«Normandiako Placencia erregina (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary |
No edit summary |
||
| (3 erabiltzailek tartean egindako 9 berrikusketa ez dira erakusten) | |||
| 1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
{{Pertsona (eu) | {{Pertsona (eu) | ||
| izena = Normandiako Placencia | | izena = Normandiako Placencia | ||
| irudia = | | irudia = Normandiako_Placencia_erregina._Naxerako_hilobia_(Euskonews).jpg | ||
| jaio = ¿? | | jaio = ¿? | ||
| hil = 1088ko apirilaren 14aren ondoren | | hil = 1088ko apirilaren 14aren ondoren | ||
| profila = Erregina | | profila = Erregina | ||
}} | }} | ||
==Jatorria== | ==Jatorria== | ||
Plazentzia Normandiakoa edo Plazentzia Nafarroakoa (?- 1088ko apirilaren 14aren ondoren) Iruñeko erregina ezkontidea (1068-1076) zen. | Plazentzia Normandiakoa edo Plazentzia Nafarroakoa (? - 1088ko apirilaren 14aren ondoren) Iruñeko erregina ezkontidea (1068-1076) zen. | ||
Fray Gregorio de Argaiz egileak 1668 urtean idatzi zuenez, ''Corona real de España por España'' liburuan (Espainiako erret koroa Espainiarengandik), Normandiako duke baten alaba izan omen zen, Blanca izenekoa. Aita Richard I edo bere semea Richard II izan zitekeen<ref>[https://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_ducs_de_Normandie Normandiako dukeak] (frantsesez)</ref>, baina Blanca honen aztarnarik ez dagoenez, agian ''ezkerreko eskutik'' etorriko zen. | Fray Gregorio de Argaiz egileak 1668 urtean idatzi zuenez, ''Corona real de España por España'' liburuan (Espainiako erret koroa Espainiarengandik), Normandiako duke baten alaba izan omen zen, Blanca izenekoa. Aita Richard I edo bere semea Richard II izan zitekeen<ref>[https://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_ducs_de_Normandie Normandiako dukeak] (frantsesez)</ref>, baina Blanca honen aztarnarik ez dagoenez, agian ''ezkerreko eskutik'' etorriko zen. | ||
| 17. lerroa: | 16. lerroa: | ||
Fray Gregorio de Argaiz-en idatzi zuenez: | Fray Gregorio de Argaiz-en idatzi zuenez: | ||
''1054 urtean On Garcia Sanchez erregeari seme nagusia jarraitu zitzaion, On Sancho Garces edo Garcia, izen bereko seigarrena. Noblea esan zioten izaera halakoa zuelako, Monastegiei egindako dohaintza askok erakusten dutenez. Doña Blancarekin ezkondu zen, Normandiako Rikardo Dukearen alaba. Beste izenez Placencia ere esan zioten, bere edertasunaz eta atsegina izateagatik, edota bere izaeraren xalotasunaz. Grezian Leocadia esango zioten, gaztelaniaren Blanca parekoa. Izen honekin izendatzen du On Sancho erregea bere gizonak…'' | ::''1054 urtean On Garcia Sanchez erregeari seme nagusia jarraitu zitzaion, On Sancho Garces edo Garcia, izen bereko seigarrena. Noblea esan zioten izaera halakoa zuelako, Monastegiei egindako dohaintza askok erakusten dutenez. Doña Blancarekin ezkondu zen, Normandiako Rikardo Dukearen alaba. Beste izenez Placencia ere esan zioten, bere edertasunaz eta atsegina izateagatik, edota bere izaeraren xalotasunaz. Grezian Leocadia esango zioten, gaztelaniaren Blanca parekoa. Izen honekin izendatzen du On Sancho erregea bere gizonak…'' | ||
| 23. lerroa: | 22. lerroa: | ||
Gutxienez, Placenciak eta Antsok seme bi eta alaba bat izan zituzten elkarrekin: | Gutxienez, Placenciak eta Antsok seme bi eta alaba bat izan zituzten elkarrekin: | ||
* Gartzia Antso Nafarroakoa, umea zela hila. | * Gartzia Antso Nafarroakoa, umea zela hila. | ||
* Gartzia Nafarroakoa | * Gartzia Nafarroakoa. 1076 urtean aita erail zutenean, nahiz eta bera ''de iure'' erregea izan, Antso V.a (aitaren lehengusua) ''de facto'' erregea bihurtu zen, erreinuko handikien laguntzaz. Gartzia Nafarroakoa Toledon hil omen zen, 1091ren ondoren. | ||
* Estefania Nafarrokoa. | * Estefania Nafarrokoa. | ||
==Arrrasto historikoak== | ==Arrrasto historikoak== | ||
| 40. lerroa: | 38. lerroa: | ||
Nahiz eta erregea Gartzia bere semeak izan behar zuen, erregearen lehengusua errege bihurtu zen, Antso Va izango dena, Gaztelako Alfontso VI.agatik babesteko. | Nahiz eta erregea Gartzia bere semeak izan behar zuen, erregearen lehengusua errege bihurtu zen, Antso Va izango dena, Gaztelako Alfontso VI.agatik babesteko. | ||
<gallery mode="packed-hover" heights="200"> | |||
Nafarroako_Antso_IV._Peñalengo_sakana.jpg | Peñalengo sakana | |||
Santa_María_de_Real_de_Najera._Ikuspegi_orokorra_(Dietmar_Giljohann).jpg | Naxerako Santa María la Real (Dietmar Giljohann) | |||
Nafarroako_Antso_IV._Naxerako_hilobia_(Euskonews).jpg | Antso IVren hilobia, Naxeran | |||
</gallery> | |||
Dena dela, azken honek Bizkaia, Araba, Errioxa (Naxera barne, garai hartan Iruñarekin batera erresumako hiriburua zena), Pankorbo, Ebroko Miranda eta Gipuzkoako sartaldeko erdia hartu zituen. Ondorioz, ordurarte Iruña eta Naxerako erregeak izandakoak aurrerantzean Nafarroako erregeak izendatu ziren. | Dena dela, azken honek Bizkaia, Araba, Errioxa (Naxera barne, garai hartan Iruñarekin batera erresumako hiriburua zena), Pankorbo, Ebroko Miranda eta Gipuzkoako sartaldeko erdia hartu zituen. Ondorioz, ordurarte Iruña eta Naxerako erregeak izandakoak aurrerantzean Nafarroako erregeak izendatu ziren. | ||
Ematen duenez, Placencia erreginaren gizona hil eta gero (Antso IVa), Soraluze zena Nafarroatik Gaztelako erregearen eskuetara pasa zen. Dena dela, ehun urte geroago Nafarroako Antso VIa Soraluzera etorri zenean, Irure inguruan [[Irure bailara (eu)#Santxo Jakintsuaren garaiko zezenketa|zezenketa]] antolatu zuten. Urte haietan Soraluze Nafarroaren parte omen zen. | |||
[[Fitxategi: Santa_María_la_Real_de_Najera._Erret_hilobiak_(Fernando_Fornieles).jpg | center | thumb | 600px | Santa María la Real (Naxera). Erret hilobiak (Fernando Fornieles)]] | [[Fitxategi: Santa_María_la_Real_de_Najera._Erret_hilobiak_(Fernando_Fornieles).jpg | center | thumb | 600px | Santa María la Real (Naxera). Erret hilobiak (Fernando Fornieles)]] | ||
==Azken urteak== | ==Azken urteak== | ||
Arestian esan dugunez, Placencia erreginaren azken aipamena 1088ko apirilaren 14ekoa da. | Arestian esan dugunez, Placencia erreginaren azken aipamena 1088ko apirilaren 14ekoa da. | ||
Hortik aurrera ez dakigu ezer, nondik nora ibili zen, noiz hil zen... baina bada esaten duena<ref>El Siglo futuro (1884/01/30).</ref> hil arteko urteak Naxerako jauregietan eman zituela, bere senarraren hilobiaren gertu. Hil zenean, Naxerako Erret Panteoian hilobiratu zutela, erregina bati zegokion tokian, gizonaren ondoan. | |||
Gaurko bere hilobia, gainontzekoekin batera, mende batzuk geroago egin zuten. | |||
==Literatura== | |||
Placencia erregina "Reinos de ambición" izeneko eleberrian<ref>Reinos de ambición. Oscar Eimil (Editorial Almuzara 2019)</ref> agertzen da. | |||
==Erreferentziak== | ==Erreferentziak== | ||
[[Kategoria: | [[Kategoria: Politikariak]] | ||
[[Kategoria: Soraluze-Placencia izenekoak]] | [[Kategoria: Soraluze-Placencia izenekoak]] | ||
[[Kategoria: Andrak]] | |||
Hauxe da oraingo bertsioa, 22:34, 7 martxoa 2022 data duena
| Normandiako Placencia | |
|---|---|
.jpg)
| |
| Jaio | ¿? |
| Hil | 1088ko apirilaren 14aren ondoren |
| Profila | Erregina |
Jatorria
Plazentzia Normandiakoa edo Plazentzia Nafarroakoa (? - 1088ko apirilaren 14aren ondoren) Iruñeko erregina ezkontidea (1068-1076) zen.
Fray Gregorio de Argaiz egileak 1668 urtean idatzi zuenez, Corona real de España por España liburuan (Espainiako erret koroa Espainiarengandik), Normandiako duke baten alaba izan omen zen, Blanca izenekoa. Aita Richard I edo bere semea Richard II izan zitekeen[1], baina Blanca honen aztarnarik ez dagoenez, agian ezkerreko eskutik etorriko zen.
Ezkontza
Fray Gregorio de Argaiz-en idatzi zuenez:
- 1054 urtean On Garcia Sanchez erregeari seme nagusia jarraitu zitzaion, On Sancho Garces edo Garcia, izen bereko seigarrena. Noblea esan zioten izaera halakoa zuelako, Monastegiei egindako dohaintza askok erakusten dutenez. Doña Blancarekin ezkondu zen, Normandiako Rikardo Dukearen alaba. Beste izenez Placencia ere esan zioten, bere edertasunaz eta atsegina izateagatik, edota bere izaeraren xalotasunaz. Grezian Leocadia esango zioten, gaztelaniaren Blanca parekoa. Izen honekin izendatzen du On Sancho erregea bere gizonak…
Seme-alabak
Gutxienez, Placenciak eta Antsok seme bi eta alaba bat izan zituzten elkarrekin:
- Gartzia Antso Nafarroakoa, umea zela hila.
- Gartzia Nafarroakoa. 1076 urtean aita erail zutenean, nahiz eta bera de iure erregea izan, Antso V.a (aitaren lehengusua) de facto erregea bihurtu zen, erreinuko handikien laguntzaz. Gartzia Nafarroakoa Toledon hil omen zen, 1091ren ondoren.
- Estefania Nafarrokoa.
Arrrasto historikoak
Nafarroako erregistroetan 1068 urtean agertzen da lehendabizikoz: Plazentia izeneko erregina Iratxeko monasterioari Legarda hiribildua dohaintza egin zion. Beraz, urte horretan baino lehen Antso IV.a Nafarroakoa ezkondu zuen. Garai hartan erregearen izenburua “Naiarensis Rex” zen, eta Iruña, Araba eta Naxerako erregea zen.
Lau urte geroago, 1072. urtean errege-erregina San Millan monastegian zeudela, bertako San Blas abateari Iurretako monastegia eman zioten, Bizkaiko jaunak-andereak ziren On Iñigo eta Doña Toda konde-kondesen oniritziarekin. Halaxe jaso zuen Pascual Madozek bere hiztegi ospetsuan.
Bion azken aipamena 1076 urtekoa zen. Cardenaseko (Errioxa) monastegia bisitatu zuten eta Errioxako Donemiliaga monastegiari eman zieten Cardinas Mayores y Menores-eko herriak.
Alargundu
Placencia erreginaren gizona, Antso IV.a, urte hartan bertan Nafarroako Funes hegoaldean ehizan ari zela, Peñalen erreka zuloan Ramon koinatuak erail zuen (Arga eta Aragon ibaiak biltzen diren inguruan), Ermensinda koinata, nafar handikiak eta Gaztelako Alfontso VI.arekin bat eginda.
Nahiz eta erregea Gartzia bere semeak izan behar zuen, erregearen lehengusua errege bihurtu zen, Antso Va izango dena, Gaztelako Alfontso VI.agatik babesteko.
Peñalengo sakana
Naxerako Santa María la Real (Dietmar Giljohann)
Antso IVren hilobia, Naxeran
.jpg)
.jpg)
Dena dela, azken honek Bizkaia, Araba, Errioxa (Naxera barne, garai hartan Iruñarekin batera erresumako hiriburua zena), Pankorbo, Ebroko Miranda eta Gipuzkoako sartaldeko erdia hartu zituen. Ondorioz, ordurarte Iruña eta Naxerako erregeak izandakoak aurrerantzean Nafarroako erregeak izendatu ziren.
Ematen duenez, Placencia erreginaren gizona hil eta gero (Antso IVa), Soraluze zena Nafarroatik Gaztelako erregearen eskuetara pasa zen. Dena dela, ehun urte geroago Nafarroako Antso VIa Soraluzera etorri zenean, Irure inguruan zezenketa antolatu zuten. Urte haietan Soraluze Nafarroaren parte omen zen.
.jpg)
Azken urteak
Arestian esan dugunez, Placencia erreginaren azken aipamena 1088ko apirilaren 14ekoa da.
Hortik aurrera ez dakigu ezer, nondik nora ibili zen, noiz hil zen... baina bada esaten duena[2] hil arteko urteak Naxerako jauregietan eman zituela, bere senarraren hilobiaren gertu. Hil zenean, Naxerako Erret Panteoian hilobiratu zutela, erregina bati zegokion tokian, gizonaren ondoan.
Gaurko bere hilobia, gainontzekoekin batera, mende batzuk geroago egin zuten.
Literatura
Placencia erregina "Reinos de ambición" izeneko eleberrian[3] agertzen da.
Erreferentziak
- ↑ Normandiako dukeak (frantsesez)
- ↑ El Siglo futuro (1884/01/30).
- ↑ Reinos de ambición. Oscar Eimil (Editorial Almuzara 2019)