Urteurrenak. Azaroa (eu)

Urteko urteurrenak ikusteko, sakatu hemen.

	1	1896eko azaroaren 1ean Babesetxe-Ospitale berriak ateak ireki zituen hiru moja zirela. Sei pertsona hartu zituzten, lau gizon eta emakume bi; herrikoak denak bat izan ezik. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	2	Animen eguna edota hildakoen eguna. Gaur egun bezperan ospatzen da (Domusantu eguna edo santu guztien eguna), familiek beren hildakoen hilobiak atondu eta lorez apaintzen dituztela. Sasoi batean, hildakoak elizabarruan hilobiratzen zirenean, egun honetan familia guztiak elizara joaten ziren. Etxekoandreak argizaiola pizten zuen sepultura gainean eta familiako guztiak bertan jartzen ziren meza entzuteko. Ordukoek esana, honenbeste kandelek sortutako kea zela eta elizako gangak ere ez zirela ikusten. Asko zaintzen zuten familia bakoitzeko sepulturen mugak, hau da, "ondasunak": baziren senide askotako familiak esparru txikian estutzen zirenak meza entzuteko, eta bestaldetik baziren familiak bi edo hiru sepulturen jabeak, denetan argizaiola piztu eta gertuenetik meza entzuten zutenak. XVIII mende bukaeran kanposantu berria egin zuten, eta mende bat geroago (1858) ggaur egunekoa. Soraluzeko parrokian sepulturak gorde dira 1950. hamarkada arte, orduan eliza barrutik berritu zuten eta denak zoru berriaz estali zituzten. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	3	1976ko azaroaren 3an, udalbatzarrak Ama Mesedetakoa zahar egoitza berria egiteko obra-baimena eman zuen. Lanak 1978an amaitu ziren eta 1978ko uztailaren lehen egunean, larunbata, Mesedetako Andra Maria Babesetxe berria inauguratu zuten. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	4	1889 urtean Soraluze eta Eibarko udalek bi herrien arteko mugarriak zehaztu zuten. Abuztuak 30ko Errege-dekretu batek mugarri guztiak aztertzea eskatzen zuen. Soraluze aldetik 7 lagunek hartu zuten parte: Andres Ariznabarreta (alkatea), Bruno Maiztegi (zinegotzia), Jose Arrillaga (zinegotzia), Domingo Lascurain (zinegotzia), Agustin Barrenetxea (herri-lanen maisua), Pedro A. Atristain (perito agrimensora) eta M. Luis Aranguren (udal idazkaria). (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	5	San Andres bailarak bi patroi ditu: San Andres bera (azaroak 30) eta Santa Isabel (azaroak 5). Sasoi batean bailarako jaiak San Andres apostoluaren egunean ospatzen ziren, azaroak 30ean, baina eguraldia dela eta aspalditik uztailaren bigarren asteburuan egiten dira. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	7	1871 urtean jaio zen Florentzio Aspe abade eta idazle soraluzetarra (1871-1957). 1924.ko otsailak 5ean Beasaingo erretore-kargua hartu zuen, egun bertan plazako eskola berriak eta Udaletxe berria inauguratu zituelarik. Mateo Muxika Urrestarazu Doktoreak, Gasteizko apezpiku izendatu berriak, bedeinkatu zituen. Historiazale porrokatua eta marrazkilari trebea, 1912 urtean ""Zarauz'ko erriya"" liburua argitaratu zuen, euskaraz. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	7	Felisa Oregi Oregi Zabale baserrian hil zen, 1958 urtean, 27 urte zituela. 1931.eko apirilak 7an Zabale bertan jaio zen. Gaztea zela, gaixotu zen eta urteak egin zituen ohean, gaixotasun mingarria omen zuen. Egoera latz hartan, erlijioan topa zuen indarra eta itxaropena. Bizitza eta idazki batzurekin 1963 urtean Jesús Arberas-ek Un camino de esperanza liburua prestatu zuen. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	8-14	Gaztañerre eguna. Animen egun osteko bigarren astelehehean ospatzen da. Sasoi batean familiarekin, lagun artean edo lankideekin ospatzen zen afari oparoa: berakatz zopak, makailaoa, marraskiloak… jaten ziren eta postrerako gaztaina erreak. Gaur egun ospatzen da ere, baina indar gutxiagorekin. Indarra hartu duena Gaztañerre azkoa da. 1996tik aurrera Gaztañerre eguneko aurreko zapatuan ospatzen da, baserritar zein artisauen produktuak saltzen direla. Gainera, gazteen koadrilak biltzen dira eguna ospatzeko, herrian daudenak eta kanpora joanak bilduz. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	8	1951 urtean SAPAk Renferekin kontratua sinatu zuen, 7600 lokomotorentzat aparellaje elektrikoari (pantografoak, erresistentziak...) zegokion aldea egiteko. Guztira 60 lokomotora ziren. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	8	1969 urtean hil zen Antonio Turkua garraiolaria. Eskoiatzan jaioa, Antonio Plazaola Mujika pertsonaia ospetsua izan zen, ez bakarrik Soraluzen, baita Eibarren ere. Ospe horren lagun izan ziren, alde batetik, bi herrien artean egiten zuen lana (karreterua) eta beti laguntzeko prest egoteko izaera; eta bestetik, umeei bere izena aipatze hutsak sortzen zuen ikara. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	9	1903 urtean Marina ministeritzak García Lomas 10 zm-tako kainoiak, The Placencia de las Armas Company Limited enpresak egindakoak, baja eman zituen, zaharkituta zeudelako. 6 kainoi ziren, 1898an egindakoak. Gerora, Gerra Ministeritzak erabili zituen. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	9	1935 urtean Mark Webster Jenkinson hil zen, The Placencia de las Armas Company Limited enpresaren azken zuzendari ingelesa. Britaina Handiko lehenetariko kudeatzaile profesionala izateaz gain, KBE (Knight Commander of the Most Excellent Order of the British Empire) eta FCA (Fellow Chartered Accountant) izan zen. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	11	2019 urtean Euskal Telebistako Gaur egun albistegian (ETB1) Sagar-errekako ur jauziaren bideoa agertu zen. Iluntzeko albistegian eman zuten, eguraldia atalean, Andoni Aizpuruak komentatuta: Badirudi Amazonas dela, baina ez, Euskal Herria da. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	12	1937 urtean Udalbatzak Nafarroako Aldundia zoriontzea onartu zuen, Francisco Francok emandako Cruz Laureada de San Fernando zela eta, Seguraski, onduan aldatuko zioten izena Plaza Zaharrari: Plaza de Navarra. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	13	1736 urtean Josepf Antonio de Lamot jaio zen, Eibarren. Florencio Josepf de Lamot eta Markinako Bibiana Ibarlucea Echazábal anderearen semea izan zen. Aurreko urtean ezkondu omen ziren, 1735. urtean. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	13	Rafael Hernaández Francés kapitainak 1919 urtean Segoviako Artilleria Akademiari uko egin zion, eta soldata gabeko supernumerario egoerara aldatu zuten. Aurki Compañía Anónima de Placencia de las Armas enpresan hasi zen, eta zuzendari izatera ere heldu (1928-1954), gerra garaiko uztaila-iraila epea kenduta. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	13	1936 urtean orduko Udalak ihes egindakoak zenbatu zituen, kalez kale. Guztira 1.120 pertsona falta ziren herrian. 1935ko abenduak 31ko erroldaren arabera, Soraluzek 3.094 legezko biztanle zituen. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	13	1945 urtean Kriz Abarrategi apaiz soraluzetarra Eskoriatzako Bolibarrera bidali zuten, eta bertako parrokoa izan zen 61 urtetan, 2007 urtean hil zen arte. 1936 urtean, eta Jose Miguel de Barandiaranen zuzendaritzapean, Soraluzeko Cuestionario etnográfico osatu zuen. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	14	2019 urtean Cuentos de CaLiPSo liburua aurkeztu zuten Soraluzen. Ipuiak CaLiPSo (Cafe Literario Placencia Soraluze) elkartean bildutako idazleenak dira, Soraluzekoak gehienak (eibartarrak eta arrasatearrak ere badira). (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	15	Indalecio Ojanguren Arrillaga argazkilaria Eibarren jaio zen (1887-1972), Kajoitxu eta el Fotógrafo Águila. Mendizaletasuna eta Euskal Herriarekiko atxikimenduak bultzatuta, XX. mende hasierako Euskal Herriaren argazki bilduma handi bat biltzeari ekin zion. Soraluzeko ehun bat argazki hartu zituen. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	17	1511 urtean herriko alkatea kexu agertu zen, inork ez zuelako nahi zinpekoa izan. Ondorioz, ezin izan ziren betearazi alkatearen erabaki eta aginduak, herriaren kalterako. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	17	1665 urtean José Manrique de Arana y Aranguren soraluzetarra Villa Alegre-ko markes izendatu zuten. Hurrengo markesak ez ziren Soraluzen bizi, baina ondasunak bazituzten Soraluzen. Adibidez, 1860 urtean orduko Villalegre eta San Millán-go markesak (Luciano Porcel y Valdivia jaunak) Dolarekua etxea eta txara inguruko lurrak saldu zituen, Fabrika zaharra egiteko. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	17	1898 urtean Soraluzeko Udalak eritegi-ospitalea egitea onartu zuen, hirian dagoen Itsas Infanteriako Destakamenduko soldadu gaixoak hartzeko. Azkenean, Udalak ez zuen ezer egin. Erabakiaren arrazoia, pare bat urte lehenago zabaldutako Babesetxean Dama Mikaelak ez zuela onartzen soldadurik, agian liberalak zirelako. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	18	2018 urtean Herri txiki, infernu handi saioan Soraluzeri zegokion programa eman zuten. 2018 urtean bosgarren denboraldiari ekin zioten eta, besteak beste, Soraluze aukeratu zuten 97. saiorako. Programan, Mikel Pagadik eta Zuhaitz Gurrutxagak hiru sarrera berri proposatu zituzten Sorapediarako: Baratza-Dantza, Total-Kruntx eta Sinatra. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	23	1517 urtean Pedro de Placencia harginari 390 dukat ordaindu zioten, Hastategiko gazteluan 39 horma egiteagatik. Hilabete lehenago beste 29.200 marabedi ordaindu zioten, 31 hormengatik. Lan hauek, Hastategi tontorrean Fortaleza del Peñón de San Juan de Santa María eraikuntzarenak ziren. Fernando Katolikoak Nafarroa konkistatu zuenean (1512) gotorleku zaharrak berriztu eta berriak ekiteari egin zion. Pedro de Placencia, "el castellano" eta "vecino de Placencia", izan zen hastategko maisu hargina urte batzutan. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	23	1887 urtean The Placencia de las Armas Company Limited sortu zuten Londresen. Hurrengo urtean Soraluzeko Fabrika zaharra erosi zuen 187.500 pezetatan, bertan kainoiak egiteko asmoarekin. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	23	1933 urtean Cano zinegotzi errepublikarrak Euskal Herriko mapa berriak eskoletatik kentzeko eskatu zuen, separatistak zirelako. Udalbatzak atzera bota zuen proposamena. Mapa horiek Eusko Ikaskuntza-Socuedad de Estudios Vascos elkarteak argitaratu zituen. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	27	1833 urtean Maria Barbara de Agirre soraluzetarra (andra kapilaua) Bergaran hil zen. 1812 urtean José María de Aguirre kapilaua hil zen, eta Maria Barbara arrebak kapilautza beretzat eskatu, eta lortu zuen. Mezarik eman ezin zuenez, beste abadeei "azpikontratatzen" zizkien. 1819an Kalagorriko apezpikua enteratu zenean, kapilautza kendu zion, baina Maria Barbara auzietara jo zuen. Azken auzia, kontrakoa, 1833an bertan eman zuten, hil zen urtean. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	29	1888 urtean Centro de la Amistad elkartea zabaldu zuen. Errabal kalean zuen egoitza, 1. zenbakian. Baliteke Liberalaren aintzindaria izatea. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).
	30	San Andres eguna. Aspaldi batean, bailarako jaiak San Andres egunean ospatzen ziren, baina eguraldia dela eta aspalditik uztailaren bigarren asteburuan egiten dira. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen).