«Sancho Sanchez de Mendiola (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary |
No edit summary |
||
| 12. lerroa: | 12. lerroa: | ||
Familiaren posizioarengatik, eta ezaugarri pertsonalengatik, XV. mendeko azken urteetan Gaztelako Isabel I.ak Gipuzkoako merio nagusia<ref>[https://eu.m.wikipedia.org/wiki/Merio Merio]. Wikipedia (euskaraz).</ref> izendatu zuen. | Familiaren posizioarengatik, eta ezaugarri pertsonalengatik, XV. mendeko azken urteetan Gaztelako Isabel I.ak Gipuzkoako merio nagusia<ref>[https://eu.m.wikipedia.org/wiki/Merio Merio]. Wikipedia (euskaraz).</ref> izendatu zuen. | ||
Aginte handiko postua zen; aurreko merioarengatik esaten zen: ''Domenjon de Andia, Gipuzkoako erregia''<ref>[https://eu.m.wikipedia.org/wiki/Domenj%C3%B3n_Gonzalez Domenjón de Andia]. Wikipedia (euskaraz).</ref>. Hurrengo urteetan bera arduratu zen Gipuzkoa epaile zein zerga-biltzailearen lanez, eta inoiz zeregin militarrez ere. | |||
| 22. lerroa: | 22. lerroa: | ||
Bazen Eibarren ''Txakel'' esaten zioten Mendaroko morroia. Eta 1489. urtean Martin Sánchez-ek dirua eta gauzak agindu zizkion ''Txakel''i beronek gezurra esateko Hermandadeko korrejidoreari eta Eibarko alkateari: Juan de Ubilla-k urrezko 6 dukat eman zizkiola eta beste 40 agindu, ''Txakel''ek Martin Sanchez de Ibarra hiltzeko. | Bazen Eibarren ''Txakel'' esaten zioten Mendaroko morroia. Eta 1489. urtean Martin Sánchez-ek dirua eta gauzak agindu zizkion ''Txakel''i beronek gezurra esateko Hermandadeko korrejidoreari eta Eibarko alkateari: Juan de Ubilla-k urrezko 6 dukat eman zizkiola eta beste 40 agindu, ''Txakel''ek Martin Sanchez de Ibarra hiltzeko. | ||
Epaiketan, egia esan behar zuela zin egin eta gero, ''Txakel''ek gezurra esan zuen, Juan Perez de Ubillak dirua eman ziola Martin Sanchez de Ibarea hiltzeagatik. Baina kontraesanetan erori eta azkenean egia aitortu zuen. | |||
Lekukotasun faltsuaz akusatuta, zigorra ezarri zioten: aho guztian bost hagiñetik bat kentzeko, eta ondasunak be kentzeko, Hermandadeko kutxarako. | |||
Zigorra Elgoibarko rolluan edo pikotan ezarri behar zen, Gipuzkoako merioaren aurrean; hau da, Sancho Sanchez de Mendiola soraluzetarraren aurrean. Baina ezartzeko orduan Sancho Sánchez de Mendiola merioak ''Txakel''az erruki zen, eta hagin bakarra etara eta gero joaten laga zion. | |||
04:12, 25 urtarrila 2023(e)ko berrikuspena
| Sancho Sanchez de Mendiola | |
|---|---|
| |
| Jaio | XV. mendea |
| Hil | XVI. mendea |
| Profila | Politikaria |
Gipuzkoako merio nagusia
Sancho Sanchez de Mendiola, izenak adierazten duenez, Soraluzeko Mendiola baserrian jaiotakoa zen. Sasoi batean Mendiola oso baserri garrantzitsua eta aberatsa zen, eta bertakoak kapareak ziren, eta herriko jauntxoak.
Familiaren posizioarengatik, eta ezaugarri pertsonalengatik, XV. mendeko azken urteetan Gaztelako Isabel I.ak Gipuzkoako merio nagusia[1] izendatu zuen.
Aginte handiko postua zen; aurreko merioarengatik esaten zen: Domenjon de Andia, Gipuzkoako erregia[2]. Hurrengo urteetan bera arduratu zen Gipuzkoa epaile zein zerga-biltzailearen lanez, eta inoiz zeregin militarrez ere.
Juan Perez de Ubillaren kontrako auzia
Juan Perez de Ubilla Eibarko merkatari ospetsua zen, inoiz auzitan ibilitakoa, batzutan bera demandan[3] eta bestetan salatua[4]. Izen bereko Juan Pérez de Ubilla eskribauaren osaba ere izan zen.
XV. mende bukaeran Martin Sanchez de Ibarra lonbardaginarekin[5] tirabirak izan zituen, era azken honek azpijoko maltzurra asmatu zuen merkatariaren aurka.
Bazen Eibarren Txakel esaten zioten Mendaroko morroia. Eta 1489. urtean Martin Sánchez-ek dirua eta gauzak agindu zizkion Txakeli beronek gezurra esateko Hermandadeko korrejidoreari eta Eibarko alkateari: Juan de Ubilla-k urrezko 6 dukat eman zizkiola eta beste 40 agindu, Txakelek Martin Sanchez de Ibarra hiltzeko.
Epaiketan, egia esan behar zuela zin egin eta gero, Txakelek gezurra esan zuen, Juan Perez de Ubillak dirua eman ziola Martin Sanchez de Ibarea hiltzeagatik. Baina kontraesanetan erori eta azkenean egia aitortu zuen.
Lekukotasun faltsuaz akusatuta, zigorra ezarri zioten: aho guztian bost hagiñetik bat kentzeko, eta ondasunak be kentzeko, Hermandadeko kutxarako.
Zigorra Elgoibarko rolluan edo pikotan ezarri behar zen, Gipuzkoako merioaren aurrean; hau da, Sancho Sanchez de Mendiola soraluzetarraren aurrean. Baina ezartzeko orduan Sancho Sánchez de Mendiola merioak Txakelaz erruki zen, eta hagin bakarra etara eta gero joaten laga zion.
Sancho Sanchez de Mendiolaren aurkako auzia
Juan Perez de Ubilla ez zen batere konforme gertatukoarekin.
Eta epaia betetzeko arduradunaren aurka jotzeko erabaki zuen; merioaren aurka, alegia. 1491. urtean, Sancho Sanchez de Mendiola soraluzetarra postua lagata, auzitan sartu zuen, prebarikazioa egotzita[6]. Demandan bertan adierazten zuenez, “contando sobre los dientes del dicho Chaquel, le deviera faser sacar más de cinco e aún seys dientes”.
Azkenian, txarto irten zen bakarra Txakel morroia izan zen, nahiz eta "gizon prestuen"[7] eskuetan txontxongiloa baino besterik ez izan.
Erreferentziak
- Eibarko Efemeridiak. Kronika Historikua 1936rarte. Nerea Areta Azpiri (Ego Ibarra 2003).
- ↑ Merio. Wikipedia (euskaraz).
- ↑ Domenjón de Andia. Wikipedia (euskaraz).
- ↑ Ejecutoria del pleito litigado por Juan Pérez de Ubilla, vecino de Eibar (Guipúzcoa), con Tomás Traves, inglés, estante en Bilbao (Vizcaya), y Juan de Ibarra, sobre el cobro indebido de ciertos aranceles (1525).
- ↑ Ejecutoria del pleito litigado por Martín García de Licona, vecino de Deba (Gipuzkoa), con Juan Pérez de Ubilla, vecino de Markina (Bizkaia), sobre el pago de deudas (1519).
- ↑ Lonbardagina. Lonbardak (kañoiak) egiten dituena.
- ↑ Ejecutoria del pleito criminal sobre acusar al demandado de no haber cumplido la sentencia en la que se condenó a Chaquel de Mendaro a que se le sacase un diente de cada cinco por haber testificado en falso cuando dijo que el demandante le había ofrecido dinero para matar a Martín Sánchez de Ibarra, Lombardero.
Juan Pérez de Ubilla, vecino de Eibar, contra Sancho Sánchez de Mendiola, Merino que fue de la provincia de Guipuzcoa, vecino de Placencia. Real Audiencia y Chancillería de Valladolid (1491). - ↑ Gizon prestuak edo homes onrados. Garai batean boteretsu era aberatsak izendatzeko modua.