en Lazkao (Gipuzkoa), Olaberria (Gipuzkoa), Azkoitia (Gipuzkoa), Angiozar (Bergara, Gipuzkoa), Placencia (Gipuzkoa) y Abadiño (Bizkaia(...)
    || Soraluzekoa izateaz gain, Lazkao, Olaberria, Azkoitia, Angiozar (Bergara) eta Abadiñokoa. <br><br> <small>''Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu [http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/iribe/ar-53553/ hemen].''</small>
    |-
    |-
    | IRURE
    | Irure
    || "Apellido vasco en Irure (Navarra), Soraluze-Placencia de las Armas (Gipuzkoa), Arroa-Zestoa (Gipuzkoa), Itziar (Gipuzkoa) y Errezil (Gipuzkoa).  
    || Berez Nafarroakoa; adarrak ditu Soraluze, Arroa (Zestoa), Itziar (Deba) eta Errezilen. Soraluzekoei bi armarri dagozkie. Lehena orlegia da, zilarrezko dorrea duena; ingurua urdina, zortzi urrezko izarrekin. Bigarrena urdina, zuhaitza erdian eta honan alboan Nafarroako erret armarritxoa; zuhaitz gainean gurutze gorri liliduna eta alboan lehoia zutik; ingurua orlegia, zakur eta idiekin. <br><br> <small>''Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu [http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/irure/ar-75604/ hemen].''</small>
    En Soraluze-Placencia de las Armas, verde, una torre de plata. Bordura azul, con ocho estrellas de oro.
     
    En Soraluze-Placencia de las Armas, azul, un árbol al natural cargado de un escudete con las armas reales de Navarra, surmontado el árbol de una cruz roja flordelisada y acompañado de un león empinado. Bordura verde con dogos y bueyes.
    (AUÑAMENDIri esteka)"
    |-
    |-
    | ISASI
    | Isasi
    || "Apellido vasco en Eibar (Gipuzkoa), ramas en Eibar, Eskoriatza (Gipuzkoa), Marín (Eskoriatza), Goronaeta (Aretxabaleta, Gipuzkoa), Placencia (Gipuzkoa) y en el valle de Olas (Mutriku, Gipuzkoa); en Bedia (Bizkaia), Gamiz (Bizkaia), Orozko (Bizkaia), con rama en Amurrio (Álava), en la merindad de Arratia (Bizkaia), en las Encartaciones (Bizkaia) y en Galdakao (Bizkaia); en Baranbio (Concejo de Lezama, Álava), Luyando (Ayala, Álava) y Aramaio (Alava). Pasó a Jerez de la Frontera (Cádiz) y a América.  
    || Berez Eibarkoa; adarrak ditu Soraluze, Eskoriatza, Marín (Eskoriatza), Goronaeta (Aretxabaleta), Olatz (Mutriku), Arratia, Bedia, Gamiz, Galdakao, Enkarterriak, Orozko, Amurrio, Baranbio (Lezama), Luiando (Aiara) eta Aramaion. <br><br> <small>''Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu [http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/isasi/ar-65808/ hemen].''</small>
    (AUÑAMENDIri esteka)"
    |-
    |-
    | ITURBE
    | Iturbe
    || "Apellido vasco en Urretxu (Gipuzkoa), Antzuola (Gipuzkoa), Oxirondo (Bergara, Gipuzkoa), Bergara, Mondragon (Gipuzkoa), Apotzaga (Eskoriatza, Gipuzkoa), Soraluze (Gipuzkoa), Basagoen (valle de Léniz, Gipuzkoa), Elgeta (Gipuzkoa) y en el barrio de Lequeriqueta (Elorrio, Bizkaia).  
    || Soraluzekoa izateaz gain, Urretxu, Antzuola, Oxirondo (Bergara), Bergara, Arrasate, Apotzaga (Eskoriatza, Basagoen (Leintz), Elgeta eta Lekeriketakoa (Elorrio). <br><br> <small>''Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu [http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/iturbe/ar-75121/ hemen].''</small>
    (AUÑAMENDIRI esteka)"
    |-
    |-
    | ITURBURU
    | Iturriaga
    || Apellido vasco en Ibarra (Gipuzkoa), Oñati (Gipuzkoa), merindad de Arratia (Bizkaia), Gautegiz Arteaga (Bizkaia), Mañaria (Bizkaia) y en Argentina. (...)
    || Soraluzekoa izateaz gain, Andoain, Bedoña (Aretxabaleta), Berastegi, Orio, Azpeitia, Errenteria, Azpilkueta (Baztan), Beruete (Basaburua), Mañaria, Zeanuri, Artea, Igorre, Gaztelu (Abadiño), Munguía, Larrauri, Zamudio, Mundaka, Erandio eta Lapurdikoa. <br> Soraluzeko armarria: zilarrezkoa, zuhaitza eta basurdea zutik, inguru gorria urrezko zortzi oskolekin. <br><br> <small>''Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu [http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/iturriaga/ar-52706/ hemen].''</small>
    |-
    |-
    | ITURRIAGA
    | Izagirre <br> ''Izaguirre''
    || "Apellido vasco en Bizkaia: Mañaria, Zeanuri, Artea, Igorre, en el barrio de Gaztelu (Abadiño), Munguía, Larrauri, Zamudio, Mundaka y Erandio. En Gipuzkoa: Andoain, Bedoña (Aretxabaleta), Berastegi, Plazentzia, Orio, Azpeitia y Errenteria. En Navarra: Azpilkueta (valle del Baztán) y en Beruete (valle de Basaburua). Y en Laburdi y Chile.
    || Soraluzekoa izateaz gain, Urnieta, Lazkao, Irun, Hondarribia, Bergara, Oxirondo (Bergara), Zumarraga, Aduna, Berastegi, Itsasondo, Belauntza, Ezkio, Laudio, Astobiza (Lezama), Mungia eta Iguriakoa (Elorrio). <br> Soraluzeko armarria: orlegia, urrezko dorrea olatu urdin eta zilarrezkoen gainean; urrezko bi lehoi dorreari atxikituta, eta dorreko leiho batetik urrezko besoa irtetzen da, eskuan burnizko mailua duela. <br><br> <small>''Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu [http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/izaguirre/ar-71618/ hemen].''</small>
    En Placencia, plata, un árbol con un jabalí negro empinado; bordura roja, con ocho conchas de oro; añade un jabalí, quedando el árbol en medio y debajo de éste, ondas de agua.
    (AUÑAMENDIri esteka)"
    |-
    |-
    | IZAGUIRRE Izagirre.
    | Larreategi <br> ''Larreategui''
    || Apellido vasco en Gipuzkoa: Urnieta, Lazkao, Irun, Hondarribia, Bergara, Oxirondo (Bergara), Placencia, Zumarraga, Aduna, Berastegi, Itsasondo, Belauntza y Ezkio; en Llodio (Álava), Astobiza (Lezama, Álava), Mungia (Bizkaia) y en el barrio de Iguria (Elorrio, Bizkaia).  
    || Soraluzekoa izateaz gain, Eibar, Elorrio, Ermua eta Bilbokoa. <br> Soraluze eta Eibarko armarria: orlegia, urrezko grifoa, inguruan ajedrezatua, urrezkoa eta gorria. <br><br> <small>''Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu [http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/larreategui/ar-78622/ hemen].''</small>
    En Placencia, verde, una torre de oro, sobre ondas de agua azul y plata, y dos leones de oro empinados a la torre; por la ventana de la torre sale un brazo armado, de plata, con una maza de hierro en la mano.
    (AUÑAMENDIRI esteka)"
    |-
    |-
    | LARREATEGUI "Larreategi.
    | Laskurain <br> ''Lascurain'' <br> Lascoain
    || Apellido vasco en Placencia (Gipuzkoa), Eibar (Gipuzkoa), Elorrio (Bizkaia), Ermua (Bizkaia) y Bilbao (Bizkaia). En el Duranguesado (Bizkaia) se ve escrito «Larriategui».  
    || Soraluzekoa izateaz gain, Irun, Antzuola, Bergara, Eibar eta Tolosa. <br> Soraluze, Irun, Antzuola eta Bergarako armarriak bi zati ditu: lehena urrezkoa, aritz orlegia eta basurde beltza zutik; bigarrena zilarrezkoa, zortzi borobil gorriekin. <br><br> <small>''Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu [http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/larreategui/ar-78622/ hemen].''</small>
    En Placencia y Eibar, verde, un grifo de oro. Bordura jaquelada de rojo y oro.
    (AUÑAMENDIRI esteka)"
    |-
    |-
    | LASCOAIN Lascurain, Laskurain.
    | Laskortegi <br> ''Lascortegui''
    || Apellido vasco en Irun (Gipuzkoa), ramas en Antzuola (Gipuzkoa), Bergara (Gipuzkoa), Eibar (Gipuzkoa), Tolosa (Gipuzkoa) y Place(...)
    || Jatorri bakarra Soraluzekoa.
    |-
    |-
    | LASCORTEGUI Laskortegi.
    | Loiola <br> ''Loyola''
    || Apellido vasco en Soraluze-Placencia (Gipuzkoa).
    || Berez Azpeitiakoa; adarrak ditu Soraluze, Bergara, Eibar, Antzuola eta Nafarroan. <br>Soraluze eta Bergarako armarriak bi zati ditu: lehena zilarrezkoa, pertza laratzatik zintzilik eta, berari lotuta, bi otso zutik, denak beltzak; bigarrena urrezkoa, zazpi marra gorriekin. <br><br> <small>''Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu [http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/loyola/ar-97443/ hemen].''</small>
    |-
    |-
    | LOIOLAECHEA Loiolaetxea.
    | Loiolaetxea <br> ''Loyolaechea''
    || Apellido vasco en Soraluze-Placencia (Gipuzkoa), según Isasti en 1625.
    || Jatorri bakarra Soraluzekoa. <br> Isasiren arabera, 1625 urtean abizenaren kaparetasuna frogatu zuten.
    |-
    |-
    | LOYOLA Loiola.
    | Mallagarai <br> ''Mallagaray''
    || Apellido vasco en Azpeitia (Gipuzkoa), pasó a Placencia (Gipuzkoa), Bergara (Gipuzkoa), Eibar (Gipuzkoa), Antzuola (Gipuzkoa) y Navarra.(...)
    || Soraluzekoa izateaz gain, Mallabiakoa.
    |-
    |-
    | MALLAGARAY Mallagarai.
    | Mandiola
    || Apellido vasco en Mallabia (Bizkaia), y Soraluze-Placencia (Gipuzkoa).
    || Berez Leintz bailarakoa; adarrak ditu Soraluce, Oñati, Azpeitia, Eibar eta Elgoibar. <br> [[Mendiola baserriko armarria (eu)|Soraluzeko armarria]]: lau zatitan, lehena eta laugarrena gorriak, arrano beltzarekin; bigarrena eta hirugarrena zilarrezkoak, bi otso beltz mingain gorriekin, bata bestearen gainean eta bi aldetara begiratzen. <br><br> <small>''Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu [http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/mandiola/ar-78140/ hemen].''</small>
    |-
    |-
    | MANDIOLA
    | Mendiola
    || Apellido vasco en el valle de Léniz, con posteriores ramas en Oñati, Soraluce, Placencia, Azpeitia, Eibar y Elgoibar, en Gipuzkoa, y, de ahí, a Chi(...)
    || Berez Mendiolakoa (Eskoriatza); adarrak ditu Soraluce, Eibar, Leintz-Gatzaga, Gernika, Zeberio, Aramaio eta Arabako lautadan. <br> [[Mendiola baserriko armarria (eu)|Soraluzeko armarria]]: lau zatitan, lehena eta laugarrena gorriak, arrano beltzarekin; bigarrena eta hirugarrena zilarrezkoak, bi otso beltz mingain gorriekin, bata bestearen gainean eta bi aldetara begiratzen. <br><br> <small>''Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu [http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/mendiola/ar-99872/ hemen].''</small>
    |-
    |-
    | MENDIOLA
    | Mendiolaetxea <br> Mendiolaechea
    || "Apellido vasco, al parecer originario de la anteiglesia de su nombre, en Eskoriatza (Gipuzkoa), extendiéndose por Eibar, Placencia y Leintz-Gatzaga (Gipuzkoa); en Gernika y Zeberio, y otros lugares de Bizkaia. También en la Llanada y en el valle de Aramaio (Álava-Araba). Hay numerosas ramas por todo el país documentado desde el siglo XIV.
    || Isasiren arabera, 1625 urtean abizenaren kaparetasuna frogatu zuten.
    Los de Placencia: cuartelado: 1.° y 4.°, de rojo, un águila de plata; 2.° y 3.°, de plata, dos lobos negros, andantes, armados (con las garras) y lampasado de rojo.
    (AUÑAMENDIri esteka)"
    |-
    |-
    | MENDIOLAECHEA Mendiolaetxea.
    | Mueska <br> ''Muesca''
    || Apellido vasco en Soraluze-Placencia (Gipuzkoa), según Isasti en 1625.
    || Jatorri bakarra Soraluzekoa. <br>
    |-
    |-
    | MUESCA Mueska.
    | Mueska-Iturburu <br> ''Muesca-Iturburu''
    || Apellido vasco en Soraluze-Placencia (Gipuzkoa).
    || Jatorri bakarra Soraluzekoa. <br>
    |-
    |-
    | PLACENCIA Plazaenzia, Plazentzia.
    | Plazentzia <br> ''Placencia'' <br> ''Plazaenzia''
    || Apellido vasco en Soraluze-Placencia de las Armas (Gipuzkoa); pasó a otros lugares.
    || Jatorri bakarra Soraluzekoa.
    |-
    |-
    | SAGARRAGA
    | Sagarraga
    || Apellido vasco procedente de Zeanuri con ramas en Mundaka y Bakio (Bizkaia), así como en Soraluze y Elgoibar (Gipuzkoa).
    || Berez Zeanurikoa; adarrak ditu Soraluze, Elgoibar, Mundaka eta Bakion.
    |-
    |-
    | SALOGOEN Salogüen.
    | Salogoen <br> Salogüen
    || Apellido vasco en Soraluze (Gipuzkoa).
    || Jatorri bakarra Soraluzekoa. <br>
    |-
    |-
    | SOLAGÜEN Solaguen.
    | Solaguen <br> ''Solagüen''
    || Apellido vasco en Soraluze-Placencia de las Armas (Gipuzkoa), en 1676.
    || Jatorri bakarra Soraluzekoa. <br> 1676 urtean abizenaren kaparetasuna frogatu zuten.
    |-
    |-
    | UBARKALDE Ubarcalde.
    | Ubarkalde <br> ''Ubarcalde''
    || Apellido vasco en Soraluze/Placencia de las Armas (Gipuzkoa).
    || Jatorri bakarra Soraluzekoa. <br>
    |-
    |-
    | UNAMUNO
    | Unamuno
    || Apellido vasco en Soraluze-Placencia de las Armas (Gipuzkoa); pasó a Bizkaia y a Salamanca y otros lugares de Castilla.
    || Jatorri bakarra Soraluzekoa. <br>
    |}
    |}




    ==Erreferentziak==
    ==Erreferentziak==
    * [[Apellidos (eu) | Apellidos]]. Ramiro Larrañaga (Boletín de la R.S.B.A.P. 2003).
    * [http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu Auñamendi Eusko Enziklopedia]. Bernardo Estornés Lasa Funtsa (Eusko Ikaskuntza).
    * [http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu Auñamendi Eusko Enziklopedia]. Bernardo Estornés Lasa Funtsa (Eusko Ikaskuntza).


    [[Kategoria: Kulturgileak]]
    [[Kategoria: Soraluze]]
    [[Kategoria: Soraluze]]

    17:19, 6 azaroa 2019(e)ko berrikuspena

    Abizenen bilakaera

    Ertarotik aurrera pertsona askoren izenak hiru zati zituen: izen propioa gehi patronimikoa gehi toponimikoa. Soraluzen gordetako agiri zaharretan hainbat adibide gordetzen dira: María Beltrán de Irure (1555), Juan Ibáñez de Irure (1560), Pedro Pérez de Arteaga (1564), Domingo Martínez de Arechaga (1572), Pedro Martínez de Aseguinolaza (1589)… Patronimikoa aitaren izenak markatzen zuen eta jatorriak, berriz, toponimikoa (etxea, baserria, inoiz herria).

    Beraz, abizenak belaunaldiz belaunaldi aldatzen ziren, nahiz eta bizitokia edo jatorria mantendu: aita Juan Pérez de Izaguirre bazen, semea Melchor Ibáñez de Izaguirre izango zen.

    Baina XVI mendetik XVIII mendera patronimikoaren erabilera indarra galtzen ari zen: Melchor de Churruca (1576), Bartolomé de Igueribar (1566)… Inoiz, familia baten aldaketak gordetzen dira: Juan Ibáñez de Armendia aita, baina Juan de Armendia semea (1584).

    Eta XVIII mendean abizen toponimikoak dira nagusi, beti de aurretik dutela. Jatorria mantentzen bazen, abizenak ez ziren aldatzen... baina inoiz Juan de Izaguirre izeneko baten Joaquín bere semea Soraluzetik joaten bazen, bizitoki berrian Joaquín de Placencia izango zen.

    Azkenean, abizenak fosilizatu egin ziren. Araban osorik, hau da, patronimikoa gehi toponimikoa. Baina toki gehienetan, Soraluze barne, toponimikoa gailendu zen. Azken aldaketa XIX mende bukaeran etorri zen, Erregistro Zibilak garatu zirenean: abizen toponimikoek berezko zuten de hori desagertu egin zen kasu gehienetan, jabeek kontra egin ez bazuten behintzat.


    Abizenen jatorria

    Abizen patronimikoen jatorria aitaren izena zen: López, Loperena, Lopetegui… Eta abizen toponimikoen jatorria tokia, etxea, baserria, herria... izaten zen.

    Abizen batzuk leku askotan sortu ziren batera (Ibarra, Iraola...), toki izen moduan oso zabalduta daudelako. Baina beste abizen batzuk jatorri bakarra dute; nahiz eta familiako batzuk tokiz aldatu, batzuetan ez zuten abizena galtzen (ospea gorde nahi zutelako edo...) eta abizenaren adar berriak sortzen zituzten.

    Abizenen jatorria aztertzeko oso baliogarriak dira kaparetasun auziak eta odol garbiaren agiriak. Aintzinako Erregimenean pertsona guztiek ez zituzten eskubide berberak, lan mota batzuk kapareek edo hidalgoek besterik ezin zuten egin. Hortik norberaren abizenaren jatorria argitzeko askoren interesa.


    Soraluzeko abizenak

    Soraluzen bertan sortutako abizenak dira. Hala ere, badaude bakar batzuk kanpotik etorritakoak (Irure Nafarroatik, Isasi Eibartik...)

    Gehienak toponimikoak direnez, kasu askotan Euskal Herriko hainbat tokitan abizen berdinak sortu ziren. Dozenatik gora Soraluzen bakarrik sortu ziren: Espren, Gorbea, Hernizketa, Imitola, Laskortegi, Loiolaetxea, Mueska, Mueska-Iturburu, Plazentzia, Salogoen, Solaguen, Ubarkalde eta Unamuno.

    Abizena Azalpenak
    Bolintxu
    Bolincho
    Soraluzekoa izateaz gain, Berrizkoa (Bizkaia).
    Zigaran
    Cigaran
    Soraluzekoa izateaz gain, Itziar (Deba), Bergara, Hernani eta Durangokoa.
    Espilla Soraluzekoa izateaz gain, Oñati, Zarautz, Eskoriatza eta Ermukoa.
    Soraluzeko armarria: zilarrezkoa, erronbo urdina (azur) dauka urrezko arrano batekin kargatua: tarte bakoitzean armiño beltz (sable) bat. Inguru gorriaren barruan zilarrezko zortzi lertxun hosto.
    Espren Jatorri bakarra Soraluzekoa.
    Goenaga Soraluzekoa izateaz gain, Errezil, Antzuola, Azpeitia, Azkoitia eta Astigarretakoa.
    Soraluzeko armarria: urdinaren gainean urrezko grifoa, inguru gorri eta urrezko ajedrezadoak inguratua.

    Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu hemen.

    Goienetxe
    Goeneche
    Soraluzekoa izateaz gain, Eibar eta Ziortzakoa.
    Gorbea
    Gorvea
    Jatorri bakarra Soraluzekoa.
    1738 urtean abizenaren kaparetasuna frogatu zuten.
    Hernizketa
    Hernizqueta
    Jatorri bakarra Soraluzekoa.
    1667 urtean abizenaren kaparetasuna frogatu zuten.
    Ibarra
    Ybarra
    Soraluzekoa izateaz gain, toki askotakoa: Eibar, Elgeta, Lizarraga (Antzuola), Antzuola, Ugazua (Eskoriatza), Elgoibar, Mendaro, Itsasondo, Mutriku, Okondo, Aiara, Laudio, Leitza, Sopelana, Getxo, Gorliz, Urduliz, Elorrio, Abadiño, Amorebieta, Arratzu, Dima, Arratia, Mendexa, Gordexola, Igorre, Markina-Etxebarria, Berriatua, Xemein, Amoroto, Bolibar-Zenarruza, Etxebarri, Orozko, Mallabia, Güeñes, Nafarroa Beherea, Valpuesta (Burgos) eta Santaloyakoa.
    Imitola Jatorri bakarra Soraluzekoa.
    Iraola Soraluzekoa izateaz gain, Itsaso, Errezil, Itsasondo eta Tolosakoa.
    Soraluzekoei bi armarri dagozkie. Lehena urrezkoa da, bi lehoi elkarren kontra eta, buruan, hiru lili urdin elkarren ondoan. Bigarrenak bi zati ditu; ezkerrean bi eskopeta bata bestearen gainean eta, goian, izarra; eskuman zuhaitza eta basurdea enborraren gainean.

    Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu hemen.
    Iribe Soraluzekoa izateaz gain, Lazkao, Olaberria, Azkoitia, Angiozar (Bergara) eta Abadiñokoa.

    Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu hemen.
    Irure Berez Nafarroakoa; adarrak ditu Soraluze, Arroa (Zestoa), Itziar (Deba) eta Errezilen. Soraluzekoei bi armarri dagozkie. Lehena orlegia da, zilarrezko dorrea duena; ingurua urdina, zortzi urrezko izarrekin. Bigarrena urdina, zuhaitza erdian eta honan alboan Nafarroako erret armarritxoa; zuhaitz gainean gurutze gorri liliduna eta alboan lehoia zutik; ingurua orlegia, zakur eta idiekin.

    Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu hemen.
    Isasi Berez Eibarkoa; adarrak ditu Soraluze, Eskoriatza, Marín (Eskoriatza), Goronaeta (Aretxabaleta), Olatz (Mutriku), Arratia, Bedia, Gamiz, Galdakao, Enkarterriak, Orozko, Amurrio, Baranbio (Lezama), Luiando (Aiara) eta Aramaion.

    Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu hemen.
    Iturbe Soraluzekoa izateaz gain, Urretxu, Antzuola, Oxirondo (Bergara), Bergara, Arrasate, Apotzaga (Eskoriatza, Basagoen (Leintz), Elgeta eta Lekeriketakoa (Elorrio).

    Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu hemen.
    Iturriaga Soraluzekoa izateaz gain, Andoain, Bedoña (Aretxabaleta), Berastegi, Orio, Azpeitia, Errenteria, Azpilkueta (Baztan), Beruete (Basaburua), Mañaria, Zeanuri, Artea, Igorre, Gaztelu (Abadiño), Munguía, Larrauri, Zamudio, Mundaka, Erandio eta Lapurdikoa.
    Soraluzeko armarria: zilarrezkoa, zuhaitza eta basurdea zutik, inguru gorria urrezko zortzi oskolekin.

    Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu hemen.
    Izagirre
    Izaguirre
    Soraluzekoa izateaz gain, Urnieta, Lazkao, Irun, Hondarribia, Bergara, Oxirondo (Bergara), Zumarraga, Aduna, Berastegi, Itsasondo, Belauntza, Ezkio, Laudio, Astobiza (Lezama), Mungia eta Iguriakoa (Elorrio).
    Soraluzeko armarria: orlegia, urrezko dorrea olatu urdin eta zilarrezkoen gainean; urrezko bi lehoi dorreari atxikituta, eta dorreko leiho batetik urrezko besoa irtetzen da, eskuan burnizko mailua duela.

    Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu hemen.
    Larreategi
    Larreategui
    Soraluzekoa izateaz gain, Eibar, Elorrio, Ermua eta Bilbokoa.
    Soraluze eta Eibarko armarria: orlegia, urrezko grifoa, inguruan ajedrezatua, urrezkoa eta gorria.

    Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu hemen.
    Laskurain
    Lascurain
    Lascoain
    Soraluzekoa izateaz gain, Irun, Antzuola, Bergara, Eibar eta Tolosa.
    Soraluze, Irun, Antzuola eta Bergarako armarriak bi zati ditu: lehena urrezkoa, aritz orlegia eta basurde beltza zutik; bigarrena zilarrezkoa, zortzi borobil gorriekin.

    Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu hemen.
    Laskortegi
    Lascortegui
    Jatorri bakarra Soraluzekoa.
    Loiola
    Loyola
    Berez Azpeitiakoa; adarrak ditu Soraluze, Bergara, Eibar, Antzuola eta Nafarroan.
    Soraluze eta Bergarako armarriak bi zati ditu: lehena zilarrezkoa, pertza laratzatik zintzilik eta, berari lotuta, bi otso zutik, denak beltzak; bigarrena urrezkoa, zazpi marra gorriekin.

    Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu hemen.
    Loiolaetxea
    Loyolaechea
    Jatorri bakarra Soraluzekoa.
    Isasiren arabera, 1625 urtean abizenaren kaparetasuna frogatu zuten.
    Mallagarai
    Mallagaray
    Soraluzekoa izateaz gain, Mallabiakoa.
    Mandiola Berez Leintz bailarakoa; adarrak ditu Soraluce, Oñati, Azpeitia, Eibar eta Elgoibar.
    Soraluzeko armarria: lau zatitan, lehena eta laugarrena gorriak, arrano beltzarekin; bigarrena eta hirugarrena zilarrezkoak, bi otso beltz mingain gorriekin, bata bestearen gainean eta bi aldetara begiratzen.

    Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu hemen.
    Mendiola Berez Mendiolakoa (Eskoriatza); adarrak ditu Soraluce, Eibar, Leintz-Gatzaga, Gernika, Zeberio, Aramaio eta Arabako lautadan.
    Soraluzeko armarria: lau zatitan, lehena eta laugarrena gorriak, arrano beltzarekin; bigarrena eta hirugarrena zilarrezkoak, bi otso beltz mingain gorriekin, bata bestearen gainean eta bi aldetara begiratzen.

    Auñamendi Eusko Enziklopedian irakurtzeko, sakatu hemen.
    Mendiolaetxea
    Mendiolaechea
    Isasiren arabera, 1625 urtean abizenaren kaparetasuna frogatu zuten.
    Mueska
    Muesca
    Jatorri bakarra Soraluzekoa.
    Mueska-Iturburu
    Muesca-Iturburu
    Jatorri bakarra Soraluzekoa.
    Plazentzia
    Placencia
    Plazaenzia
    Jatorri bakarra Soraluzekoa.
    Sagarraga Berez Zeanurikoa; adarrak ditu Soraluze, Elgoibar, Mundaka eta Bakion.
    Salogoen
    Salogüen
    Jatorri bakarra Soraluzekoa.
    Solaguen
    Solagüen
    Jatorri bakarra Soraluzekoa.
    1676 urtean abizenaren kaparetasuna frogatu zuten.
    Ubarkalde
    Ubarcalde
    Jatorri bakarra Soraluzekoa.
    Unamuno Jatorri bakarra Soraluzekoa.


    Erreferentziak