«Jeltzaleak (1923 arte) (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

12:22, 20 otsaila 2022(e)ko berrikuspena

Oharra: Sarrera hau sortzeko, Gipuzkoako jelkideak, 1904-1923 artikulua erabili izan da (Mikel Aizpurua Murua 2015).

Oharra: Sarrera hau jeltzaleei dagokie. Sasoiko alderdiari buruzko sarrera irakurtzeko, sakatu hemen.

Zerrendan agertzen direnak

Sarrera honetan lantzen den zerrenda Mikel Aizpuruak osatutakoa da, Gipuzkoako jelkideak, 1904-1923 artikuluan argitaratua. Soraluzeri lotutakoak hartu dira bakarrik.

Guztira 109 izen dira^[1], gizonezkoak denak.

Egileak berak dioenez, orduko Gipuzkoako Eusko Alderdi Jeltzalearen Agiritegiaren aztarnarik ez dagoenez, prentsa abertzalearen azterketa sistematikoa izan da iturri nagusia, handik eta hemendik aurkitutako abertzaleen eta bazkideen zerrendekin osatua. Inor zerrenda honetan agertzeak ez du esan nahi derrigorrez bizi guztiko jelkideak izan zenik, baizik eta inoiz abertzale moduan hartu izan zela.

Ogibidea eta adina lortzeko, berriz, hauteskunde-erroldak erabili ditu egileak, bertan agertzen zelako. Baina bi akats ditu baliabide horrek: batetik, ez dira hogeita bost urtetik azpikoak azaltzen eta bestetik, ogibideari dagokionez, ez dira beti oso zehatzak izaten erroldak.

Mikel Aizpuruaren lan hau (eta Soraluzeko jeltzaleen zerrenda) 1923.ean bukatzen da: irailak 23an Miguel Primo de Rivera jeneralak estatu kolpea eman zuen Espainian, eta alderdiaren jarduna eten zen.

Lehen aipamenak

(grafikoa sartu)

Zerrendak pertsona bakoitzaren lehen aipamena jasotzen du; hau da, noiz agertzen den abertzaleekin lotuta lehengo aldiz.

Lau urte nabarmentzen dira: 1909 (9 izen berri), 1911 (beste 9), 1918 (10 gehiago) eta 1923 (20 izen berri).

Erabilitako iturriekin (gogoratu urte haietako Eusko Alderdi Jeltzalearen Agiritegirik gordetzen ez dela) ezin esan pertsona horiek urte zehatz horietan alderdiaren inguruan bildu zirenik. Baina prentsa abertzalearen helburu bat mugimendua hauspotzea zenez, pentsa daiteke zale berrien izenak argitaratzeko prest egongo zirela.

Nabarmentzekoa da oso 1923.eko "arrakasta": 10 izen, guztien %10a. Urte honetan ziklo bat itxi zen, Primo de Riveraeren diktadurak alderdiaren martxa eten zuen eta.

Lanbideak

(grafikoa sartu)

Lanbideei dagokienez, hiru alde nabarmentzen dira. Alde batetik, "ogibide gabeko"en kopuru altua: XXX lagun. Lanbideak orduko zentso elektoraletik jaso direnez, honek esan nahi du XXX lagun hauek oso gazte zirela 1923.ean.

Lanbide ezaguna dutenen artean (YYY lagun), ZZZ armagintzari lotuak ziren: armaginak gehienak, artean arma lantegien ugazabak ere agertzen dira.

Azkenik, XXX baserritar agertzen dira (% 9a). Aurreiritzi eta esterotipo batzuren kontra (abertzale = baserritarra), abertzaletasuna kaletik baserrira mugitu zen; askoren begietan nekazariak "euskaldunagoak" izango ziren, baina aldi berean tradizionalagoak; eta asko eta asko maizterrak zirenez, jabeen iritzi eta presioek eragin handia zuten. Soraluze oso herri industriala izanik, "kaletar" joera hau nabarmenagoa da.

Adinak

(grafikoa sartu)

Mikel Aizpuruk bildutako datuek oso alderdi gaztea irudikatzen dute.

Alde batetik, XXX lagunei buruz ez daukagu daturik: ez jaioteguna (bataio errejistro publikoak 1900 urte artekoak dira), ezta lanbidea (ez dira errolda elektoraletan agertzen). Beste moduan esanda, beren izena lehen aldiz aitatu zenean 22 urte izango zuten, asko jota.

Badauzkagu, berriz, YYY lagunen datuak. Grafikoan agertzen denez, gehienak (% xxxa) ez zuten 30 urte alderdiarekin lotu zirenean.

Beste muturrean, 50 urtetik gorakoak 4 izen besterik ez dira aipatzen:

Kargu politikoak

(grafikoa sartu) 109 izenengatik, 20 urte horietan (1904-1923) 44 lagunek karguren bat bete zuen, alderdi barruan edota udalean. Partehartze honek erakusten du jelkideen konpromezua alderdiarekin.

Herriko alderdian

Zortzi lehendakari aipatzen dira Soraluzen: Damian Ecenarro Querejeta, Asensio Gabilondo, Valerio Gardoki, Juan Jose Lete Oregi, Facundo Maiztegi, Jose Sesma Bustinduy, Eustaquio Sesma Echabe eta Florencio Sesma Echabe.

Lehendakariordeak, berriz, zazpi aipatzen dira: Benito Alberdi Ramirez, Lino Alberdi, Patricio Arluziaga, Juan Azurmendi, Rufino Bascaran, Andres Ecenarro eta Jose Maria Leturiondo.

Idazkariak: Diruzainak: Zuzendaritzak mahaikideak:

Ordezkariak

Soraluzeko ordezkaria alderdiaren beste erakundeetan pertsona bakarra agertzen da, Ignacio Aranguren, Soraluzeko jeltzale lehenetarikoa.

Behin baino gehiago bete zuen lan hau, bi modutan agertzen da eta: ordezkaria eta Batzar Nagusiko ordezkaria.

Udaletxean

Alkatea Zinegotziak

Jeltzaleen zerrenda

Erreferentziak

Gipuzkoako jelkideak, 1904-1923. Mikel Aizpuru (Kondaira, 15 zbk. 15-114 orrialdeak, 2015).

↑ Jatorrizko zerrendak 110 izen ditu, baina ematen du izen bat bikoiztuta dagoela.

[1] Jatorrizko zerrendak 110 izen ditu, baina ematen du izen bat bikoiztuta dagoela.

[1]

@@ 3. lerroa: / 3. lerroa: @@
 :<small>'''Oharra:''' Sarrera hau jeltzaleei dagokie. Sasoiko alderdiari buruzko sarrera irakurtzeko, sakatu [[EAJ-PNV (1923 arte) (eu) | ''hemen'']].</small>
-==Jeltzaleen zerrendakoak==
+==Zerrendan agertzen direnak==
 Sarrera honetan lantzen den zerrenda Mikel Aizpuruak osatutakoa da, ''Gipuzkoako jelkideak, 1904-1923'' artikuluan argitaratua. Soraluzeri lotutakoak hartu dira bakarrik.
@@ 12. lerroa: / 12. lerroa: @@
 Ogibidea eta adina lortzeko, berriz, hauteskunde-erroldak erabili ditu egileak, bertan agertzen zelako. Baina bi akats ditu baliabide horrek: batetik, ez dira hogeita bost urtetik azpikoak azaltzen eta bestetik, ogibideari dagokionez, ez dira beti oso zehatzak izaten erroldak.
+Mikel Aizpuruaren lan hau (eta Soraluzeko jeltzaleen zerrenda) 1923.ean bukatzen da: irailak 23an Miguel Primo de Rivera jeneralak estatu kolpea eman zuen Espainian, eta alderdiaren jarduna eten zen.
-==Noizkoak==
+==Lehen aipamenak==
 (grafikoa sartu)
-Izen bakoitzeko lehen aipamena aztertzerakoan, lau urte nabarmentzen dira: 1909 (9 izen berri), 1911 (beste 9), 1918 (10 gehiago) eta 1923 (20 izen berri).
-Honek ez du esan nahi
+Zerrendak pertsona bakoitzaren lehen aipamena jasotzen du; hau da, noiz agertzen den abertzaleekin lotuta lehengo aldiz.
-Hemendik aurrera, Primo de Rivera eta sikutia
+Lau urte nabarmentzen dira: 1909 (9 izen berri), 1911 (beste 9), 1918 (10 gehiago) eta 1923 (20 izen berri).
+Erabilitako iturriekin (gogoratu urte haietako Eusko Alderdi Jeltzalearen Agiritegirik gordetzen ez dela) ezin esan pertsona horiek urte zehatz horietan alderdiaren inguruan bildu zirenik. Baina prentsa abertzalearen helburu bat mugimendua hauspotzea zenez, pentsa daiteke zale berrien izenak argitaratzeko prest egongo zirela.
+Nabarmentzekoa da oso 1923.eko "arrakasta": 10 izen, guztien %10a. Urte honetan ziklo bat itxi zen, Primo de Riveraeren diktadurak alderdiaren martxa eten zuen eta.
 ==Lanbideak==
 (grafikoa sartu)
-Armaginak, esan zenbat
-Lanbide gabekoak (gazteak, boto bakoak), esan zenbat
+Lanbideei dagokienez, hiru alde nabarmentzen dira. Alde batetik, "ogibide gabeko"en kopuru altua: XXX lagun. Lanbideak orduko zentso elektoraletik jaso direnez, honek esan nahi du XXX lagun hauek oso gazte zirela 1923.ean.
-Baserritarrak, esan zenbat, oso gutxi, Soraluzen oso normala bestela.
+Lanbide ezaguna dutenen artean (YYY lagun), ZZZ armagintzari lotuak ziren: armaginak gehienak, artean arma lantegien ugazabak ere agertzen dira.
+Azkenik, XXX baserritar agertzen dira (% 9a). Aurreiritzi eta esterotipo batzuren kontra (abertzale = baserritarra), abertzaletasuna kaletik baserrira mugitu zen; askoren begietan nekazariak "euskaldunagoak" izango ziren, baina aldi berean tradizionalagoak; eta asko eta asko maizterrak zirenez, jabeen iritzi eta presioek eragin handia zuten. Soraluze oso herri industriala izanik, "kaletar" joera hau nabarmenagoa da.
 ==Adinak==
 (grafikoa sartu)
-Oso alderdi gaztea. Alde batetik, adinik ez daukagunak (oso gazte direlako, 23ean 23 urte ez dituztenak).
-Adina ezagutzen ditugunean, oso oso gazteak. Komentatu grafika.
+Mikel Aizpuruk bildutako datuek oso alderdi gaztea irudikatzen dute.
+Alde batetik, XXX lagunei buruz ez daukagu daturik: ez jaioteguna (bataio errejistro publikoak 1900 urte artekoak dira), ezta lanbidea (ez dira errolda elektoraletan agertzen). Beste moduan esanda, beren izena lehen aldiz aitatu zenean 22 urte izango zuten, asko jota.
+Badauzkagu, berriz, YYY lagunen datuak. Grafikoan agertzen denez, gehienak (% xxxa) ez zuten 30 urte alderdiarekin lotu zirenean.
-urtetik gorakoak 4 besterik ez dira aipatzen:
+Beste muturrean, 50 urtetik gorakoak 4 izen besterik ez dira aipatzen:
@@ 43. lerroa: / 56. lerroa: @@
 Zortzi lehendakari aipatzen dira Soraluzen: Damian Ecenarro Querejeta, Asensio Gabilondo, Valerio Gardoki, Juan Jose Lete Oregi, Facundo Maiztegi, Jose Sesma Bustinduy, Eustaquio Sesma Echabe eta Florencio Sesma Echabe.
-Lehendakariordeak, berriz, zazpi aipatzen dira: Benito Alberdi Ramirez, Lino Alberdi, Patricio Arluziaga, Juan Azurmendi, Rufino Bascaran, [[Ander Ezenarro (eu)|Andres Ecenarro]]	 eta Jose Maria Leturiondo.
+Lehendakariordeak, berriz, zazpi aipatzen dira: Benito Alberdi Ramirez, Lino Alberdi, Patricio Arluziaga, Juan Azurmendi, Rufino Bascaran, [[Ander Ezenarro (eu)|Andres Ecenarro]]  eta Jose Maria Leturiondo.
 Idazkariak: