Santa Ana komentua (eu)

    Sorapediatik
    Santa Ana komentua
    [[Fitxategi: | 400px | frameless]]
    Estiloa
    Mendea
    Kokapena Herrigune historikoa
    Mota Eraikina


    Irudiak

    (handitzeko, sakatu gainean)


    Santa Ana komentua 1950n
    (Soraluzeko Udala 1950)

    Azalpena

    Komentua Santa Ana kalean zegoen, kalea eta erreka artean hain zuzen; 22 zenbakia zuen. Gaur egun komentua eraitsita dago, eta bertan etxebizitzak egin zituzten: 22A, 22B eta 22C.

    Nahiz eta kanpotik bat eman, hiru eraikinek osatzen zuten komentua (gorriz planoan); puntu hau barrutik oso nabarmen agertzen zen.

    Udaletxetik ikusita, hiru sarrera zituen komentua. Lehengo biak elizari zegozkion, eta hirugarrena komentu berari. Iparraldeko gailurrean kanpai-horma edo espadaina zuen, bi arkuduna. Hegoaldetik harrizko terraza birobildua zuen, ufaletatik babesteko (grisez planoan).

    Kale gainetik arkua zuen, komentua eta bestekaldeko ortuak lotzeko. Ortu hauei bi zati "falta" zitzaien: bata XVIII mende bukaeran, frontoia egiteko, eta bigarrena 1960.eko hamarkadan, txaletekoek erosita[1].

    Bertako mojak agustinak ziren, San Agustinen Erregeladun Laterandar Kanonigoak.


    Artelanak

    Erretaula neoklasikoa zuen, 1.791 urtekoa.


    Kokapena

    (Pantaila osoan ikusteko sakatu hemen)

    Mapa kargatzen...


    Historia

    Sorrera: Atxuriko Errukia

    Jeronimo de Irure jaunak, XVI mende hasieran hil zenean, diruak laga zituen ospitalea egiteko. Testamentuak dioenez:

    Ospitala egiteko bera bizi zen etxeetan, hiribilduaren arrabalean, Errukia izenekoa, sei neska gazte Jaungoikoari erregutzen bizi izateko.

    Juan Perez de Ezkiaga eta Juan Ibañez de Irure, Jeronimoren biloba azken hau, izan ziren testamentu-betearazleak. Eta 1.515 inguruan sei neska soraluzetar sartu ziren serorategi berrian, mantu eta buruko zuriz jantziak, gainontzeko andreak ez bezala: Maria San Juan de Yturbe, Gracia de Aldasoro, Martina de Muguruza, Dominga de Arregia, Maria Lopez de Urruzkarate eta Catalina de Larreategi.

    Itxura denez, Errukia edo La Piedad serorategi Atxuri 9 inguruan egon zen.

    Ormaetxeako serorategia

    Urte batzuk geroago, Juan Ibañez de Irure berak Ormaetxea eta ondoko ortua utzi zizkien serorei, bertan klausura-monastegia sortzeko: priorea, priore-azpikoa eta beste hamaika moja.

    Urte asko pasa ziren beharrezko baimenak lortu arte. 1.584ko urtarrilak 30an Juan Ochoa de Salazar jaunak, Kalagorri-La Kaltzadako apezpikuak, lizentzia eman zuen. Mojek bizi behar zuten Logroño hiriko Lilien San Pedroren moja erlijiosen moduan.

    Eta otsailak 17an mojak Ormaetxera pasa ziren: Maria Lopez de Yturbe (priorea), Brigida de Igeribar (azpipriorea), Berta Marina de Irure, Magdalena Perez de Mendiola, Ursula de Bagozkoitia, Clara de Churruca eta Francisca de Aritzaga, soraluzetarrak denak.

    Behin betiko komentua

    XVII mende erdialdera komentu berria eraikitzeko erabakia hartu zuten, Irusagarreta baserriaren lurretan. Aukeratutako tokia Ormaetxeatik hegoaldera zegoen, 100 bat metrotara.

    1.692 urtean Kalagorriko Apezpikuak ortuaren esparrua erosteko baimena eman zuen (1692/07/16). Ordurako komentuaren lanak ondo aurreratuak ziren, ze lehen kanpaia 1.698 urtean jarri zen (1698/05/01), Pedro de Caminos kanpaigilearena. Kanpai-hormak bi zulo zituenez, bigarren kanpaia ere jarri zuten, baina ehun urte beranduago (1806/07/07), Bernardo de Venero kanpaigilearena hau.

    Ortuak bidearen bestekaldean zeudenez, ezin komentuarekin batera itxi, klausura-monastegi bati dagokion moduan. Horregatik, 1.738 urtean Catalina de Santa Rita eta Orbe prioreak Santa Ana arkua eraikitzea erabaki zuen, galeria eta guzti, eta ortuak harresiaz itxi. Lanek lau urte iraun zuten, eta 36.930 errealeko[2] kostua izan zuten.

    Erretaula, aldiz, mende bukaeran eraiki zuten, 1.791 urtean hain zuzen.

    Hiru urte geroago frantses errepublikazaleek herrian sartu zirenean[3] mojek alde egin zuten, eta Miranda de Ebro komentuan babestu ziren.

    1.834 urteko ufala

    Una vez más la Comunidad tuvo que abandonar Placencia con motivo de la riada —antes descrita— refugiándose en Mendaro, donde permaneció cerca de tres años, hasta que pu-dieron reponerse en parte los graves daños originados por la inundación. Para defensa de otras posibles riadas de tal envergadura, se construyó entonces la rotonda que defiende el Monasterio por la parte sur.

    Inundación del 30 de junio de 1834 (eu) Las aguas, del nivel para arriba subieron 50 pies pasados, así es que al convento de Santa Ana, de monjas agustinas, le llevó todo el patio, 9 celdas, sacristía, destruida toda la iglesia y arruinando mucha parte del convento. Las monjas, con escala, salieron por la puerta y el Sacramento, por no dar lugar para otra cosa, se llevó el Vicario de ellas al coro, y puesto sobre el atril con velas encendidas, y aunque las aguas llegaron al coro y rodeaban el pie del atril, se mantuvo sin novedad.

    The basque provinces (eu)


    Bukaera

    Liburu eta artikuluak

    Mojak komentutik joan eta gero, 1.998 urtean Mª Rosa Ayerbe Iribar andereak bertako dokumentu-fondoa katalogatu zuen, agiri zaharrena XVI mendekoa dela. Emaitzak San Agustinen Erregeladun Laterandar Kanonigen artxibo agiri zerrenda: 1511-1990 liburuan jasota daude.

    Honetaz gain, badaude Santa Ana komentuari buruzko beste artikuluak ere:


    Erreferentziak

    1. Santa Ana kaleko 17. zenbakia. Gehiago jakiteko, sakatu hemen.
    2. 36.93 reales de vellón.
    3. Konbentzio gerra (1.793-1.795).