Arma museoa. Txispa-fusilak (eu)

    Sorapediatik

    Txispa-fusilak mosketearen familiakoak ziren, baina suharri giltza erabiltzen zuten.

    Soraluzen goiz hasi ziren mota honetako armak ekoizten. Suharri sistema Espainian sortu bazen 1580 urtean, hamar urte geroago Gregorio de Hernizketa armagile soraluzetarra hil zeneko ondasun zerrenda egin zutenean, bertan agertzen da ...lau suharri giltza...[1].

    Mendeetan hainbat berrikuntza eta asmakuntza bereganatu zuten, baina XIX mende hasieran pistoi giltza sortu zenean txispa-fusilak urte gutxitan desagertu ziren.


    Simancas-eko planoak

    (argazkiak handitzeko, sakatu gainean)


    Fusil giltza. Planoa
    Suzko armak. Fusil giltza (Simancas 1746).jpg
    Egilea Soraluzeko Erret Lantegiak
    Noizkoa 1746
    Kokapena Simancaseko Artxibategi Orokorra
    Oharrak Rastrillo visto por la espalda, por el lado, por delante... Plano de la pieza que cubre..., perfil de la misma pieza...




    Fusil giltza. Planoa
    Suzko armak. Fusil giltza (Simancas 1753).jpg
    Egilea Soraluzeko Erret Lantegiak
    Noizkoa 1753
    Kokapena Simancaseko Artxibategi Orokorra
    Oharrak Diseño de una llave de fusil para el nuevo armamento de las R(eales) Guardias Españolas, vista por la parte interior y exterior, con separación de piezas en plano y en perfil. (Benito de Espada)



    Karabinak

    (argazkiak handitzeko, sakatu gainean)


    Zalditeriarako karabina
    Karabina. Zabala 01 (1753).jpg
    Egilea Zabala
    Noizkoa 1753
    Kokapena Bilduma pribatua
    Oharrak Fusilak baino motzagoak, karabina hau Zalditeriarako eredu ofiziala izan zen, seguru asko dragoientzak (zaldunak ziren, oinez ere borrokatzen zutenak)
    ZABALA marka giltzan



    Zizta-motzak (terzerolak)

    (argazkiak handitzeko, sakatu gainean)


    Zalditeriako zizta-motza (1815 eredua)
    Zalditeriako tertzerola (Armagintza Museoa 1815).jpg
    Egilea Soraluzeko Erret Lantegiak
    Noizkoa 1815.etik aurrera
    Kokapena Eibarko Armagintza Museoa
    Oharrak Giltza frantsesa du (1712.tik erabilia, eta 1812.an hobetua)
    Nahiz eta zizta-motza moduan sailkatuta egon, luzeegia da zalditeriarentzat.
    Gehiago jakiteko, sakatu hemen




    Rif-eko gerran erabilitako zizta-motza
    Tercerola 01 (Rif).jpg
    Egilea Soraluzeko Erret Lantegiak
    Noizkoa 1860. urtea baino aurrekoa
    Kokapena Bilduma pribatua
    Oharrak Zizta-motza hau Espainiako armadari lapurtu zioten Afrikako Lehen Gerra baino lehen (1859-1860).
    Jatorrizko armari hainbat adorno erantsi zizkioten: landutako bi abrazadera, lepoko babesa, zintzilikarioak...
    Rif-eko gerra guztietan parte hartu zuen, beti familia bereko eskuetan. Azken jabea Frankoren "mairu-goardiakoa" izan omen zen.



    Txispa-fusilak

    (argazkiak handitzeko, sakatu gainean)


    Txispa fusila (1828 eredua)
    Txinparta giltzako fusila (Arabako Arma Museoa 1828).jpg
    Egilea Soraluzeko Erret Lantegiak
    Noizkoa XIX mendea (1828 eredua)
    Kokapena Arabako Arma Museoa
    Oharrak Gehiago jakiteko, sakatu hemen





    Txispa fusila (1815 eredua)
    Txispa fusila. Infanteriarentzat (Armagintza Museoa 1815).jpg
    Egilea Soraluzeko Erret Lantegiak
    Noizkoa 1833etik aurrera (1815 eredua)
    Kokapena Eibarko Armagintza Museoa
    Oharrak Arima marratua
    Kutxako idazkuna VIVA YSABEL 2 S.O.
    Gehiago jakiteko, sakatu hemen




    Artilleriarako txispa-fusila
    Txispa-fusila. Artilleriarentzat (Armagintza Museoa 1843).jpg
    Egilea Soraluzeko Erret Lantegiak
    Noizkoa 1843 (1834 eredua)
    Kokapena Eibarko Armagintza Museoa
    Oharrak Gehiago jakiteko, sakatu hemen



    Eskopetak

    (argazkiak handitzeko, sakatu gainean)


    Eskopeta (Francisco Ibarra)
    Eskopeta. Francisco Ibarra (1819).jpg
    Egilea Francisco Ibarra
    Noizkoa 1819
    Kokapena Bilduma pribatua
    Oharrak "Espainiar erara"ko kañoia edo "perra" kanoia; hau da, perra zaharrez forjaz egindakoa, pisua arintzeko eta kostuak murrizteko. Ahulagoak izanik, ehizarako soilik erabiltzen ziren, polbora gutxiagorekin kargatuta
    Altzairuzko goarnizioak
    Urrezko idazkuna errekamaran: EN PLACENCIA HERRADURAS AÑO DE 1819
    FCOIBARRA marka



    Arma Museoaren bisita jarraitzeko

    Museo sarrerara itzultzeko, sakatu hemen. Bestela, hurrengo gela aukeratu:


    Mendeak Arma luzeak Arma motzak Kainoiak Teknologiak
    XVI-XVII Arkabuz eta mosketeak Aurrekarga
    Argimukizko giltza
    Errobera giltza
    XVII-XIX Karabina. Zabala 02 (1753).jpg
    Txispa-fusilak
    Pistola. Zalditeriarentzat 3 (Armagintza Museoa 1815).jpg
    Txispa-pistolak
    Aurrekarga
    Suharri edo txispa-giltza
    XIX Infanteria fusila. 1846 eredua 02 (MMM 1855).jpg
    Pistoi-fusilak
    Pistola. Pistoi giltza (Baltasar Ibarra 1847).jpg
    Pistoi-pistolak
    Aurrekarga
    Pistoi-giltza
    XIX-XX Fusila. Atzekargakoa, tiro bakarrekoa (Armagintza Museoa 1870).jpg
    Atzekarga fusilak
    Pistola. Euscalduna Deringer 06 (1865).jpg
    Atzekarga pistolak eta errebolberrak
    PACL. 57 mmtako Maxim-Nordenfelt kañoia 01 (Cartagena).jpg
    Kainoiak (1935 artekoak)
    Atzekarga
    Bala-zorroak
    XX Eskopeta. Mauricio Larrañaga (Armagintza museoa).jpg
    Ehiza-eskopetak eta karabinak
    Placencia 240-14 morteroa 1.jpg
    Kainoiak (1935tik aurrera)
    Teknologia modernoak


    Erreferentziak

    1. ...quatro llaves de chispas... (sic)