Udal hornikuntza. Arraina (eu)

Sardin saltzailea

Beste udal hornikuntzak jakiteko, sakatu hemen.

Soraluzetarrek jaten zuten arraina mota askotakoa zen. Alde batetik, bertako ibai eta erreketan norberak hartutakoa: amuarrainak, izokinak, barboak, loinak… Gero, erositakoa zegoen, freskoa (sardinak, legatzak, bisiguak...) zein sikua (sardin zaharrak, makailaua eta abadejoa).

Arraina eta zergak

Arrain freskoa

Arrain freskoa inguruko portuetatik ekartzen zuten: Deba eta Mutrikutik gehien bat, eta Ondarrua eta Zumaiatik.

Saltzaileak bi motakoak ziren. Alde batetik oinez etorritako andrak ziren, buru gainean arraina garraiatzen zutela; eta gero mandazainak ziren, askoz kopuru handiagoak erabiltzen zutenak. Soraluzen oso zerga desberdinak ezartzen zieten.

Lehen kasuan ez zuten zergarik ordaintzen, sardinak ekarrita ere. Mandazainek, berriz, zergapetuta zeuden, lehengo 6 arrain, 12 bisigu eta 100 sardina salbu..

Sardin zaharrak

Arrain sikua: sardin zaharrak

Sardin zaharren kasuan, salmenta libre zen ere… zergak ordaindu eta gero.

Salbuespen bakarra andreek zuten: lehen 100 sardinak zergen salbu zeuden eta.

Arrain sikua: makailaua eta abadejoa

Gainontzeko arrain sikuek (makailaua eta abadejoa batezere), ez zuten salmenta librerik; monopolio antzekoa izaten zen, udalak arautua.

Enkantea olio hornikuntzarekin batera egiten zen. Hala pasa zen, gutxienez, 1765 eta 1769 urteetan.

Bakailaoak

Enkanteak eta auziak

Urtero enkantea egiten zen, eta irabazleek kontratua sinatu behar zuten Udalarekin.

Enkante hauek ez ziren beti arazo gabekoak. Askotan galtzaileek irabazlearen kontra jotzen zuten, 1765.ean egin zuten moduan.

Arrain siku emakidadunak

Ez dira izen asko ezagutzen, eta horietatik, kasu gehienetan, emakida ustiaketa urteaz gain oso datu gutxi daude:

Juan Bautista de Lecuona (1740, agian Elgoibarkoa), Andrés de Mendiola eta Andrés de Aguirre (1769, agian Eibarkoak, Soraluzen ezkonduak eta bertan hilda).

Erreferentziak

• Archivos municipales de Eibar (1409-1520) y de Soraluze/Placencia de las Armas (1481-1520). Javier Elorza Maiztegi (Eusko Ikaskuntza 2001).

Ordenanza sobre el arrendamiento de la alcabala y relación del gravamen que se debe aplicar a los diferentes productos por este impuesto (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1505/01/02).

El pescado fresco que trajeran las mujeres a cuestas incluidas las sardinas… Exentos del pago de alcabalas (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1505/01/02).

El pescado fresco que llevaren los mulateros... Exentos del pago de alcabalas hasta 6 pescados, 12 besugos y 100 sardinas (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1505/01/02).

Las sardinas saladas que trajeran las mujeres a cuestas... Exentas del pago de alcabalas hasta 100 sardinas si no son para la reventa (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1505/01/02).

...la almoneda del abastecimiento de aceite y abadejo (Gipuzkoako Artxibo Orokorra 1765).

...con el concejo de la villa de Placencia, de remate de la provisión de aceite y bacalao para la dicha villa (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1769/11/20).

Escritura de obligación de Andrés de Mendiola y Andrés de Aguirre, principales, y Fernando de Zigaran, fiador, con el concejo de la villa de Placencia, de remate de la provisión de aceite y bacalao para la dicha villa (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1769/11/20).

Pedimento de Andrés de Aguirre contra Pedro Ignacio de Beiztegui, sobre la almoneda del abastecimiento de aceite y abadejo (Gipuzkoako Artxibo Orokorra 1765).