Soraluzeko berbak (eu)

Gainontzeko herrien moduan, Soraluzeko euskarak badu bere hizkera propioa: berba solteak, esamoldeak eta esaera zaharrak.

Hemen jasotakoak hiru iturri nagusi dute:

• Plazentziako berbak eta esamoldeak. Antxon Oregi eta Edu Oregi (Soraluzeko Jaiak 1.995).
• Relación de algunas palabras euskéricas habituales en Soraluze-Placencia de las Armas. Ramiro Larrañaga (Atal Koadernoak. Hizkuntza eta Literatura 13. Eusko Ikaskuntza 1.995).
• Soraluzeko berbak. Soraluzeko AEK.

	Berbak	Esanahiak eta adibideak
A	Afariketan	Umeen jolasa, sukaldeko tresna txikiak erabiliz jana prestatzearen egin. Lagunekin afariketan laga dot umia.
	Aitapuntako	Aitabitxia.
	Alatian	Bizkarreraz igeri egin, gora begira igeri egin. Alatian be ondo eitxejok igari.
	Amapuntako	Amabitxia.
	Añube / Ainube	Ozpel, eguzkirik jotzen ez duen lekua. San Martzial euzki lekua da, baña Sagar Erreka añubia.
	Amama	Sorte handia. Diru edo ondasun errezak. Hori dok amama!
	Amamurgil	Uretara jauzi nahi bare eta goitik behera busti. Amamurgil einjok eta kostajokok uretatik urtezia
	Amazulo	Amazale, beti amaren ondoan egotea nahi duena.
	Antxitxika /antxitxiketan	Lasterka, korrika.
	Apropos / Aproposko	(esanahi bikotza) Nahita eginda. Brometan eginda. Apropos jantzi dau buzua. Karteria apropos izkutatu dotsa.
	Ardi	Arkakuso.
	Arrazixa / Harresia	Arrantzan egiteko modu bat. Deba ibaiaren ibilguan butroia jartzen zen, eta harako bidea egiten bi harri ilara; orduan, ur goitik arrainak uxatzen ziren harrika arrazixaruntz butroian sartzeko. Arrazixa joten ibili gaitxuk eta loiña batzuk artu jitxuagu illunzixan jateko.
	Arpasuak / Harpasoak	Deba ibaian zeuden harri handiak, ertz batetik bestera pasatzeko. Ni beti arpasuetatik juatenok etxera.
	Autxo!	Tori, hartu ezak!
B	Balebuleka	Izkutaketan (jolasa). Balebuleka ibiltzen ditxuk umiak pozixen.
	Barriketa	Hizketa, berbeta.
	Beherako	Sabeleko.
	Belakuan / Beherealakoan	Behereala, bat-batean, segituan.
	Berbatsu	Hitzontzi, berbontzi. Isildu hari, berbatsu hori!
	Berbontzi	Hitzontzi, berbatsu.
	Bidetxior	Bidezka, bide zior.
	Burutik-berakua	Meningitisa. Burutik-berakuakin il zan auzoko gizona.
D	Demanda	Eztabaida. Horrek lagunak beti demandan dihardue.
	Demasa	Asko.
	Demaseko	Handia. Demaseko triskantza eiñ zeban igazko ufalak.
E	Elemena	Mordoa, kontatu ezinezko beste. Jende handixa entierruan, elemena!
	Erako	Tratu eta umere oneko. Arlote itxura dauka, baina erako gizona da.
	Erlakesten	Zaldarra.
	Eroso	Egoki, apropos.
	Erregular!	Jakina! Zalantzarik gabe!
	Errengilaran	Ilaran. Errengilaran ikasi dau leziñua.
	Etxapligu	Jaietako zuziria.
	Etxezulo	Etxezalea.
	Erlamino	Erlastarra.
	Esparrua	Larra, ganaua bazkatzeko toki zabala. Ganauak esparruan dabiIlaz.
F	Fiua	Lantegien adarraren soinua, langileen sarrera zein irteera iragartzeko. Bigarren fiua jo baño lenago tallar barruan egon biar izatejuagu.
	Foballa	Futbola. Guazen foballian jolastera.
G	Galanta	Oso handia, garaua.
	Galtzarbasaria	Sare moduan ehundutako bizkar-pardela edo makutoa. Jatekua mendira eruateko, ona izaten dok galtzarbasaria.
	Gantxirrikak	Behin txerria hilda, gantza kentzerakoan sobratutako puxkak, frijitzen zirenak. Umiak giñanian, gantxirrikak be oso pozik jategiñuazen.
	Gantxirrika opila/ Gantxirrikopila	Gantxirrikaz egindako opila.
	Ganigarrak	Zuhaitz batzuetan egiten diren adar lehorrak, sukaldetan erretzeko batzen zirenak. Mendira najoiak, ia gañigar batzuk ekartzen ditxuten.
	Granuja	Arma lantegietan ofizioa ikasten ari ziren mutilei esaten zitzaien. Lana egiteaz gain mandatuak ere egiten zituzten. Bialduko juat granujia piezak ekartzera.
	Garaua	Galanta, oso handia. Mutikote garaua da dakan edaderako.
H	Hankalatraba	Zaldi gainean joateko erabiltzen den jarrera. Jarri zaitxe hankalatrabaka jolasa hasteko.
	Harrapataka	Edozein modutan. Presaka eta ordenarik gabe. Konpasean alderantzizakoa. Harrapataka alde ein jok.
	Hozkirri	Hotzikara.
I	Idol	Eurite, zaparrada handia. Demaseko idolak eduki douz aurtengo udan!
	Ipurloka	Prakerre, geldirik egon ezinda.
	Ipursalto	Astoek atzeko hankekin egiten duten saltoa.
	Izipulia	Gaur eguneko garbitasuna ez zenean, umeei buruan eta aurpegian sortutako zarakarrak. Gixajua izipuliakin beteta daok.
J	Jiratu	Eskuratu, lortu. Nundikan jiratu dok hori?
K	Katamixar	Katagorria, urtxintxa.
	Kilika	Zelatan.
	Kirrinpot	Porrota. Jasotzen asi dok eta kirrinpot ein jok.
	Konpasean	Astiro eta ordenarekin. Harrapataka alderantzizakoa.
L	Loka	Nasai, erdi solte. Pieza hori loka geratu jaku.
	Losa	Espaloia.
M	Makalaldi	Ahulaldia, gaixoaldia, denboraldi motela.
	Malma	Armiarma.
	Malmaratxa	Amarauna, armiarma sarea.
	Maratila	Txinget.
	Melatua	Bustialdia. Demaseko melatua hartu dot etxerako bidian.
	Motxaila	Artilea mozten zuten ijito euskaldunak.
	Motxalladan	Pilotan jokatzeko modua. Nahi adina lagunek hartzen dute parte, eta banan banan kanporatzen dira irabazle bakarra geratu arte. Kontzejupia txikiegixa dok guk danok motxalladan jokatzeko.
N	Nahiezta	Nahi gabe.
P	Plantzerua	Igeltzeroek erabiltzen duten plunkaia edo paleta. Ori bizkorra dok plantzerua erabiltzen.
	Postura	Apostua.
	Puntarri	Puntan dabilena, aurrean dabilena, liderra. Puntarrixa lesionau zanetik ez dou partidurik irabazi.
S	Sapopurrutxinala / Zapupurrutxinala	Sapaburua. Ugarasuan umia dok sapopurrutxiñala.
	Setixuak	Elizetan izaten diren aurreko jesaulkiak, herri agintariek erabilitakoak. Ori setixuetan jartzen dok mesetara juatendanian; ni, ostera, ate txikixan onduan egoten nok.
	Sekularioan	Oso denbora luzean.
	Sikuta	Lehortea, agorraldia, sikualdia. Hau dok jiria hau! Igaz ufala ta aurten sikutia.
	Sor	Gogortzea, zurruntzea.
	Sortu	Gogortu, zurrundu, trabatu. Ardatz hau ziero sortuta jaok.
	Sugalindara	Sugandila.
	Surziloak	Sudurreko zuloak.
	Suskorroberak	Su artifizialak.
T	Takilo	Janari erakargarridun kazolatxo edo pintxoa. Tripaki takilua ateraik, bi txikitorekin!
	Tanganilo	Txakurrei lepotik zintzilik ipintzen zaien makilatxoa. Gorbata.
	Tantza	Arrantzan erabiltzen den haria. Pita.
	Tapakuak	Igerilariak baino ur sakonagoak. Orrek beti tapako uretan eitxejok igari.
	Tarraz / Tatarraz / Tarrazka / Tarrazean	Arrastaka.
	Tartakina	Saltakor, jauzilari. Intxaur tartakina.
	Tipirri-taparrak	Fosforo borobilak itsatsita dituzten paper-tirak. Harriarekin igurtzerakoan leherketa txikiak egiten dituzte.. Gaur barkilluak erosi biarrian tipirri-taparrak erosiko jitxuat.
	Triskantza	Suntsidura, deseuztapena.
	Txanela	Txalupa, ibaian erabiltzekoa.
	Txatxar	Txiki, balio bageko.
	Txatxara	Ganora mehea, ganora eza. Ederra txatxaria darabizue, goiz guztia barriketan eta bazkaixa gertatu ez!
	Txatxarkeria	Txikikeria, huskeria.
	Txeldor	Begitxindorra.
	Txiribiskau	Mozkortu. Or datok ori txiribiskauta, ezagun jok kintzenia artudabela gaur eguardixan.
	Txiribizkatuta	Edanarekin alaituta, mozkortuta. Kuadrilako lagunekin afarixa euki dau ta txiribizkauta etorri da.
	Txirrika	Garabia. Sasoi batian txirrika haundi bi eguan, bata estaziñuan ta bestia fabrikan.
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .
		. .