«Elosua-Plazentzia estazio megalitikoa (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

00:17, 17 azaroa 2016(e)ko berrikuspena

Elosua-Plazentzia estazio megalitikoa

Estiloa	Historiaurrekoa
Mendea
Kokapena	Mendigain
Mota	Ondarea

Adi! Artikulu hau oraindik osatu barik dago.

Osatzeko informazioa edo materiala baldin badaukazu, animatu eta aurrera!

Azalpena

Elosua-Plazentziako estazio megalitikoa Urola eta Deba ibaien arroa banatzen dituen mendilerroan dago, Elosua herriaren eta Karakateko gailurraren artean.

Bertako monumentuak Soraluze, Elgoibar, Bergara, Azkoitia eta Antzuolako udalerrietan sakabanatuta daude. Iturriaren arabera kopurua desberdina da, baina guztira 7 trikuharri, 11 tumulu eta zutarri bat dira:

Agerreburu. Bergarako trikuharria.
Aitzpuruko Zabala. Soraluzeko trikuharria.
Aizkoin. Soraluzeko tumulua.
Arribiribilleta. Soraluzeko zutarria.
Atxolin. Soraluzeko trikuharria.
Atxolin Txiki. Soraluzeko tumulua.
Egizabalko Muñoa. Bergarako tumulua.
Frantsesbaso. Beragarako trikuharria.
Gizaburua. Soraluzeko tumulua.
Iruiya. Soraluzeko trikuharria.
Irukurutzeta. Soraluzeko trikuharria.
Keixeta. Bergarako tumulua.
Keixetako Egiya (hegoaldea). Bergarako trikuharria.
Keixetako Egiya (iparraldea). Bergarako tumulua.
Kutzebakaar. Bergarako tumulua.
Maurketa. Bergarako tumulua.
Naasiko Goena. Soraluzeko tumulua.
Pagobedeinkatu. Soraluzeko tumulua.
Trekutz. Bergarako tumulua.

Euskal Herriko arkeologia orokorra eta, bereziki, Deba bailarakoa aztertzerakoan, garrantzia handia du estazio megalitiko honek.

Megalito multzo hau, Gipuzkoako Lurralde Historikoan zehaztuta dauden beste 27rekin batera, Eusko Jaurlaritzak ekainaren 24ean ateratako 137/2003 Dekretu bidez Sailkatutako Kultur Ondasun izendaturik dago, Monumentu multzo kategoriarekin.

Hegaldia ikusteko sakatu hemen

http://www.euskal-herria.org/megalito/eremu/768

Irudiak

(handitzeko, sakatu gainean)

Ikuspegi orokorra
(Gipuzkoako ondarea)
Ikuspegi orokorra
(Gipuzkoako ondarea)
Ikuspegi orokorra
(Gipuzkoako ondarea)

Bisita

Mendilerro horretako hainbat megalito Karakatetik bisita daitezke; Soraluzetik errepidea igotzen da Karakateraino, autoz joan nahi izanez gero. Karakatetik, ESErantz doan mendilerroari edo gailurren segidari jarraitu behar zaio.

Karakatetik kilometro eta erdi eskasera, Gizaburuako tumulu hondatua bistaratuko dugu lehenbizi. Bideari jarraituz, 250 metrora, Idoiako (Idoi) zelaigunearen hegoaldeko muturrean, inguruneari izena ematen dion putzutik 60 m hegoaldera, hortxe da Iruiyako trikuharria, harkaitz batzuen ondoan. Norabide berari jarraituz, 600 metro ingurura, Atxolingo trikuharria dago; Atxolin gainaren altuera zehazten duen erpin geodesikoaren ondoan, hain zuzen. Ekialderantz jarraituta, 100 metrora, Atxolin Txikiko tumulua bistaratuko dugu. 170 SErago dago Azkoingo tumulua, eta 200 m ESErago, Pagobedeinkatuko tumulua. Noranzko berean aurrera, 300 metrora, Naasiko Goenako tumulua dago. Eta 500 metro aurrerago, norabide berari eutsita betiere, Kutzebakaarreko tumulua.

Puntu horretan, SSWra 400 bat metro jaitsiz gero, Aitzpuruko Zabalako trikuharria begietsiko dugu. Kutzebakaarretik bertatik ENErantz jarraituta, berriz, Arribiribilletako trikuharria aurkituko dugu lehenbizi, eta aurrerago, Irukurutzetako gailurraren atarian, Irukurutzetako trikuharria.

Puntu horretatik hegoaldera dauden megalitoak bisitatzen jarrai dezakegu, baina geratzen diren horietara iristeko egokiagoa da mendilerroaren beste muturretik abiatzea. Elosuatik, alegia.

Elosuatik Agerreburu mendira igo behar da lehenbizi. Errepikagailu bat dago gainean. Tontorra bera jo gabe, kaskotik 140 m NNWra, pistatik hurbil, Agerreburuko trikuharria dago. Ur-banalerroari iparrerantz jarraituta, 1.200 metro ingurura, Maurketako tumulua bistaratuko dugu.

Ur-banalerroari berari iparrerantz jarraituz, 500 bat metrora, hor da Keixetako Egia Hegoaldekoa trikuharria. Oso hurbil, 100 m NWra, Keixetako Egia Iparraldekoa, eta 300 metrora, Keixetako tumulua. Hor da Irukurutzeta gailurraren magala, Karakatetik abiatuta iritsitako toki bera.

Mapa

Historia

Estazio megalitiko honen historiaurreko ondarea dauden 16 monumentuk osatzen dute gaur egun (10 tumulu eta 6 trikuharri). Monumentu horietako gehienak Joxemiel Barandiaranek aurkitu zituen, 1920tik 1921era bitartean, eta berak induskatu zituen, T. Aranzadiren eta E. Egurenen laguntzaz, 1921etik 1922ra.

Arbasoak egitasmoa

Aranzadi Zientzia Elkartea Elosua-Plasentziako estazio megalitikoan ibili da lanean eta, lan horien baitan, Arribiribilleta izenez ezagutzen den dolmena ikertu du, monolito edo historiaurreko menhir bat dela baieztatuz. Menhir hau ziurrenik zutik egon zen lehen, harrian egindako zuloak erakusten duenez.

Bibliografia

Urtea	Izenburua	Aldizkaria	Egilea/k
1922	Exploración de 16 dólmenes en la sierra de Elosua-Plazentzia	Diputación de Guipúzcoa. 1-34. San Sebastián	Aranzadi, T. de Barandiaran, J.M. de Eguren, E. de
1953	Catálogo dolménico del País Vasco	Pirineos 9, 229-378. Zaragoza	Elosegi, J.
1953	El hombre prehistórico en el País Vasco	Ed. Ekin. Buenos Aires	Barandiaran, J.M. de
1973	Corpus de materiales de las culturas prehistóricas con cerámica de la población de cavernas del País Vasco Meridional	Munibe Supl. 1, 1-366	Apellaniz, J.M.
1975	Lehen Euskal Herria. Guía ilustrada de prehistoria vasca. Guide ilustré de prehistoire basque	Ed. Gero, Bilbao	Altuna, J.
1980	Catálogo de túmulos y campos tumulares en EuskaIerria. Su análisis	Kobie 10, 421-447. Bilbao	Galilea, F.
1982	Carta Arqueológica de Guipúzcoa	Munibe 34, 1-242 + Cartografía	Altuna, J. Mariezkurrena, K. Armendariz, A. Barrio, L. del Ugalde, Tx. Peñalver, X.
1990	Gipuzkoa. Carta Arqueológica. I. Megalitos	Munibe (Antropologia-Arkeologia) Supl. 7	Altuna, J. Armendariz, A. Barrio, L. del Etxeberria, F. Mariezkurrena, K. Peñalver, X. Zumalabe, F.
2002	Gipuzkoa. Carta Arqueologica. Megalitos. Nuevos descubrimientos 1990-2001	Munibe (Antropologia-Arkeologia) Supl. 15	Altuna, J. Barrio, L. del Mariezkurrena, K.

Erreferentziak

@@ 38. lerroa: / 38. lerroa: @@
 Megalito multzo hau, Gipuzkoako Lurralde Historikoan zehaztuta dauden beste 27rekin batera, Eusko Jaurlaritzak ekainaren 24ean ateratako 137/2003 Dekretu bidez Sailkatutako Kultur Ondasun izendaturik dago, Monumentu multzo kategoriarekin.
-<youtube>http://www.kultura.ejgv.euskadi.eus/r46-elosua/eu/contenidos/informacion/bb_elosua/eu_visitas/adjuntos/elosuaplazentzia_vuelo.mov</youtube>
+[http://www.kultura.ejgv.euskadi.eus/r46-elosua/eu/contenidos/informacion/bb_elosua/eu_visitas/adjuntos/elosuaplazentzia_vuelo.mov Hegaldia ikusteko sakatu hemen]
-[[Fitxategi://www.kultura.ejgv.euskadi.eus/r46-elosua/eu/contenidos/informacion/bb_elosua/eu_visitas/adjuntos/elosuaplazentzia_vuelo.mov]]
-[http://www.kultura.ejgv.euskadi.eus/r46-elosua/eu/contenidos/informacion/bb_elosua/eu_visitas/adjuntos/elosuaplazentzia_vuelo.mov skatu hemen]
 http://www.euskal-herria.org/megalito/eremu/768
@@ 87. lerroa: / 82. lerroa: @@
-•ALTUNA,J.; MARIEZKURRENA,K.; ARMENDARIZ,A.; BARRIO,L.DEL; UGALDE,TX. & PEÑALVER,X.
-Carta Arqueológica de Guipúzcoa. Munibe 34, 1-242 + Cartografía.
-•APELLANIZ,J.M.
-Corpus de materiales de las culturas prehistóricas con cerámica de la población de cavernas del País Vasco Meridional. Munibe Supl. 1, 1-366.
-•ARANZADI,T.DE; BARANDIARAN,J.M. DE & E EGUREN
-Exploración de 16 dólmenes de la sierra de Elosua-Placencia. Diputación de Guipúzcoa. 1-34. San Sebastián.
-•BARANDIARAN,J.M.DE
-El hombre prehistórico en el País Vasco. Ed. Ekin. Buenos Aires.
-•ELOSEGUI,J.
-Catálogo dolménico del País Vasco. Pirineos 9, 229-378. Zaragoza.
 {| class="wikitable col1cen col2cen col3cen"
 ! width= "50 px" style="background:Tan" | Urtea
 ! width="400 px" style="background:Tan" | Izenburua
-! width="400 px" style="background:Tan" | Aldizkaria
+! width="300 px" style="background:Tan" | Aldizkaria
 ! width="200 px" style="background:Tan" | Egilea/k
 |-
-| 1990 || Gipuzkoa. Carta Arqueológica. I. Megalitos || Munibe (Antropologia-Arkeologia) Supl. 7. || Altuna, J. <br> Armendariz, A. <br> Barrio, L. del <br> Etxeberria, F. <br> Mariezkurrena, K. <br> Peñalver, X. <br> Zumalabe, F.
+| 1922 || Exploración de 16 dólmenes en la sierra de Elosua-Plazentzia || Diputación de Guipúzcoa. 1-34. San Sebastián || Aranzadi, T. de <br> Barandiaran, J.M. de <br> Eguren, E. de
 |-
-| 2002 || Gipuzkoa. Carta Arqueologica. Megalitos. Nuevos descubrimientos 1990-2001 || Munibe (Antropologia-Arkeologia) Supl. 15. || Altuna, J. <br> Barrio, L. del <br> Mariezkurrena, K.
+| 1953 || Catálogo dolménico del País Vasco || Pirineos 9, 229-378. Zaragoza || Elosegi, J.
 |-
-| 2012 || Liburua  || [[SAPA 1935-1985 (eu)|SAPA Trayectoria histórica de una empresa (1935-1985)]] || Victor Placencia || Andoain
+| 1953 || El hombre prehistórico en el País Vasco || Ed. Ekin. Buenos Aires || Barandiaran, J.M. de
 |-
-| 2013 || Liburua  || [[Urakapinak (eu)|Urakapinak]] || Kontrargi Argazki-Kolektiboa || Soraluze
+| 1973 || Corpus de materiales de las culturas prehistóricas con cerámica <br> de la población de cavernas del País Vasco Meridional || Munibe Supl. 1, 1-366 || Apellaniz, J.M.
 |-
-| 2014 || Liburua  || [[Harpasuak (eu)|Harpasuak]] || Kontrargi Argazki-Kolektiboa || Soraluze
+| 1975 || Lehen Euskal Herria. Guía ilustrada de prehistoria vasca. Guide ilustré de prehistoire basque || Ed. Gero, Bilbao || Altuna, J.
 |-
-| 2015 || Liburua  || [[Isiltasuna hausten (eu)|Isiltasuna hausten. 1936ko gerra Soraluzen]] || Soraluze 1936 || Soraluze
+| 1980 || Catálogo de túmulos y campos tumulares en EuskaIerria. Su análisis || Kobie 10, 421-447. Bilbao || Galilea, F.
 |-
-| 2016 || Liburua  || [[Zutik ozta-ozta nator (eu)|Zutik ozta-ozta nator]] || Benan Oregi|| Donostia
+| 1982 || Carta Arqueológica de Guipúzcoa || Munibe 34, 1-242 + Cartografía || Altuna, J. <br> Mariezkurrena, K. <br> Armendariz, A. <br> Barrio, L. del <br> Ugalde, Tx. <br> Peñalver, X.
+|-
+| 1990 || Gipuzkoa. Carta Arqueológica. I. Megalitos || Munibe (Antropologia-Arkeologia) Supl. 7 || Altuna, J. <br> Armendariz, A. <br> Barrio, L. del <br> Etxeberria, F. <br> Mariezkurrena, K. <br> Peñalver, X. <br> Zumalabe, F.
+|-
+| 2002 || Gipuzkoa. Carta Arqueologica. Megalitos. <br> Nuevos descubrimientos 1990-2001 || Munibe (Antropologia-Arkeologia) Supl. 15 || Altuna, J. <br> Barrio, L. del <br> Mariezkurrena, K.
 |}