«Bilakaera urbanistikoa. Hirigintza ordenatua (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

Hauxe da oraingo bertsioa, 22:51, 6 urria 2019 data duena

Bilakaera urbanistiko osoa ikusteko, Bilakaera urbanistikoa (eu)

Aurrekariak. Desarrollismoa

Gehiago jakiteko, Bilakaera urbanistikoa. Desarrollismoa (eu)

Gerra osteko estuasunak arinduta, 1950tik aurrera Soraluzen industria loratu zen, batez ere torlojugintza. Ordurako martxan ziren lantegiak hazi ziren, ehundaka langile hartuz: Amuchastegui, Aranguren, Arizaga, Barrenechea, Gol, Lete, Oruesagasti, Sacia, Ucin… Lantegi hauek gero eta handiagoak egin ziren. Eta beste lantegi berri asko zabaldu ziren, asko eta asko etxeazpietan.

Gerora begira, 1970 hamarkadan enpresari batzuek Mendiola industrialdea sustatu eta egin zuten baina, 1973eko krisia zela eta, enpresek urteak eman zituzten hara mugitu arte.

Euskal Herriko beste hiri era herri askoren moduan, Soraluzera etorkin asko etorri ziren 1950 eta 1960 hamarkadatan. Biztanle kopurua bikoiztu egin zen eta, nahiz eta herriko etxe askotan solairu bat edo bi gehitu, oraindik ez zen nahikoa.

Hurrengo hogetamar urteetan auzo eta kale berriak sortu ziren: 1950 hamarkadan Gabolatsen (iturri inguruan), Alejandro Calonge eta Serafin Achotegi, Sagar-erreka, Arraikua eta Loralde; 1960 hamarkadan Gabolats garaia, Ezozibidea eta Zeleta; 1970 hamarkadan Estaziño kalea, Errekalde bukaera, Gipuzkoa etorbidea eta Santa Ana komentuaren lurretan eraikitako etxeak.

1973 urtean trena kendu zuten, eta trenbidea errepidea bihurtu zuten, Ezozibidea eta Estaziño kalea zuzenean lotuz, herrigunetik pasa beharrean. Gainera, Arraikua eta Loralderako irismena asko hobetu zen.

Etxe berriak

1970 urteetako krisiak oso gogor jo zuen Soraluze. Orduan hasi zen biztanleak galtzen, oso azkar gainera: 1970 urtean 5.500tik gora bazituen ere, 2.015 urtean ez zen 4.000 biztanle izatera heltzen.

Bilakaera honek etxe asko eta asko hustu zuen, baina hala ere etxe berriak egin dira herrian. Alde batetik, familiak gero eta txikiagoak dira, eta bestetik ziren etxeak ez zituzten oso ezaugarri onak: asko eta asko egurrezkoak, txikiak, igogailu gabekoak...

Etxe berriak egiteko, gehienetan, ez da erabili orube berririk; lehendik zeuden eraikin handiak bota eta bertan eraiki dira: Santa Ana kalean (Aranguren, komentua, komentuko ortuak), Etxaburueta kalean (Sacia), Estaziño kalean (Ucin), Errabalean (Amuchastegui), Baltegieta kalean (Arizaga)...

Fabrika zaharra eta Arane kiroldegia

1980 urte inguruan Udalak Fabrika zaharraren hondakinak erosi eta Arane kiroldegia eraiki zuen. Aurretik pasealekua egin zioten, gerora Iturburu eta Andikokalekin lotu zutela.

Hiribildu historikoa eta Erregetxea

Erregetxea 1975 urtean bota zuten, bertan aparkalekua egiteko. 2000 hamarkadan urtean lur azpiko aparkalekua egiteko asmoa egon zen, baina ez zuen aurrera egin.

Hiribildu historikoa konpondu zuten, espaloiak kenduz eta lurzoru berria jarriz: Santa Ana kalearen Kalegoeni zegokion zatia, Labaderogain, Zubi Nagusia, Kalebarren, Plaza Zaharra, Udaletxeko aldapa eta Etxaburuetaren aurreneko zatia.

Urte batzuk aurretik Plaza Barriari zati bat kendu zioten, ibilgailuen trafikoa errazteko asmoz.

Ibilgailuentzako bideak

1973 urtean Ezozibidea eta Mendiola industrialdea lotu zituzten. Modu honetan, eta industrialdearen zubia aprobetxatuz, bertatik errepide orokorra joan zitekeen, eta alderantziz.

1986 urtean sahiesbidea zabaldu zuten, herritik pasatzen zen trafikoa arinduz modu nabarmenean. Honek ahalbidetu zuen txandakako zirkulazioa jartzea, semaforoz kontrolatuta.

Handik urte batzutara, eta Eusko Jaurlaritzaren ZXXX programaren bidez, herri barneko sahiesbidea zabaldu zuten: Ezozibideko errotondan hasita, hegoalderuntz altura hartzen du trenbideraino, bertatik segi eta Olea parera heldu baino lehen behera egiten zuen, azkenik Alberdi presa aurretik ibaia zeharkatzen zuen herriaren zeharbideraino.

Hasieran bi norabidetakoa zen, baina gero norabide bakarrekoa bilakatu zuten, Bergaratik Maltzagarako trafikoa bertatik ekarriz; modu honetan aparkaleku asko sortuz. Gerora norabidea aldatu dute, Bergaratik Maltzagara zeharbide normaletik eginez, eta Maltzagatik Bergarara zeharbide berritik.

Oinezkoentzako bideak

Oinezkoentzat Iturburu pasealekua zabaldu zuten, Andikokaletik Iturbururaino, Arane kiroldegi aurretik pasatzen dena.

Mendiola industrialdetik Sagar-errekara pasatzeko oinezkoentzako zubia egin zuten 1970 hamarkadan.

Horretaz gain, eta ur-zikinen hodi biltzailearen gainean, pasealeku modukoa egin zuten ibaiaren eskumaldean. Dena dela, momentuz irismen oso eskasa dauka.

Azken urteetan hainbat igogailu publiko zabaldu dute, irismena hobetzeko asmoz: Gabolatsetik Arraikuara, Galipotetik Frontoira, Estaziño kaletik Kanposantura, Atxuritik Zahar-Egoitzara (bi) eta Errekaldetik Gipuzkoa etorbidera.

Hiribildu historikoa konpondu zutenetik arratsaldetan eta asteburuetan ibilgailuentzat ixten dute.

Industrialdeak

1970 hamarkadan Mendiola industrialdea egin zuten baina, krisia zela eta, enpresek urteak eman zituzten hara mugitu arte. Industrialdera sartzeko zubia egin zioten errepide nagusitik, eta Ezozibiderekin lotu zuten ere.

Elektrika parean Carmelo Mendizabal lantegia eraiki zuten, zubi eta guzti. Alboan beste eraikin industriala ere egin zuten, bertan hainbat enpresek egoitza zutela: Mendizabal industrialdea.

2010 hamarkadan Sagar-errekako zabortegi gainean Sagarraga industrialdea zabaldu zuten.

Etorkizunean, Embalajes Ansola eta Maltzagako Arcelor Mittal esparruetan industrialdeak egiteko asmoa dago.

Erreferentziak

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
-{{Osatu barik}}
 ::<small>''Bilakaera urbanistiko osoa ikusteko, [[Bilakaera urbanistikoa (eu)]]''</small>
 ==Aurrekariak. Desarrollismoa==
 ::<small>''Gehiago jakiteko, [[Bilakaera urbanistikoa. Desarrollismoa (eu)]]''</small>
+Gerra osteko estuasunak arinduta, 1950tik aurrera Soraluzen industria loratu zen, batez ere [[Torlojugintza (eu)|torlojugintza]]. Ordurako martxan ziren lantegiak hazi ziren, ehundaka langile hartuz: Amuchastegui, Aranguren, Arizaga, Barrenechea, Gol, Lete, Oruesagasti, Sacia, Ucin… Lantegi hauek gero eta handiagoak egin ziren. Eta beste lantegi berri asko zabaldu ziren, asko eta asko etxeazpietan.
+Gerora begira, 1970 hamarkadan enpresari batzuek Mendiola industrialdea sustatu eta egin zuten baina, 1973eko krisia zela eta, enpresek urteak eman zituzten hara mugitu arte.
 Euskal Herriko beste hiri era herri askoren moduan, Soraluzera etorkin asko etorri ziren 1950 eta 1960 hamarkadatan. Biztanle kopurua bikoiztu egin zen eta, nahiz eta herriko etxe askotan solairu bat edo bi gehitu, oraindik ez zen nahikoa.
-Hurrengo hogetamar urteetan auzo eta kale berriak sortu ziren: 1950 hamarkadan Gabolatsen (iturri inguruan), Alejando Calonge eta Serafin Achotegi, Sagar Erreka, Arraikua eta Loralde; 1960 hamarkadan Gabolats garaia, Ezozibidea, Zeleta eta Estaziño kalea; 1970 hamarkadan Errekalde bukaera, Gipuzkoako etorbidea eta Santa Ana komentuaren lurretan eraikitako etxeak.
+Hurrengo hogetamar urteetan auzo eta kale berriak sortu ziren: 1950 hamarkadan [[Gabolats kalea (eu)|Gabolatsen]] (iturri inguruan), [[Alejandro Calonge auzunea (eu)|Alejandro]] Calonge eta [[Txurruken auzunea (eu)|Serafin Achotegi]], [[Sagar-erreka auzunea (eu)|Sagar-erreka]], [[Arraikua kalea (eu)|Arraikua]] eta [[Loralde auzunea (eu)|Loralde]]; 1960 hamarkadan [[Gabolats kalea (eu)|Gabolats]] garaia, [[Ezozibidea (eu)|Ezozibidea]] eta [[Zeleta auzunea (eu)|Zeleta]]; 1970 hamarkadan [[Estaziño kalea (eu)|Estaziño]] kalea, [[Errekalde kalea (eu)|Errekalde]] bukaera, [[Gipuzkoa etorbidea (eu)|Gipuzkoa etorbidea]] eta [[Santa Ana komentua (eu)|Santa Ana komentuaren]] lurretan eraikitako etxeak.
-Hortik aurrera aldakera nabarmenenak publikoak izan dira: 1973 urtean trena kendu zuten, eta trenbidea errepidea bihurtu zuten.
+urtean trena kendu zuten, eta trenbidea errepidea bihurtu zuten, [[Ezozibidea (eu)|Ezozibidea]] eta [[Estaziño kalea (eu)|Estaziño kalea]] zuzenean lotuz, herrigunetik pasa beharrean. Gainera,  [[Arraikua kalea (eu)|Arraikua]] eta [[Loralde auzunea (eu)|Loralderako]] irismena asko hobetu zen.
-hamarkadan Mendiola industrialdea zabaldu zuten baina, krisia zela eta, enpresek urteak eman zituzten hara mugitu arte. Sagarerrekako zabortegi gainean Sagarraga industrialdea zabaldu zuten.
+==Etxe berriak==
+urteetako krisiak oso gogor jo zuen Soraluze. Orduan hasi zen biztanleak galtzen, oso azkar gainera: 1970 urtean 5.500tik gora bazituen ere, 2.015 urtean ez zen 4.000 biztanle izatera heltzen.
-==Etxe berriak==
+Bilakaera honek etxe asko eta asko hustu zuen, baina hala ere etxe berriak egin dira herrian. Alde batetik, familiak gero eta txikiagoak dira, eta bestetik ziren etxeak ez zituzten oso ezaugarri onak: asko eta asko egurrezkoak, txikiak, igogailu gabekoak...
-Biztanldeak behera oso bizkor (1975 n.000 2015 n.000). Etxe berririk ez zen behar, baina zeudenak oso eogera traketsean (garai batekoak, igogailu gabekoak...).
-Aurreko eraikin handiak bota (komentua, erregetxea, lantegi handiak) eta etxe berriak egin: Santa Ana (Aranguren, komentua, komentuko ortuak), Etxaburueta (Sacia), Estaziño kalean (Ucin), Errabalean (xxx)
+Etxe berriak egiteko, gehienetan, ez da erabili orube berririk; lehendik zeuden eraikin handiak bota eta bertan eraiki dira: Santa Ana kalean (Aranguren, komentua, komentuko ortuak), Etxaburueta kalean (Sacia), Estaziño kalean (Ucin), Errabalean (Amuchastegui), Baltegieta kalean (Arizaga)...
-==Polikiroldegia==
+==Fabrika zaharra eta Arane kiroldegia==
-Urte horietan fabrika zaharra bota eta Polikiroldegia egin zuten. 20xxurtean Iturburu pasealekua zabaldu zuten, iturburu eta zubi nagusia lotuz.
+urte inguruan Udalak [[Fabrika zaharra (eu)|Fabrika zaharraren]] hondakinak erosi eta [[Arane kiroldegia (eu)|Arane kiroldegia]] eraiki zuen. Aurretik pasealekua egin zioten, gerora [[Iturburu kalea (eu)|Iturburu]] eta [[Andikokale (eu)|Andikokalekin]] lotu zutela.
 ==Hiribildu historikoa eta Erregetxea==
-Erregetxea bota zuten 1975 urtean, eta bertan aparkalekua egin. 20xx urtean lur azpiko aparkalekua egiteko asmoa egon zen, baina ez zuen aurrera egin.
+Erregetxea 1975 urtean bota zuten, bertan aparkalekua egiteko. 2000 hamarkadan urtean lur azpiko aparkalekua egiteko asmoa egon zen, baina ez zuen aurrera egin.
+Hiribildu historikoa konpondu zuten, espaloiak kenduz eta lurzoru berria jarriz: [[Santa Ana kalea (eu)|Santa Ana]] kalearen Kalegoeni zegokion zatia, [[Labaderogain (eu)|Labaderogain]], [[Zubi Nagusia (eu)|Zubi Nagusia]], [[Kalebarren (eu)|Kalebarren]], [[Plaza Zaharra (eu)|Plaza Zaharra]], [[Udaletxeko aldapa (eu)|Udaletxeko aldapa]] eta [[Etxaburueta kalea (eu)|Etxaburuetaren]] aurreneko zatia.
-Hiribildu historikoa konpondu zuten: Labaderogain, Kalebarren, Plaza Zaharra, Kalegoen, Udaletxekomaldapa eta Etxaburueta (zati bat). Aurretik Plaza Berriarimzati nat kendu zioten.
+Urte batzuk aurretik [[Plaza Barria (eu)|Plaza Barriari]] zati bat kendu zioten, ibilgailuen trafikoa errazteko asmoz.
-==Komunikabideak==
+==Ibilgailuentzako bideak==
-urtean sahiesbidea zabaldu zuten.
+urtean [[Ezozibidea (eu)|Ezozibidea]] eta [[Mendiola industrialdea (eu)|Mendiola industrialdea]] lotu zituzten. Modu honetan, eta industrialdearen zubia aprobetxatuz, bertatik errepide orokorra joan zitekeen, eta alderantziz.
-Semaforoak eta zeharbidea konpondu.
+urtean sahiesbidea zabaldu zuten, herritik pasatzen zen trafikoa arinduz modu nabarmenean. Honek ahalbidetu zuen txandakako zirkulazioa jartzea, semaforoz kontrolatuta.
+Handik urte batzutara, eta Eusko Jaurlaritzaren ZXXX programaren bidez, herri barneko sahiesbidea zabaldu zuten: Ezozibideko errotondan hasita, hegoalderuntz altura hartzen du trenbideraino, bertatik segi eta Olea parera heldu baino lehen behera egiten zuen, azkenik Alberdi presa aurretik ibaia zeharkatzen zuen herriaren zeharbideraino.
+Hasieran bi norabidetakoa zen, baina gero norabide bakarrekoa bilakatu zuten, Bergaratik Maltzagarako trafikoa bertatik ekarriz; modu honetan aparkaleku asko sortuz. Gerora norabidea aldatu dute, Bergaratik Maltzagara zeharbide normaletik eginez, eta Maltzagatik Bergarara zeharbide berritik.
-xx urtean, berriz, herri barneko sahiesbidea zabaldu zuten. Hasieran bi norabidetakoa, gero norabide bakarrekoa bilakatu zuten<ref>Bergaratik Maltzagarako trafikoa bertatik ekarriz.</ref>, modu honetan aparkaleku asko sortuz. Gerora norabidea aldatu dute, Bergaratik Maltzagara zeharbide normaletik eginez, era Maltzagatik Bergarara zeharbide berritik.
 ==Oinezkoentzako bideak==
+Oinezkoentzat Iturburu pasealekua zabaldu zuten, [[Andikokale (eu)|Andikokaletik]] [[Iturburu kalea (eu)|Iturbururaino]], [[Arane kiroldegia (eu)|Arane kiroldegi]] aurretik pasatzen dena.
-Oinezkoentzat bi paseabide: Arane eta errekaren bestekaldekoa.
+[[Mendiola industrialdea (eu)|Mendiola industrialdetik]] [[Sagar-erreka auzunea (eu)|Sagar-errekara]] pasatzeko oinezkoentzako zubia egin zuten 1970 hamarkadan.
-Igogailu publikoak: Gabolatsetik gora, Galipotetik Frontoira, Kanposantu ondokoa, Egoitzaren biak, Errekalde kalekoak.
+Horretaz gain, eta ur-zikinen hodi biltzailearen gainean, pasealeku modukoa egin zuten ibaiaren eskumaldean. Dena dela, momentuz irismen oso eskasa dauka.
+Azken urteetan hainbat [[Igogailuak (eu)|igogailu publiko]] zabaldu dute, irismena hobetzeko asmoz: Gabolatsetik Arraikuara, Galipotetik Frontoira, Estaziño kaletik Kanposantura, Atxuritik Zahar-Egoitzara (bi) eta Errekaldetik Gipuzkoa etorbidera.
+Hiribildu historikoa konpondu zutenetik arratsaldetan eta asteburuetan ibilgailuentzat ixten dute.
 ==Industrialdeak==
-hamarkadan Mendiola industrialdea zabaldu zuten baina, krisia zela eta, enpresek urteak eman zituzten hara mugitu arte.
+hamarkadan [[Mendiola industrialdea (eu)|Mendiola industrialdea]] egin zuten baina, krisia zela eta, enpresek urteak eman zituzten hara mugitu arte. Industrialdera sartzeko zubia egin zioten errepide nagusitik, eta Ezozibiderekin lotu zuten ere.
-Elektrika parean beste industrialdea egin zuten, bertako enpresa nagusiak izena ematen diona: Carmelo Mendizabal.
-Sagarerrekako zabortegi gainean Sagarraga industrialdea zabaldu zuten.
+[[Elektrika (eu)|Elektrika]] parean Carmelo Mendizabal lantegia eraiki zuten, zubi eta guzti. Alboan beste eraikin industriala ere egin zuten, bertan hainbat enpresek egoitza zutela: [[Mendizabal industrialdea (eu)|Mendizabal industrialdea]].
-Embalajes Ansola itxi zutenean (2015) Udalak eta ¿Eusko Jaurlaritzak? eraikina era lurrak eskuratu zituzten, bertan beste industrialdea egiteko asmoarekin.
+hamarkadan Sagar-errekako zabortegi gainean [[Sagarraga industrialdea (eu)|Sagarraga industrialdea]] zabaldu zuten.
-urtean Maltzagako Arcelor Mittal itxi zuten (aurreko Gabilondo e Hijos). Baliteke bertan besre industrialdea egitea ere.
+Etorkizunean, Embalajes Ansola eta Maltzagako Arcelor Mittal esparruetan industrialdeak egiteko asmoa dago.