Ibaizabal errota (eu)
Izena
Ibaizabal burdinola, ola edota errota.
Historia
Izenak esaten duenez, burdinola hau Deba ibaian zegoen.
Errota edo ola hau Churruca familiari lotuta agertzen da. Churruca hauek armagintzan buru-belarri sartuta zeuden, agirietan agertzen den lehendabiziko maisu armagilea[1], 1561 urtean hain zuzen, Juan de Churruca izan zen. Urte batzuk lehenago, 1544an hain zuzen, Juan Ibañez de Churrucak, Juan de Churrucaren aitak, Alzubiaga errota alokatu zion Juan Ibáñez de Hernizqueta-ri, arkabuzak barrenatzeko.
Ramiro Larrañagaren[2] atabera, XVI mendearen lehen erdian Juan Garcia de Uribarri jaunak eraiki zuen. Arrasatearra jaiotzez eta, Soraluzeko eskribaua izateaz gain, industri eta komertzio gizona izan zen. 1569 urtean María Garcia de Uribarri zen jabea, Juan Garcíaren jaunaren alaba. Urte hartan errota Juan de Churruca-ri alokatu zion[3].
Alvaro Aragónek[4], berriz, ola hau 1597. urtean eraiki zela jasotzen du, Soraluzeko Udalak eta Juan Garcìa de Churrucaren oinordekoek erdibana. Soraluzeko armagintzak gero era burdin gehiago[5] behar zuenez, inguruko burdinoletatik ekartzen zuten (Elgoibar, Mendaro, Altzola, Eibar, Oñati...) eta, burdinola berrian inbertsioa egiterakoan, Soraluzeko Udalak diru iturri berria aurrikusi zuen.
Kokapena
Deba ibaiaren ondon, baina kokapen zehatza ez da ezagutzen. Berez, ertaroan eta Aro Modernoan Ibaizabal esaten zitzaion Deba ibaiaren alde zabalenari.
Deba ibaian beste presarik ezagutzen ez denez, bada uste duena Ibaizabal burdinola eta Igareta errota (Malmero) berbera zirela.
Ramiro Larrañagak berriz Ezozia bailaran kokatzen du[6].
Erreferentziak
- ↑ Maestro armero.
- ↑ Soraluze-Placencia de las Armas. Monografia histórica. Ramiro Larrañaga (Soraluzeko Udala 1995)
- ↑ Ramiro Larrañagak Margarita Uribarri jasotzen du.
- ↑ La actividad siderometalúrgica guipuzcoana durante el siglo XVII: transformaciones y productividad. Álvaro Aragón Ruano (Lurralde 34, 2011, 109-149 o.).
- ↑ Hierro tocho.
- ↑ Soraluze. Monografía histórica. (243 orrialdea)