Arma lantegi txikiak (eu)

Soraluzen egindako terzerola (Armagintza museoa 1876)

Hasiera

Sistema gremialaren azken urteetan gero eta eskaera gutxiago zetorren Espainiako armadaren aldetik, eta lantegi txikiek ozta ozta egiten zuten aurrera. Eibarko batzuk bere kasa hasi ziren, eta Soraluzen ere 1.859 urtean bertako lantegi txikiek arma desberdinak egiteko baimena eskatu zuten.

Nahiz eta armadarako eskaera batzuk lortu, ahalmen gutxiko lantegiak izanik partikularrentzako produktuak ekoizten zituzten, gehienak ehiza fusilak eta pistolak.

1.860 Erret Agindu batek suzko armen merkatua liberalizatu zuen, eta 1.865 urtean gremioen sistema bertan behera geratu zen. Hurrengo urtean La Euscalduna fusil fabrika sortu zenean, hainbat eta hainbat armarik bertara jo zuen lan bila, baina beste askok bere kasa jarraitu zuten.

Mauricio Larrañagak egindako eskopeta (Armagintza museoa 1876)

Teknologia eta produktuak

Orokorrean, sistema gremiala bukatu zenean, 1.865 urtean, Soraluzeko arma txikiek aurrekargako armak ekoizten zituzten. Baina teknologia aurreratuena jarraituz, aurki atzekargako armak egitera pasatu ziren. XX mendean hainbat patente sortu ziren Soraluzen.

Arma luzeetan, XIX mende bukaeran eta XX mende hasieran terzerolak egiten baziren ere, Soraluzeko (eta Eibarko) produktu izarra ehiza eskopeta izan da.

Arma motzetan, aurrekargako pistolek aurki lekua egin zieten errebolberrei, eta XX mendean pistola automatikoei ere.

Industria laguntzailea ere sortu zen inguruan, osagaiak egiteko (eskopeta kainoiak, adarrezko kirten-azalak, apaingarriak...) edota azpikontratazioa (mekanizazioa, kainoien txarolatua, fundizioa...)

Eusebio Arizagak egindako eskopeta

Bilakaera

Enpresa gehienak oso txikiak ziren, eta krisi ekonomikoak suertatzerakoan ixteko aukera handiekin. Gainera, askok ez zuten irauten jabea baino luzeago.

Enpresa handi gehienak, profesionalagoak, gerra ostean torlojugintzara lerratu ziren... 1970 hamarkadako krisiarekin ixteko.

1.984 urtean Eusko Jaurlaritzak DIARM enpresa sortu zuen, Eibar inguruko armagintza enpresak biltzeko eta aurrera ateratzeko. Soraluzeko bi enpresa behintzat bertara bildu ziren: Miguel Larrañaga eta Sucesores de Eusebio Arizaga. DIARMek lantegi berria eraiki zuen Itziarko industrialdean, baina 1.986 urtean itxi zen.

Armagintzan aritutako Soraluzeko azken enpresa Felix Sarasqueta y Cía izan zen, lantegia Sagar-errekako sarreran zuela.

XX mendeko enpresa zerrenda

Urteak	Izena	Kalea	Produktuak	Osagaiak eta azpikontratazioa	Gerora
<1929-1970	Agustín Arias			Fundizioa
<1929>	Ambrosio Urizar	Etxaburueta	Eskopetak
<1921>	Anacleto Arluziaga	Errekalde
<1929>	Antonio Aranguren		Terzerolak Eskopetak
<1929>	Antonio Osa			Mekanizatua
1922-1984 (DIARM)	Arando y Larrañaga Arando y Cía Miguel Larrañaga		Eskopetak
<1921>	Arizaga y Lete	Errabal
<1921>	Arzuaga y Cía	Santa Ana
1910-1929>	Ascensio Gabilondo	Gabolats		Adarrezko kirten-azalak
	Benigno Maiztegui		Eskopetak		Torlojugintza
<1929>	Bruno Maiztegui	Kalegoen (Santa Ana)	Eskopetak
<1967	Calixto Altuna	Gabolats	Eskopetak
	Esteban Leturiondo	Kalegoen (Santa Ana)	Eskopetak
<1929>	Eugenio Argárate			Esportazioa
1908-1984 (DIARM)	Eusebio Arizaga Sucesores de Eusebio Arizaga	Kalebarren Baltegieta	Smith errebolberrak Pistola automatikoak
1903-1929>	Felipe Aguirregomezcorta Aguirregomezcorta y Cía Sobrinos de Aguirregomezcorta Industrias Iñurrieta	Errekalde		Eskopeta kainoiak
<1929>	Felipe Lete			Mekanizatua
<1929>	Francisco Argárate		Eskopetak
<1929>	Garmendia Aldazabal Garmendia Aldazabal y Arcelus	Atxuri	Eskopetak		Iturgintza
1900?-1921>	Ignacio Aranguren Aranguren y Cía	Etxaburueta Santa Ana	Terzerolak Eskopetak Karabinak		Torlojugintza
<1929>	Ildefonso Ganchegui			Eskopeta kainoien apaingarriak
<1929>	Inocencio Madina			Mekanizatua
<1920>	Isaac Alday Alday y Cía	Elizburu		Adarrezko kirten-azalak
<1929>	Izaguirre Maiztegui y Cía	Etxaburueta	Eskopetak Smith errebolberrak
<1921>	Javier Echaniz	Santa Ana
<1929>	José Alberdi e Hijos		Smith errebolberrak
<1929>	José María Galarraga			Eskopeta kainoiak
<1929>	Juan José Lete			Eskopeta kainoiak	Lanabesak
<1921-1930>	Juan María Arizaga	Errekalde Baltegieta	Eskopetak		Torlojugintza
<1921-1929>	Leocadio Legaristi Legaristi y Cía	Etxaburueta	Terzerolak Eskopetak
	Leturiondo y Argárate		Eskopetak
	Lizarralde y Oregui		Eskopetak Pistolak
<1929>	Luis Lacuesta Viuda de Lacuesta		Eskopetak	Adarrezko kirten-azalak
<1921>	Manuel Galarraga	Baltegieta
<1929>	Manuel Maiztegui		Terzerolak Eskopetak
<1929-1958	Matías San Miguel		Eskopetak
<1930>	Mauricio Larrañaga	Gabolats
<1921-1929>	Mendicute y Lascurain	Kalebarren	Eskopetak
<1921>	Nazario Arana	Errekalde
<1921>	Olaizola y Lascurain	Errabal
	Pascual Churruca		Eskopetak		Torlojugintza
<1929>	Patricio Iraola	Iturburu (Baltegieta)	Terzerolak Eskopetak
<1929>	Ramón Maiztegui		Eskopetak
<1929>	Sabino Achótegui y Cía SACIA			Mekanizatua
	Sandalio Barrenetxea	Santa Ana		Eskopeta kainoiak	Torlojugintza
<1929>	Saturnino Treviño		Eskopetak Smith errebolberrak
	Urriola y Sarasqueta Felix Sarasqueta y Cía		Eskopetak
<1929>	Vicente Olaizola	Errabal	Eskopetak Smith errebolberrak		Torlojugintza