«Soraluzeko berbak (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary |
No edit summary |
||
| 8. lerroa: | 8. lerroa: | ||
{| class="wikitable" align="center" style="text-align:left" | {| class="wikitable" align="center" style="text-align:left" | ||
! style="background:Orange" | | |||
! style="background:Orange" | Berbak | ! style="background:Orange" | Berbak | ||
! style="background:Orange" | Esanahiak eta adibideak | ! style="background:Orange" | Esanahiak eta adibideak | ||
|- | |- | ||
| Afariketan | | A || Afariketan | ||
|| Umeen jolasa, sukaldeko tresna txikiak erabiliz jana prestatzearen egin. <br> <span style="color:blue"> ''Lagunekin afariketan laga dot umia.''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || Aitapuntako | ||
|| Aitabitxia. | |||
|- | |- | ||
| | | || Alatian | ||
|| Bizkarreraz igeri egin, gora begira igeri egin. <br> <span style="color:blue"> ''Alatian be ondo eitxejok igari.''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || Amapuntako | ||
|| Amabitxia. | |||
|- | |- | ||
| | | || Añube / ''Ainube'' | ||
|| Ozpel, eguzkirik jotzen ez duen lekua. <br> <span style="color:blue"> ''San Martzial euzki lekua da, baña Sagar Erreka añubia.''</span> | |||
|- | |- | ||
| Amama | | || Amama | ||
|| Sorte handia. Diru edo ondasun errezak. <br> <span style="color:blue"> ''Hori dok amama!''</span> | |||
|- | |- | ||
| Amamurgil<ref>Ikus [[Ama murgil (eu) | Amamurgil]] abestia.</ref> | | || Amamurgil<ref>Ikus [[Ama murgil (eu) | Amamurgil]] abestia.</ref> | ||
|| Uretara jauzi nahi bare eta goitik behera busti. <br> <span style="color:blue"> ''Amamurgil einjok eta kostajokok uretatik urtezia''</span> | |||
|- | |- | ||
| Amazulo | | || Amazulo | ||
|| Amazale, beti amaren ondoan egotea nahi duena. | |||
|- | |- | ||
| Antxitxika /antxitxiketan | | || Antxitxika /antxitxiketan | ||
|| Lasterka, korrika. | |||
|- | |- | ||
| Apropos / Aproposko | | || Apropos / Aproposko | ||
|| (esanahi bikotza) Nahita eginda. Brometan eginda. <br> <span style="color:blue"> ''Apropos jantzi dau buzua.''</span> <br> <span style="color:blue"> ''Karteria apropos izkutatu dotsa.''</span> | |||
|- | |- | ||
| Ardi | | || Ardi | ||
|| Arkakuso. | |||
|- | |- | ||
| Arrazixa | | || Arrazixa / ''Harresia'' | ||
|| Arrantzan egiteko modu bat. Deba ibaiaren ibilguan butroia jartzen zen, eta harako bidea egiten bi harri ilara; orduan, ur goitik arrainak uxatzen ziren harrika arrazixaruntz butroian sartzeko. <br> <span style="color:blue"> ''Arrazixa joten ibili gaitxuk eta loiña batzuk artu jitxuagu illunzixan jateko.''</span> | |||
|- | |- | ||
| Arpasuak | | || Arpasuak | ||
|| Deba ibaian zeuden harri handiak, ertz batetik bestera pasatzeko. Bi lekutan zeuden: Errekaldean eta Gabolatsen. <br> <span style="color:blue"> ''Ni beti arpasuetatik juatenok etxera.''</span> | |||
|- | |- | ||
| Autxo! | | || Autxo! | ||
|| Tori, hartu ezak! | |||
|- | |- | ||
| Balebuleka | | B || Balebuleka | ||
|| Izkutaketan (jolasa). <br> <span style="color:blue"> ''Balebuleka ibiltzen ditxuk umiak pozixen.''</span> | |||
|- | |- | ||
| Barriketa | | || Barriketa | ||
|| Hizketa, berbeta. | |||
|- | |- | ||
| Beherako | | || Beherako | ||
|| Sabeleko. | |||
|- | |- | ||
| Belakuan | | || Belakuan / ''Beherealakoan'' | ||
|| Behereala, bat-batean, segituan. | |||
|- | |- | ||
| Berbatsu | | || Berbatsu | ||
|| Hitzontzi, berbontzi. <br> <span style="color:blue"> ''Isildu hari, berbatsu hori!''</span> | |||
|- | |- | ||
| Berbontzi | | || Berbontzi | ||
|| Hitzontzi, berbatsu. | |||
|- | |- | ||
| Bidetxior | | || Bidetxior | ||
|| Bidezka, bide zior. | |||
|- | |- | ||
| Burutik-berakua | | || Burutik-berakua | ||
|| Meningitisa. <br> <span style="color:blue"> ''Burutik-berakuakin il zan auzoko gizona.''</span> | |||
|- | |- | ||
| Demanda | | D || Demanda | ||
|| Eztabaida. <br> <span style="color:blue"> ''Horrek lagunak beti demandan dihardue.''</span> | |||
|- | |- | ||
| Demasa | | || Demasa | ||
|| Asko. | |||
|- | |- | ||
| Demaseko | | || Demaseko | ||
|| Handia. <br> <span style="color:blue"> ''Demaseko triskantza eiñ zeban igazko ufalak.''</span> | |||
|- | |- | ||
| Elemena | | E || Elemena | ||
|| Mordoa, kontatu ezinezko beste. <br> <span style="color:blue"> ''Jende handixa entierruan, elemena!''</span> | |||
|- | |- | ||
| Erako | | || Erako | ||
|| Tratu eta umere oneko. <br> <span style="color:blue"> ''Arlote itxura dauka, baina erako gizona da.''</span> | |||
|- | |- | ||
| Erlakesten | | || Erlakesten | ||
|| Zaldarra. | |||
|- | |- | ||
| Eroso | | || Eroso | ||
|| Egoki, apropos. | |||
|- | |- | ||
| Erregular! | | || Erregular! | ||
|| Jakina! Zalantzarik gabe! | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|- | |- | ||
| | | || | ||
|| . <br> <span style="color:blue"> '' .''</span> | |||
|} | |} | ||
21:28, 6 urria 2018(e)ko berrikuspena
Gainontzeko herrien moduan, Soraluzeko euskarak badu bere hizkera propioa: berba solteak, esamoldeak eta esaera zaharrak.
Hemen jasotakoak hiru iturri nagusi dute:
- Plazentziako berbak eta esamoldeak. Antxon Oregi eta Edu Oregi (Soraluzeko Jaiak 1.995).
- Relación de algunas palabras euskéricas habituales en Soraluze-Placencia de las Armas. Ramiro Larrañaga (Atal Koadernoak. Hizkuntza eta Literatura 13. Eusko Ikaskuntza 1.995).
- Soraluzeko berbak. Soraluzeko AEK.
| Berbak | Esanahiak eta adibideak | |
|---|---|---|
| A | Afariketan | Umeen jolasa, sukaldeko tresna txikiak erabiliz jana prestatzearen egin. Lagunekin afariketan laga dot umia. |
| Aitapuntako | Aitabitxia. | |
| Alatian | Bizkarreraz igeri egin, gora begira igeri egin. Alatian be ondo eitxejok igari. | |
| Amapuntako | Amabitxia. | |
| Añube / Ainube | Ozpel, eguzkirik jotzen ez duen lekua. San Martzial euzki lekua da, baña Sagar Erreka añubia. | |
| Amama | Sorte handia. Diru edo ondasun errezak. Hori dok amama! | |
| Amamurgil[1] | Uretara jauzi nahi bare eta goitik behera busti. Amamurgil einjok eta kostajokok uretatik urtezia | |
| Amazulo | Amazale, beti amaren ondoan egotea nahi duena. | |
| Antxitxika /antxitxiketan | Lasterka, korrika. | |
| Apropos / Aproposko | (esanahi bikotza) Nahita eginda. Brometan eginda. Apropos jantzi dau buzua. Karteria apropos izkutatu dotsa. | |
| Ardi | Arkakuso. | |
| Arrazixa / Harresia | Arrantzan egiteko modu bat. Deba ibaiaren ibilguan butroia jartzen zen, eta harako bidea egiten bi harri ilara; orduan, ur goitik arrainak uxatzen ziren harrika arrazixaruntz butroian sartzeko. Arrazixa joten ibili gaitxuk eta loiña batzuk artu jitxuagu illunzixan jateko. | |
| Arpasuak | Deba ibaian zeuden harri handiak, ertz batetik bestera pasatzeko. Bi lekutan zeuden: Errekaldean eta Gabolatsen. Ni beti arpasuetatik juatenok etxera. | |
| Autxo! | Tori, hartu ezak! | |
| B | Balebuleka | Izkutaketan (jolasa). Balebuleka ibiltzen ditxuk umiak pozixen. |
| Barriketa | Hizketa, berbeta. | |
| Beherako | Sabeleko. | |
| Belakuan / Beherealakoan | Behereala, bat-batean, segituan. | |
| Berbatsu | Hitzontzi, berbontzi. Isildu hari, berbatsu hori! | |
| Berbontzi | Hitzontzi, berbatsu. | |
| Bidetxior | Bidezka, bide zior. | |
| Burutik-berakua | Meningitisa. Burutik-berakuakin il zan auzoko gizona. | |
| D | Demanda | Eztabaida. Horrek lagunak beti demandan dihardue. |
| Demasa | Asko. | |
| Demaseko | Handia. Demaseko triskantza eiñ zeban igazko ufalak. | |
| E | Elemena | Mordoa, kontatu ezinezko beste. Jende handixa entierruan, elemena! |
| Erako | Tratu eta umere oneko. Arlote itxura dauka, baina erako gizona da. | |
| Erlakesten | Zaldarra. | |
| Eroso | Egoki, apropos. | |
| Erregular! | Jakina! Zalantzarik gabe! | |
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . | ||
| . . |